قنات وزوان از مکان های قدیمی شهر وزوان استان اصفهان است. این قنات دارای سد زیر زمینی است که آب را ذخیره می کند تا کشاورزان در زمان های نیاز از آن بهره برداری کنند. قنات وزوان ۶۴ حلقه دارد و طول آن حدود ۱۸۰۰ متر است. عمق چاه اصلی آن نیز ۱۸ متر می باشد. این قنات به دوران پیش از اسلام و زمان ساسانیان باز می گردد و به دلیل ارزش تاریخی که دارد، در لیست میراث جهانی قرار گرفته و جز آثار ملی ایران بشمار می رود.
قنات تاریخی و بزرگ وزوان
نکته قابل توجهی که درباره قنات تاریخی و بزرگ وزوان شایان ذکر است و کارشناسان میراث فرهنگی و ژاپنی یونسکو نیز آن را در نظر گرفته اند این است که در بخشی از قنات، شکاف های زیر زمینی (کر) و یا تنور آبی قرار دارد. بعد از این که آب را بند کردند، آبی که ۱۲۰ روز در پشت سد ذخیره شده و سرعت آن ۴۰ لیتر بر ثانیه بوده به مخزن های بزرگ زیر زمین انتقال می دهند. سپس دریچه هایی باز می شوند تا آب ذخیره شده به صورت خودکار و توسط نیروی وزن زمین به سیر مصرف باز می گردد. کانال های قنات از قسمت پشتی سد گنجایش حدود ۳۲۰۰ متر مکعب آب را دارند. اما آبی که ذخیره می شود حدود ۴۱۱۵۲۰ متر مکعب است و از گنجایش کانال های قنات بیشتر می باشد. و باقی در مخازن زیرزمینی ذخیره می شوند.
این قنات در شمال شهر وزوان قرار دارد که دیرینگی و قدمت این شهر را نشان می دهد.
مشخصات قنات وزوان
قنات تاریخی وزوان ۳۰۰۰ سال پیش ساخته شده و جز قنات های مهم استان اصفهان است که آب های زیرزمینی را ذخیره می کند. این قنات در یک لایه رسوبی سنگی قرار دارد و با گذر زمان آب این منطقه پایین رفته؛ سطح این آب در دو طبقه قرار می گیرد که از یکی از این طبقه ها قنات ۳۵ کیلومتر طول و ۴۰متر عمق دارد و طبقه بعدی که آب در آن گردش دارد، از سطح آب تا ارتفاع ۲ متر در یک لایه سنگی حفر شده است.
معماری قنات وزوان
معماری قنات بزرگ و تاریخی وزوان به صورتی است یک دیواره ی سنگی برای آن ساخته اند، روی این دیوار در هر یک متر، حفره ای ایجاد شده؛ در مجموع دارای هفت سوراخ می باشد که هفتمین حفره ی آن ۷ متر از لبه تاج کوره قنات فاصله دارد. با شروع آذر ماه، این حفره ها و دهانه کوره را با سیمان و سنگ می پوشانند و مقداری آب در پشت سد زیر زمینی ذخیره می شود. در اواخر فروردین اولین سوراخ را باز می کنند و حدود ۱۰ روز زمان می برد تا آب تا قسمت زیرین اولین حفره افت کند. به همین ترتیب هر ۱۰ روز یک بار حفره ها را باز می کنند. پس از باز شدن هر ۷ سوراخ که تا اوایل تابستان طول می کشد، دهانه کوره قنات را کاملا باز می کنند.
این قنات تاریخی و بزرگ قدمت ۲۵۰۰ تا ۳۰۰۰ ساله دارد و نشان دهنده ی قدمت سکونت در شهر وزوان استان اصفهان است.
