بازار بزرگ تهران

هزاران حجره، کوچه‌های تودرتو و صدای چانه‌زنی خریداران، تصویری است که با ورود به بازار بزرگ تهران در برابر چشمانتان جان می‌گیرد. بازار بزرگ تهران، قلب تپنده تجارت سنتی ایران، با بیش از ۱۰ کیلومتر دالان‌های سرپوشیده و هزاران مغازه، همچنان یکی از مهم‌ترین مراکز خرید و فروش کالا در کشور است.برای آشنایی بیشتر با این بازار تاریخی، ادامه مطلب را در وبسایت لحظه آخر بخوانید. 

بازار بزرگ تهران کجاست؟

بازار تهران را باید یکی از قدیمی‌ترین بازارهای پایتخت دانست که در منطقه ی۱۲ شهر تهران قرار دارد. قسمت‌هایی از این بازار در زمان فتحعلی شاه قاجار ساخته شد و کم کم مجموعه بازار گسترش پیدا کرد و سمت ارگ و مسجد جامع هم کشیده شد. این بازار هم در طول تاریخ و هم درحال حاضر اهمیت استراتژیک دارد. شما می‌توانید به‌راحتی از طریق تاکسی، مترو و اتوبوس خود را به بازار تهران برسانید. 

رزرو محبوب ترین تورهای داخلی در لحظه آخر

تور داخلیتور کیشتور مشهدتور قشمتور شیرازتور چابهار

چگونه به بازار بزرگ تهران برویم؟

برای رسیدن به بازار بزرگ تهران که در مرکز شهر قرار گرفته، راه‌های متعددی وجود دارد. بازار تهران حالت چهار گوش دارد که به خیابان‌های اطراف منتهی می‌شود و آن را چهار خیابان اصلی احاطه کرده‌اند. خیابان مولوی در بخش جنوبی آن، خیابان مصطفی خمینی در شرق، خیابان پانزده خرداد در شمال و خیابان خیام در غرب این بازار قرار دارد. طول محدوده پوششی بازار روی هم رفته بیش از ۱۰ کیلومتر است و چندین ورودی برای آن طراحی شده است که از طریق خیابان‌های اطراف می‌توانید به آنها دسترسی داشته باشید. برای ورود به راسته‌های مختلف باید ورودی مناسب به خودش را پیدا کنید. به‌عنوان مثال برای دسترسی به راسته فرش فروش‌‎ها ورودی خیابان خیام، کفش و چرم ورودی پانزده خرداد و یا موادغذایی ورودی خیابان مصطفی خمینی نزدیک‌تر است. بازار از طریق خیابان ناصر خسرو به میدان امام خمینی منتهی می‌شود.

بازار بزرگ تهران با مترو

می‌توانید از طریق خط شماره ۱ مترو تهران یعنی تجریش به کهریزک خود را با بازار برسانید. اگر هم در ایستگاه‌های دیگر مترو قرار دارید، باید با تعویض خط، در ایستگاه 15 خرداد پیاده شده و وارد بازار شوید. متروی میدان محمدیه و میدان 15 خرداد دو ایستگاهی است که ابتدا و انتهای ضلع خیام بازار را پوشش می‌دهد. در هر کدام از این ایستگاه‌ها که پیاده‌ شوید، پس از کمی پیاده روی وارد بازار می‌شوید.

دسترسی از طریق اتوبوس به بازار بزرگ تهران

در صورتی که استفاده از بی آر تی تهران برای شما راحت‌تر است، می‌توانید با استفاده خط تجریش – راه‌آهن، به بازار بزرگ برسید. شما باید در ایستگاه منیریه یا امام خمینی از اتوبوس پیاده شوید و با کمی پیاده‌روی یا با استفاده از تاکسی یا اتوبوس، به خیابان 15 خرداد برسید. تمامی وسایل حمل و نقل عمومی شما را به بازار بزرگ تهران خواهند رساند اما نکته بسیار مهم این است که شما با کدام یک از این وسایل راحت‌تر هستید و دسترسی شما به کدام یک از این وسایل حمل و نقل عمومی راحت‌تر است.

