امروزه با پیشرفت جوامع بشری صنعت ساخت و ساز نیز بسیار پیشرفت کرده است. به گونه ای که تمامی کشورها روزانه در تلاش هستند تا بتوانند ساختمان هایی با بلندترین ارتفاع را ساخته تا به دل آسمان راه یابند. از این رو وقتی به نمای کلی شهرهای بزرگ می نگرید خواهید دید که روز به روز این آسمان خراش ها بلندتر می شوند تا جایی که اکثر نقاط شهرها را این ساختمان های بلند پوشانده است. برخلاف زمان حال، هنگامی که به گذشته جوامع بشری نگاه می کنید متوجه خواهید شد که مردم در آن زمان برای توسعه شهرها ساخت و سازها را به پایین ترین سمت زمین برده و تلاششان بر این بود که شهرهای زیر زمینی را گسترش دهند تا بتوانند در زیر پوسته این کره خاکی مکان هایی امن را به عنوان پناهگاه در هنگام جنگ و یا برای حفاظت از خطرات ناشی از عوامل طبیعی یا به عنوان مکان هایی مقدس برای عبادت ایجاد کنند.
شهرهای زیر زمینی به مرور زمان و در برخی نقاط جهان ساخته شده و به مورد استفاده مردم قرار گرفته است. در برخی افسانه های باستانی در مورد شهرهای زیر زمینی مطالبی گفته شده است که این شهرها اسرارهایی مرموز را درون خود جای داده اند. از این رو این گفته ها موجب گشته تغییراتی در درک ما در خصوص جهان پیرامون و تاریخ شهر نشینی انسان ها بوجود آید و به کشف آن ها بپردازیم. هرچند بسیاری از این شهرهای زیر زمینی همچنان کشف نشده باقی مانده اند، اما برخی از آن ها توسط مردم کشف شده اند که با به نمایش گذاشتن تاریخ گذشتگان توانسته انسان های امروزی را با شرایط و نحوه زندگی آن ها آشنا کند.
معدن نمک ویلچکا، لهستان
یکی از شهرهای زیر زمینی که شهرت بسیاری دارد، معدن نمک ویلچکا در کشور لهستان و در زیر شهر ویلچکا است که به خاطر موقعیت مکانی آن و وسعت زیاد در حدود 287 کیلومتری که دارد به کلیسای جامع نمک زیر زمینی مشهور شده است و سالانه حدود 1.2 میلیون از سراسر جهان بازدید کننده دارد. معدن نمک ویلچکا در قرن ۱۳ میلادی فعالیت خود را آغاز کرد و تا مدت ها به کار خود در زمینه تولید نمک خوراکی ادامه داد، تا اینکه در سال 1996 فعالیت این معدن تجاری متوقف و عملیات حفاری، اکتشاف و برداشت از آن شروع شد که تا سال 2007 نیز ادامه یافت.
معدن ویلچکا را به عنوان یکی از قدیمی ترین معادن نمک که تا قرن بیست و یکم باقی مانده است و به عنوان یکی از مرموز ترین شهرهای زیر زمینی می شناسند. این در حالی است که برخی از کارشناسان معتقدند کشف این معدن و استفاده از رسوبات نمک از آن بسیار زودتر از آن چه به نظر می رسد اتفاق افتاده، زیرا محققان در زیر این شهر گورستان های قدیمی که به دوران نوسنگی باز می گردد را کشف کرده اند. امروزه معدن نمک ویلچکا را به عنوان یک بناهای تاریخی ملی در لهستان می شناسند که این نه تنها به خاطر قدمت 700 ساله آن بلکه به خاطر تونل ها، سنگ ها و مجسمه هایی است که توسط معدنچیان و یا هنرمندان معاصر از شخصیت های افسانه ای ساخته شده و این آثار تا بیش از 300 متر در زمین گسترش یافته و این معدن را به یکی از مرموز ترین شهرهای زیر زمینی تبدیل کرده است.
نائورس، فرانسه
از دیگر شهرهای زیر زمینی می توان به سکونتگاه نائورس در فرانسه اشاره کرد که آغاز استفاده از آن به امپراتوری روم و قرن دوم میلادی باز می گردد. در ابتدا این مکان تنها یک معدن سنگ آهن بود اما بعد ها توسط مردم محلی به یک انبار برای ذخیره سازی مواد غذایی و همچنین به یک مخفیگاه در زمان جنگ های قرون وسطی تبدیل گردید. این شهر زیر زمینی که امروزه ان را به عنوان یکی از مرموز ترین شهرهای زیر زمینی می شناسند دارای شبکه ای از تونل ها بوده و حدود دو مایل وسعت دارد که بیش از ۳۰۰ اتاق در آن جای گرفته است و این سکونتگاه که حدود ۳ هزار نفر را می تواند در خود جای دهد. بعد از آن این مکان به یک شهر کوچک تبدیل شد و تعدادی چاه، اصطبل و کلیسا نیز در آن قرار گرفت.
