هند از جمله کشورهایی است که سالانه جشن‌های بسیار زیادی در آن برگزار می‌شود. یکی از جذاب‌ترین آنها جشن رنگ هند یا هولی نام دارد. اگرچه تمامی افرادی که معتقد به آیین هندوئیسم هستند در سراسر جهان این جشن را برگزار می‌کنند اما جشن هولی هند به شهرت بیشتری در جهان دست پیدا کرده است. آیین‌ها و مراسم خاصی وجود دارد که مردم در برگزاری مراسم هولی آنها را رعایت می‌کنند. در این جشن که دو شبانه‌روز به طول می‌انجامد، مردم رنگ‌های متنوع و زیبایی را روی یکدیگر می‌پاشند، می‌رقصند و آواز می‌خوانند. فستیوال هولی پیش از شروع بهار آغاز شده و به همین دلیل برخی از مردم آن را نمادی برای زدودن آلودگی‌ها و ناپاکی‌ها و نو کردن همه چیز می‌دانند.
هر آنچه باید درباره جشن رنگ هند بدانید
فستیوال هولی یا همان جشن رنگ‌ها در واقع یکی از مهم‌ترین جشن‌های جهان محسوب می‌شود که در کشور هند برگزار می‌گردد. در حال حاضر بسیاری از افراد از نقاط مختلف جهان در این مراسم شرکت می‌کنند. هولی، یک جشن مهم بهاره به‌شمار می‌رود که توسط هندوها برگزار می‌شود. به‌طور کلی می‌توان گفت فستیوال هولی در ماه مارس برگزار می‌شود، اما در برخی از مواقع در اواخر فوریه نیز این روز را جشن می‌گیرند. به بیان دیگر هندوها از جشن رنگ ها در هند به‌منظور خداحافظی با زمستان و سلام دادن به بهاری که رنگارنگ و تماشایی است، استفاده می‌کنند.
مختصری از تاریخچه جشن هولی هند
فستیوال هولی از زمان‌های قدیم در هند برگزار می‌شد، به همین دلیل از قدمت بالایی برخوردار است و بسیار مورد استقبال مردم هند قرار می‌گیرد. منبع اطلاعات و افسانه‌های موجود در جشن هولی، یک نمایشنامه به زبان سانسکریت، مربوط به قرن هفتم میلادی است. در این نمایشنامه امپراتور هند به توصیف جشن هولی پرداخته است. اغلب جشن‌هایی که در هندوستان برگزار می‌شوند، برگرفته از افسانه‌ها و اسطوره‌های هندی هستند. در ادامه چند مورد از افسانه‌هایی که درباره جشن رنگ هند وجود دارد را بیان خواهیم کرد.
داستان هیرانیا کاشیپو و کشتن پراهلادا
هیرانیا کاشیپو به‌عنوان شاه بزرگ شیاطین شناخته می‌شود. هنگامی که برادر کوچک‌تر او توسط وینشو به قتل رسید هیرانیا از قتل برادرش بسیار خشمگین گشت و تصمیم گرفت تا قدرت‌های ماورایی به‌دست بیاورد. به‌همین دلیل به ریاضت و عبادت طولانی پرداخت. پس از عبادت طولانی، شرایط پیچیده‌ای برای مرگ او به وجود آمد. در واقع کشتنش سخت شد تا او به سرنوشت تلخ برادرش دچار نگردد.
این شرایط شامل برخی از قوانین بود. به‌عنوان مثال هیچ حیوانی یا انسانی نمی‌توانست او را بکشد یا در محوطه باز یا در فضای خانه امکان قتل او میسر نبود. علاوه بر این، کشتن او در شب یا در روز امکان نداشت. یکی دیگر از قوانین این بود که او نه در زمین و نه در هوا کشته نمی‌شد.
تمامی این موارد باعث شد تا او یک موجود خبیث با تفکرات شیطانی شود. پس از آن هیرانیا تمام کسانی را که از او سرپیچی می‌کردند می‌کشت. او فکر می‌کرد به‌دلیل اینکه در برابر مرگ مقاوم شده است پس با خدایان برابری می‌کند و همه مردم را مجاب به اطاعت و پرستش خود می‌کرد.