دسترسی از طریق ماشین شخصی به بازار تهران

با در نظر گرفتن موقعیت بازار در شهر و محدوده طرح ترافیک بازار، کمی باید در استفاده از خودروی شخصی محتاط باشید. البته پارکینگ مشخصی برای بازار تهران وجود ندارد و باید خودروی خود را در میان کوچه پس کوچه‌ها پارک کنید. همچنین بعضی از مسیرها به پیاده رو تبدیل شده و نمی‌توانید با ماشین تا نزدیکی بازار بروید. پس تنها راه باقی مانده این است که در هر جایی از تهران که هستید، خود را به آزادی و یا صادقیه برسانید، تا بتوانید تاکسی‌های بازار را سوار شده و به راحتی به مقصد برسید. برای برگشت نیز می‌توانید تاکسی‌های مسیر آزادی و صادقیه را سوار شوید.

نقشه بازار بزرگ تهران

در زیر می‌توانید نقشه صنوف بازار تهران را مشاهده کنید. این نقشه به شما کمک می‌کند تا مسیرهای اصلی، تیمچه‌ها، سراها و بخش‌های تخصصی این بازار را به‌راحتی پیدا کنید. بازار بزرگ تهران از بخش‌های متعددی مانند بازار فرش، بازار طلافروشان، بازار پارچه، بازار مسگران و بسیاری دیگر تشکیل شده است.

ساعت کار بازار بزرگ تهران

بازار بزرگ تهران از شنبه تا چهارشنبه از ساعت ۸ صبح تا ۵ بعدازظهر باز است، اما مغازه‌های اطراف و بخش‌های بیرونی تا ساعت ۸ شب به فعالیت خود ادامه می‌دهند. در روزهای پنجشنبه، کسبه داخل بازار تا ساعت ۲ بعدازظهر مشغول به کار هستند، درحالی‌که مغازه‌های بیرونی تا ساعت ۵ عصر باز می‌مانند. اگر به دنبال یک خرید راحت و بدون ازدحام هستید، بهترین زمان برای بازدید ساعات اولیه صبح است، زیرا در این زمان بازار خلوت‌تر بوده و امکان گشت‌وگذار آسان‌تری فراهم است.

تاریخچه بازار بزرگ تهران یا همان بازار ۱۵ خرداد

بازار بزرگ تهران اثری به جا مانده از دوره قاجار است که عده ‌ای آن را حاصل کار ناصرالدین شاه قاجار دانسته و عده دیگری ساخت آن را به دوران صفوی نسبت داده و شاه طهماسب صفوی را به عنوان سازنده اصلی این بازار می‌نامند. 
در سفرنامه توماس هربرت توصیفی از بازار تهران در سال ۱۳۰۸ هجری قمری و در دوره حکومت صفویه بر ایران وجود دارد که توماس هربرت این بازار را یک بازار روباز توصیف کرده است. این توضیحات نشان از این دارد که بازار بزرگ تهران در زمان صفویه وجود داشته و در دوره حکومت ناصرالدین شاه بخش‌های جدیدی به آن اضافه شد و این بازار مسقف گشت. از قرن نوزدهم تا به امروز، بسیاری از گردشگران این بازار را بهترین جاذبه تهران می‌دانند.
از لحاظ قدمت و سن و سال، بازار بزرگ در بین سال های ۹۰۷ تا ۱۱۳۵ و در دوره ی حکومت صفویان به وجود آمده است. بر اساس متون به جای مانده تاریخی، اولین بنایی که در بازار تهران ساخته شد در دوره شاه طهماسب اول صفوی بود. بر طبق نوشته طنیع‌الدوله، چهارسوی بزرگ و کوچک این بازار در دوران فتحعلی شاه قاجار بنا نهاده شد.
در زمان ناصرالدین شاه بود که ورودی اصلی به نام بازار بزرگ بنا گردید و حتی ورودی‌های دیگر در این دوره سازماندهی شدند. با این احتساب، دوره ی ناصرالدین شاه را باید از دوره‌های طلایی بازار تهران به حساب آورد که در آن ساخت و سازهای زیادی در بازار تهران صورت گرفت. بعد از این زمان بود که در دوره‌های بعدی، تعداد راسته های بازار بیشتر و بیشتر شد. در واقع راسته‌هایی که امروز در بازار با آنها طرف هستیم، همگی در این زمان ساخته شده اند. بد نیست بدانید نام بازار بزرگ تهران از تاریخ ۲ آبان ۱۳۵۶ با شماره 1540 در فهرست آثار ملی ایران قرار دارد.