برخی از کارشناسان معتقدند در قرن نهم میلادی این مکان مورد حمله وایکینگ ها قرار گرفته و آن ها نیز برای مدتی در این جا زندگی کرده اند. همچنین از این سکونت گاه در طول جنگ 30 ساله ای که در قرن هفدهم میلادی رخ داد به عنوان یک مخفیگاه نیز استفاده شده است. بعد از آن هنگامی که صلح و آرامش به اروپا بازگشت این شهر زیر زمینی به فراموشی سپرده شد تا زمانی که در قرن نوزدهم یکی از مردم محلی در هنگام بازسازی خانه خود این شهر زیر زمینی را کشف کرد و سپس در طول جنگ جهانی اول و دوم مورد استفاده قرار گرفت. امروزه نیز این شبکه تونلی به عنوان یکی از جاذبه های توریستی در فرانسه شناخته می شود و سالانه بازدید کنندگان بسیاری برای دیدن این شهر زیر زمینی به آن جا سفر می کنند.
روستای لالیبلا، اتیوپی
روستای لالیبلا واقع در کشور اتیوپی یک شهر مقدس بوده که جایگاه بزرگ ترین کلیسای یکپارچه جهان نیز می باشد. در این روستای زیر زمینی یازده کلیسای سنگی شگفت انگیز قرار دارد که هر ساله 100 ها هزار زائر را در خود جای می دهد. کلیساهای واقع در این روستا از طریق گذرگاه هایی به یک دیگر متصل شده و بزرگ ترین آن ها کلیسای Medhane است که وسعت آن چیزی در حدود ۳۰ فوت ارتفاع، ۱۰۰ فوت طول و ۷۰ فوت عرض می باشد. معروف ترین کلیسای این روستا کلیسای سنت جورج است که شکلی مانند صلیب دارد و مردم محلی بر این باورند که خود حضرت مسیح ناظر بر این کلیسا است.
امروزه روستای لابیلا به عنوان یکی از مرموز ترین شهرهای زیر زمینی شناخته می شود که بسیاری از مردم در چگونگی ساخت آن حیرت زده مانده اند. بر اساس برخی افسانه ها، این کلیسا در قرن ۱۳ میلادی در حوزه سلسله جبال لالیبلا در کشور اتیوپی حفر گردیده و فرماندار حاکم آن زمان، برای ساخت این کلیساها وظایف خود را به خوبی انجام داده است. همچنین در این افسانه ها گفته شده این فرماندار از مردان در طول شب و روز استفاده می کرد تا آن ها نیز در ساخت این سازه ها از سنگ هایی بی جان در کنار فرشتگان به فعالیت بپردازند. بر اساس آن چه در افسانه ها گفته شده تمامی این کلیساها تنها در ۲۴ سال بنا شده است، در حالی که برخی از باستان شناسان این نظریه را رد کرده اند و معتقدند برخی از این کلیساها چندین قرن بیش از دیگر کلیساها عمر داشته و قبل از سلطنت لالیبلا ساخته شده اند.
درینکویو، ترکیه
در کاپادوکیا ترکیه منطقه ای به نام درینکویو قرار دارد که در آن بیش از 200 شهر زیر زمینی وجود دارد. یکی از معروف ترین و بزرگ ترین شهرهای زیر زمینی آن جا شهر درینکویو بوده که در قرن هفتم میلادی ساخته شده است و عمق این بنای مرموز زیرزمینی 85 متر می باشد که 13 طبقه داشته و جمعیتی حدود 20000 نفر را در خود جای می دهد.
ادینبرگ والتس، اسکاتلند
یکی دیگر از شهرهای زیر زمینی معروف جهان، ادینبرگ والتس است که در اسکاتلند واقع شده است. این مجموعه شامل چند اتاق می باشد که در سال های 1700 محلی برای نگهداری مواد غیر قانونی بوده است. بر اساس برخی افسانه ها و روایات محلی در این شبکه زیرزمینی، اجساد مقتولینی که به دست یک قاتل زنجیره ای کشته و سپس اجساد آن ها مورد آزمایش قرار می گرفت نگهداری می شدند. حتی برخی از مردم محلی نیز ادعا کرده اند که هنگام عبور از این اتاقک ها و تونل های زیرزمینی روح یک مرد بدون سر را دیده اند که به دنبال آن ها آمده است.