روزی او تصمیم گرفت پسر پادشاه پراهلادا، پیرو ویشنو را به قتل برساند و برای این کار از خواهرش کمک خواست. این دو اقدام به کشیدن نقشه شومی کردند تا بتوانند پسر پادشاه را به قتل برسانند اما نقشه آنها به درستی پیش نرفت. در واقع هولی رویدادی است که در آن نیکی بر شر پیروز می‌شود و این مراسم یادآور پیروزی پراهلادا بر پدر خبیث و سوختن هولیکا است.
عشق کریشنای تیره رنگ و رادا
یکی از داستان‌هایی که در رابطه با جشن هولی وجود دارد ماجرای کریشنای تیره رنگ است. کریشنا قهرمان این قصه را، در بسیاری از منابع شخصی با پوست تیره معرفی کرده‌اند که کودکی خود را در یکی از ایالت‌های شمالی هند گذرانده است.
کریشنا عاشق دختری به نام رادا می‌شود اما، به دلیل رنگ پوستش همیشه تصور می‌کرد که رادا او را نمی‌پذیرد. مادر که از نگرانی‌ها و دغدغه فرزندش خسته شده بود به او گفت که برود و بر صورت رادا نیز رنگی بپاشد. سرانجام کریشنا نیز چنین کرد. بر اساس این داستان پس از این ماجرا رادا و کریشنا به یکدیگر رسیدند. به‌همین دلیل بسیاری از افراد پیشینه جشن هولی را به رویداد و رنگ‌آمیزی پوست رادا به واسطه کریشنا می‌دانند..
جشنی برای بازگشت خدای عشق
با در نظر گرفتن آیین‌های مختلف هندوئیسم، داستان‌ها و روایت‌های زیادی برای هولی گفته می‌شود. بر اساس داستانی که بین شیوا پرستان و شاکتی پرستان مطرح می‌شود، روزگاری شیوا که یکی از بلندپایه‌ترین ایزد‌های هندو به شمار می‌آمد، زمانی که مشغول یوگا بوده است، به حالت خلسه فرو می‌رود. همسر دوم از خلسه طولانی ناراحت می‌شود و از خدای عشق تقاضای کمک می‌کند.
خدای عشق تیری به سوی شیوا پرتاب کرده تا به واسطه آن تیر او را از خلسه در بیاورد. شیوا از این کار عصبانی می‌شود و چشم سوم را باز می‌کند و خدای عشق را می‌سوزاند و به خاکستر تبدیل می‌کند. پس از این ماجرا همسر کاما یا خدای عشق ناراحت شده و ناراحتی او باعث ناراحتی پارواتی، همسر خود شیوا می‌شود. به عقیده بسیاری از هندوها جشن هولی چهل روز بعد از باسنت پانچامی در رابطه با بازگشت خدای عشق برگزار می‌گردد.
جشن هولی یا جشن رنگ هندی در کدام کشور‌ها برگزار می شود؟
جشن رنگ هند که در بسیاری از کشور‌ها برگزار می‌گردد، با رقص و پایکوبی، موسیقی و بازی با رنگ‌ها همراه است. در صورتی که شرایط سفر به کشور هندوستان را ندارید می‌توانید در این جشن باشکوه در خارج از این کشور نیز شرکت کنید. این جشن در برخی از نقاط دیگر دنیا مانند ملبورن استرالیا و اسپانیش فورک آمریکا برگزار می‌شود. علاوه‌بر این در انگلستان، نپال و امارات نیز امکان شرکت در جشن هولی هند وجود دارد.
برگزاری جشن هولی در کشور هند
جشن هولی یا رنگ پاشی یکی از باشکوه‌ترین فستیوال‌های کشور هندوستان به حساب می‌آید تا جایی که همه جای این کشور تعطیل رسمی اعلام می‌شود. زمان برگزاری این جشن با پایان زمستان و آغاز بهار همراه است و در آن، اهالی هر منطقه بر اساس سنت و رسوم قدیمی با پاشیدن آب و رنگ‌های طبیعی و مصنوعی به یکدیگر و اجرای موسیقی، رقص و پایکوبی می‌کنند.
در جشن هولی چه می گذرد؟
به‌طورکلی اجرای جشن رنگ هند حدود دو روز طول می‌کشد اما هندوها برای برگزاری این فستیوال از روز‌ها قبل برنامه‌ریزی می‌کنند و اقدام به آماده‌سازی خوراکی‌های هولی می‌نمایند. در جشن هولی هند مراسم رنگ بازی و دید و بازدید پس از آن مرسوم است. علاوه بر این انواع غذا‌های سنتی و نوشیدنی‌های ویژه سرو می‌شود.