معماری بازار بزرگ تهران؛ تلفیقی از معماری سنتی و مدرن

بازار تهران مجموعه‌ای از راهروهای پیچ در پیچ، طاق‌های ضربی، گنبدها و ... است. اگرچه با گذشت زمان این بازار تغییرات زیادی به خود دیده اما هنوز هم بخش‌های قدیمی آن پابرجاست. بازار بین‌‌الحرمین از ساخته‌‌های دوره محمدشاه قاجار و بازار امیر، سرای امیر و بازار کفاش‌ها از افزوده‌های دوران ناصرالدین‌ شاه هستند. با پیشرفته‌تر شدن شهرنشینی و معماری در تهران، بازار بزرگ هم دستخوش تغییراتی شد به طوری که قسمت‌های زیادی از آن را نوسازی کردند و حتی قسمت‌هایی از بازار نیز به همین واسطه از بین رفت. 
قسمت‌های قدیمی بازار به صورت طاقی و گنبدی ساخته شده‌اند و سوراخ‌ها و روزنه‌های میان گنبدها نور فضای داخلی را تامین می‌کند. این روزنه‌ها نقش هواکش را هم برای بازار ایفا می‌کنند و موجب گردش هوا می‌شوند. جزییات در ساختار بازار نشان می‌دهد که معمار و طراح این فضا مبتدی نبوده و دست معماران خارجی و یا استادکاران داخلی ماهر در میان بوده است. از آنجا که معماری بازار، به یک دوره اختصاص ندارد، نمی‌توان سبک دقیقی برای آن در نظر گرفت؛ اما بیشترین بخش آن نشانه‌های سبک معماری تهرانی را دارد. 
این فضا در طول زمان، گسترش و توسعه زیادی پیدا کرده و تغییرات زیادی به خود دیده است. در یک دوره، بخش‌هایی از بازار به دلیل گرمای تابستان مسقف شدند و در زمانی دیگر فضاهای خدماتی مانند قهوه‌خانه، زورخانه، حمام، مسجد، سقاخانه و حسینیه‌های بسیار در این مکان شکل گرفتند. راسته‌ها یکی یکی به بازار اضافه شدند و هر یک به فروش کالای به خصوصی اختصاص یافتند. این بخش‌ها هر کدام دارای تکیه، مسجد، حمام و ... بودند و در اعیاد و عزاداری‌ها، در برگزاری مراسم برای جلب توجه مردم با دیگر راسته‌ها به رقابت می‌پرداختند.

مهم ترین بخش های بازار بزرگ تهران

به‌طور کلی عناصر اصلی ساختاری بازار عبارتند از:

• راسته: راسته که به آن گذرگاه هم می‌گویند؛ یک مسیر طولانی است که در دو طرف آن دکان‌ها قرار گرفته‌اند. 
• سرا : یک حیاط میانی با حجره‌های به هم پیوسته در دور تا دور آن است. سراها از نظر شکل زمین، تعداد طبقات، نوع ایوان، رواق و راهروها با هم متفاوت هستند.
• تیمچه : فضاهای سرپوشیده و کوچکی برای عرضه یک نوع کالای خاص هستند و تزیینات چشمگیری نسبت به سایر بخش‌های بازار در آنها دیده می‌شود.
• چارسوق : چهارسو یا چهارسوق به محل تقاطع دو راسته اصلی گفته می‌شود که معماری متفاوت و تزیینات داخلی مفصلی دارد.

حالا که با این عناصر آشنا شدید، وقت آن رسیده که با مهم‌ترین بخش‌های این بازار آشنا شوید تا در صورتی که خواستید به بازدید 15 خریداد بروید، این بخش‌ها را در لیست بازدید خود قرار دهید. 

سبزه میدان؛ یادگار امیرکبیر

سبزه میدان در شمال بازار قرار دارد و به‌نوعی نقطه آغاز بدنه اصلی بازار به حساب می‌آید. قدمت سبزه میدان به اوایل عصر صفوی برمی‌گردد اما زمانی که امیرکبیر در سال ۱۲۶۸ قمری دستور ایجاد تغییرات وسیعی در این محدوده را داد سبزه میدان شکل گرفت. بد نیست راجع به‌علت نام‌گذاری آن هم بدانید؛ از آنجا که در عصر زندیه و اوایل قاجار، از این منطقه برای کاشتن سبزی خوردن استفاده می‌کردند، به‌عنوان سبزه میدان شناخته شد. در این مکان یک سر در زیبایی در ضلع جنوبی آن وجود دارد که دروازه ورودی به بازار تهران است.پس از عبور از سردر سبزه میدان، به بازار کفاش‌ها خواهید رسید.