شهر پترا، اردن
شهر پترا واقع در اردن نیز یکی دیگر از شهرهای مرموز زیر زمینی می باشد که چندین قرن این شهر تاریخی در تمدن غربی شهری گمشده بود تا زمانی که در قرن نوزدهم میلادی این شهر شگف انگیز توسط یک محقق سوییسی به نام یوهان لودویک بورکات کشف شد. برخی از باستان شناسان معتقدند که این مکان بیش از ۹ هزار سال پیش توسط تمدن های باستانی اشغال شده و قبایل مختلفی در آن اسکان داشته اند. از جمله آن ها می توان به Nabateans اشاره کرد که از ۴۰۰ سال قبل از میلاد تا ۱۰۶ سال پس از میلاد، پایتخت حکومت و تجارت خود را در این محل قرار داد. وقوع زلزله و کاهش تجارت های بین المللی مواردی بود که منجر به نابودی این شهر در قرن هفتم میلادی گردید.
جالب است بدانید که در پایتخت قدیم پترا حدود ۲۰ هزار نفر جمعیت زندگی می کردند به طوری که خانه ها، سیستم های حمل و نقل دقیق و آبیاری در این منطقه وجود داشته است. بر اساس گفته باستان شناسان تنها حدود ۱۵ درصد از این شهر کشف شده و اکثر آن پنهان باقی مانده است. یکی از ساختارهای نمادین در پترا که بسیار مورد توجه بازدیدکنندگان می گیرد معبد باستانی Al Khazneh می باشد با سنگی قهوه ای به ارتفاع ۱۳۰ فوت ساخته شده است. بر اساس گفته برخی اشخاص گنجینه های بسیاری در خزانه های پترا کشف شد و بسیاری از مقبره ها نیز برای پیدا کردن این گنجینه ها توسط دزدان به غارت رفته است.
ریزو، کانادا
یکی از بزرگ ترین شهرهای زیر زمینی جهان مونترال می باشد که در سالهای 60 در کانادا ساخته شده است. این مجموعه شامل سی کیلومتر تونل زیرزمینی می باشد که در آن مرکز خرید و حتی دانشگاه نیز وجود دارد. جالب است بدانید از این شهر زیر زمین به عنوان مکانی برای مقابله با برف های سنگین مونترال نیز یاد می کنند.
دیکسیا چنگ، چین
در زمان حملات شوروی به چین برای محافظت از مردم، شهر زیرزمینی دیکسیا چنگ بعنوان پناهگاهی در برابر حملات اتمی ساخته شد. این پناهگاه از چندین تونل متصل به هم ساخته شده بود و تمامی امکانات یک شهر مانند سالن سینما، مدرسه، فروشگاه و حتی انبار در آن وجود داشت. در بین سالهای 2000 تا 2008، این مکان برای دیدن گردشگران خارجی باز بود و آن ها می توانستند با سفر به چین از این شهر زیرزمینی دیدن کنند. اما پس از مدتی این منطقه برای بازسازی و تعمیرات بسته شد.
تونل های شانگهای، ایالات متحده
یکی دیگر از شهرهای زیر زمینی تونل های شانگهای است که در پورتلند آمریکا واقع شده و با شبکه ای پیچیده و مرموز از تونل ها شهر قدیمی پورتلند را به منطقه ای در مرکز شهر متصل می کند. امروزه به خاطر برخی پروژه های مختلف زیر زمینی بخشی از این فضا ها پر شده است و تنها تعداد کمی از این شهرهای زیر زمینی پا برجا باقی مانده اند.
در قدیم بسیاری از بارها را از طریق همین تونل های زیر زمینی به اسکله رودخانه ویلامت منتقل می کردند و بالعکس نیز مردم از طریق همین تونل ها مستقیما مایحتاج خود را از عرشه کشتی ها به زیر زمین های خود برده و انبار می کردند. برخی شایعات نیز در مورد این تونل ها در میان مردم گفته می شد که طبق آن ها از این تونلها برای آدم ربایی و گماشتن آن ها به عنوان خدمه کشتی نیز استفاده می کردند.
باغ های زیر زمینی فرسنو، کالیفرنیا
یکی دیگر از سازه های زیر زمینی که به عنوان بهشتی در زیر زمین شناخته می شود، باغ های زیر زمینی فرنسو بوده که توسط یک مهاجر ایتالیایی اهل سیسیل در کالیفرنیا ساخته شد. این بهشت زیر زمینی در طی 40 سال در بین سال های 1906 تا 1946 ساخته شده است و این خانه به عنوان محل اقامت او بود. این سازه زیبا دارای سه طبقه می باشد که باغ های زیبایی از میوه در پایین ترین قسمت آن قرار دارند.