تیمچه مهدیه؛ جایی با پوشش ضربی

در ابتدای سبزه میدان، تیمچه مهدیه با پوشش ضربی و تزیینات زیبای یزدی‌بندی واقع شده است. این تیمچه بورس لباس زیر زنانه است و همچنین در گذشته مهد ترمه پایتخت نیز شناخته می‌شده است. اما متاسفانه در حال حاضر فقط یک ترمه فروشی در این تیمچه وجود دارد.

تیمچه حاجب الدوله، یک اثر ملی

در مجاورت مسجد جامع، تیمچه‌ای بنام حاجب الدوله قرار دارد. این تیمچه با معماری زیبای خود در دوران ناصرالدین شاه قاجار توسط حاج علی خان حاجب‌الدوله ساخته شده است. تیمچه در سال ۱۳۵۶ خورشیدی به عنوان اثر ملی ثبت شده است.

قهوه‌خانه حاج علی درویش، کوچک ترین قهوه خانه جهان

این قهوه‌خانه در راسته زرگرها قرار گرفته است و بسیاری آن را کوچک‌ترین قهوه‌خانه جهان می‌دانند. در حال حاضر این قهوه‌خانه را که قدمت بسیاری هم دارد، توسط پسر حاج علی درویش یعنی حاج کاظم درویش اداره می‌شود. این قهوه‌خانه به خاطر قوانین منحصر به فردی که دارد شهرت پیدا کرده است. در این قهوه خانه کتاب‌های زیادی پیدا می‌شود که می‌توانید آنها را زمانی که در این مکان هستید ورق کنید. روی دیوار این قهوه‌خانه پر از شعر و جملات قصار است که شکل زیباتری به این محیط داده است. قهوه خانه حاج علی درویش هر روز از ساعت 8 صبح تا 6 بعد از ظهر آماده خدمت‌رسانی به مشتریان است. البته این قهوه‌خانه جمعه‌ها و روزهای سوگواری فعالیت ندارد.

مسجد امام خمینی؛ مسجد شاه سابق

مسجد امام خمینی یا همان مسجد فتحعلی شاه سابق در جنوب شرقی میدان پانزده خرداد قرار دارد و باید آن را یکی از بناهای تاریخی این شهر دانست که قدمت آن به دوره قاجار می‌رسد. این بنا که در سال ۱۲۰۳ خورشیدی در زمان پادشاهی فتحعلی شاه قاجار ساخته شد، در یک مهر ماه ۱۳۶۳ خورشیدی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. مسجد شاه تا پیش از انقلاب ۱۳۵۷ خورشیدی به مسجد سلطانی نیز شهرت داشت و بعد از این تاریخ با نام مسجد امام خمینی (ره) شناخته شد. این مسجد در دوره‌های مختلف تاریخی از جمله در دوره ناصرالدین شاه مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته است. در دوره ناصرالدین شاه در طی بازسازی در دو طرف گلدسته آن دو مناره قرار گرفت و ساعت فعلی به مسجد اضافه شد.

خانه تاریخی ملک؛ معماری منحصر به فرد ایرانی

خانه ملک از خانه‌های تاریخی ثبت شده در فهرست ملی ایران به شمار می‌رود که معماری آن به دوره قاجار و پهلوی مربوط می‌شود و شامل تزیینات زیبایی همچون کاشی‌کاری، آجرکاری، حجاری، دیوار پوش‌های قاجاری، منبت‌کاری، گچبری، تزیینات فلزی و... است. حاج حسین آقا ملک از تجار ثروتمند مشهد بود که موقوفات زیادی نظیر کتابخانه و موزه ملی ملک را از خود به یادگار گذاشت و اهمیت خانه ملک به قرارگیری آن در فاصله دو مکان مقدس مسجد امام و مسجد جامع مربوط است. حاج حسین آقا ملک منزل خود را به کتابخانه و موزه تبدیل و تا آخر عمر در آن زندگی کرد. با توجه به اینکه ایشان برای گسترش کتابخانه و موزه ملک اهمیت زیادی قائل بود، زمینی را در محوطه باغ ملی تهران خریداری کرد که اکنون به‌عنوان مؤسسه کتابخانه و موزه ملی ملک فعالیت می‌کند.

مسجد جامع بازار تهران یا مسجد عتیق

این مسجد که در بازار قرار دارد و به روایتی باید آن را قدیمی‌ترین مسجد تهران دانست. این مسجد در سال 1375 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است. درباره تاریخ تاسیس مسجد جامع اطلاعاتی در دست نیست اما از روی معماری آن می‌توان به این نتیجه رسید که بخش‌های مختلف این مسجد در دوره‌های تاریخی مختلف برای مثال آل بویه و صفویه ساخته شده است. قدیمی‌ترین سندی که درباره این مسجد وجود دارد مربوط به نقشه گیریشمن فرانسوی است که در سال ۱۲۷۵ هجری قمری از تهران تهیه کرده است.

چهارسوق بزرگ بازار؛ مامن بازار چهل تن

چهارسوق بزرگی که در بازار تهران وجود دارد مربوط به دوره تاریخی زندیه است که آن را در زمان حکومت قاجارها تکمیل کرده‌اند. در این چهار سوق یک بازار به نام چهل تن وجود دارد که آن را در سال 1357 در فهرست آثارملی به ثبت رسانده‌اند. چهارسوق بزرگ تهران از شمال به چهارراه بین‌الحرمین و از جنوب با بازار مسگرها می‌رسد.

سرای امیر؛ یادگار امیرکبیر

سرای امیر یکی از بخش‌های قدیمی بازار بزرگ تهران است که به «سرای اتابکیه» نیز شهرت دارد و از یادگاری‌های امیرکبیر است. این بازارچه، در سال ۱۲۲۹ شمسی در غرب بازار بنا شد و حجره‌ها و دکان‌های متعددی داشت که در آن روزگار، تغییر و تحولی اساسی در بازار به وجود آورد. این سرا مختص فروش پارچه است و شهرت زیادی در زمینه منسوجات دارد. در حیاط اول آن مجسمه امیرکبیر گذاشته شده است که بازدید از آن خالی از لطف نخواهد بود. پس از دیدن سرای امیر می‌توانید به کوچه عباس‌آباد بروید، جایی که حمام چال در آنجا قرار دارد و مغازه‌دارها پارچه‌های خود را اغلب به‌صورت عمده می‌فروشند.

امامزاده زید تهران؛ لطفعلی خان در سایه امامزاده زید

این امامزاده مربوط به دوران تاریخی پس از اسلام است و در انتهای جنوبی بازار بزازان قرار دارد. این امامزاده به خاطر بافت تاریخیش در سال 1315 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است. شاید برایتان جالب باشد که بدانید آرامگاه لطفلی خان زند نیز در این امامزاده قرار دارد. برای اینکه بتوانید امامزاده زید را پیدا کنید باید به خوبی کوچه پس کوچه‌های بازار را بگردید.

از کجای بازار 15 خرداد چی بخریم؟

هر کدام از راسته‌های بازار تهران بورس یک کالاست که اگر بدانید از کجا چه چیزی بخرید، دیگر وقتتان را برای پیدا کردن بورس آن کالا هدر نخواهد رفت. در ادامه می‌توانید بوس مخصوص هر کالا را بینید.

پاساژهای بازار بزرگ تهران کدام اند؟

رستوران های بازار بزرگ تهران

جاذبه های دیدنی اطراف بازار تهران

هتل‌های نزدیک به بازار تهران

برخی از هتل‌های نزدیک بازار تهران به شرح زیر هستند:

• هتل 2 ستاره شهریار تهران: میدان امام خمینی، خیابان ناصر خسرو ، خیابان سعدی جنوبی
• هتل 3 ستاره هرندی تهران: منطقه 14، میدان شوش، خیابان شوش، خیابان هرندی
• هتل بزرگ 4 ستاره فردوسی تهران: میدان امام خمینی، خیابان فردوسی، خیابان کوشک
• هتل 2 ستاره آرمان تهران: میدان امام خمینی(توپ خانه)، خیابان سعدی جنوبی
• هتل یک ستاره گلستان تهران: خیابان حافظ نرسیده به میدان حسن‌آباد

بازار بزرگ تهران: قلب تپنده تجارت سنتی ایران

در این مطلب همه چیز درباره بازار بزرگ تهران از خود بازار و راسته‌های آن گرفته تا جاذبه‌ها و هتل‌های اطرافش را بررسی کردیم. بازار تهران جدا از اینکه جای مناسبی برای خرید کردن است، یک جاذبه تاریخی و بخشی از تاریخ و فرهنگ ما نیز محسوب می‌شود. اطرافش نیز جاذبه‌های زیادی وجود دارد که می‌توانید در کنار بازار گردی، سری هم به این جاذبه‌ها بزنید.