مراحل برگزاری جشن هولی
چیدن مقدمات جشن رنگ هند و آماده شدن برای آن چند مرحله دارد. این مراحل شامل مهیا کردن اقدامات پیش از جشن و مراسم شب قبل از آن است. پس از آن معمولاً در روز دوم مراسمی تحت عنوان رنگوالی هولی برگزار می‌شود که در این روز رنگ بازی شور و هیاهوی مربوط به آن را خواهید دید. مردم به خیابان‌ها می‌آیند و با پودر‌های رنگی اقدام به شادی می‌کنند. از دیگر مراحل برگزاری جشن هولی می‌توان به دید و بازدید پس از این مراسم اشاره کرد.
شروع رنگ بازی
مراسم رنگ بازی از روز دوم آغاز می‌شود. بعضی از پودر‌های رنگی را در درون سطل آب می‌ریزند این کار باعث می‌شود تا اثر رنگ‌ها بیشتر شود. در این جشن شاهد شیطنت و بازی زیادی خواهید بود. در زمان برگزاری این جشن تمامی مردم تلاش خود را می‌کنند تا بتوانند اطرافیانشان را در درون سطل پر از رنگ بیندازند.
دید و بازدید پس از رنگ بازی
پس از اتمام جشن مردم دست از رنگ بازی برمی‌دارند و به مناطق خود باز می‌گردند. برخی از مردم نیز در خیابان‌ها می‌مانند تا شهر را از تمامی تمامی آلودگی‌های رنگی پاک کنند. پس از اتمام مراسم، نوبت به دید و بازدید می‌رسد. به‌طورکلی می‌توان گفت که یکی از اهداف برگزاری این جشن از نظر هندوها پاک کردن کینه‌ها و احیای دوستی است و مرحله دوم فستیوال، یعنی دید و بازدید هم به همین منظور انجام می‌شود.
زمان برگزاری جشن هولی (2024)
تاریخ دقیق برگزاری جشن هولی هند در سال‌های مختلف متفاوت بوده اما به‌طور کلی می‌توان بیان کرد که مطابق با تقویم پیروان آیین هندوئیسم، جشن هولی مصادف است با جشن آغاز بهار که در ماه‌های مارس و آوریل برگزار خواهد شد. امسال هم این جشن در ۴ فروردین ۱۴۰۳ (۱۲ آوریل ۲۰۲۴) برگزار شد.
رنگ های جشن هولی
به پودر‌های رنگی که در این جشنواره استفاده می‌شود، گولال یا ابیر گفته می‌شود. هر کدام از این رنگ‌ها سمبلی از یک عنصر هستند. برای مثال رنگ قرمز نمادی از عشق و آبی یادآور رنگ پوست کریشنا است. سبز هم نمادی از شروع بهار و تازگی محسوب می‌شود.
تمامی موادی که به‌عنوان رنگ‌های طبیعی در این جشن مورد استفاده قرار می‌گیرد برای انسان و محیط زیست مناسب بوده و صدمه و آسیبی وارد نمی‌کند. برخی از آنها دارای خواص دارویی بوده و برای سلامت پوست نیز مفید هستند. همچنین این جشن به دور از دامان طبیعت برگزار می‌شود که این موضوع باعث شده تا صدمه‌ای به گیاهان و جانوران وارد نشود.
در گذشته از پودر‌های رنگی که در حال حاضر استفاده می‌شد بهره نمی‌بردند. این رنگ‌ها درخشان بودند و حالت پودری نداشتند. به‌عنوان مثال مردم برای تهیه رنگ سبز اقدام به استفاده از برگ‌های خشک شده بهاری و سوزن کاج می‌کردند. همچنین رنگ زرد از گل آفتابگردان و کوکب به‌دست می‌آمد و در صورتی که افراد حاضر در این جشن قصد تهیه رنگ قرمز را داشتند از گل رز یا پوست درختان سیب جنگلی و انار استفاده می‌کردند.
بازار رنگ چینی ها در هند
چینی‌ها در جشن رنگ هند، نقش بسیار مهمی دارند. با فرا رسیدن رسیدن جشن هولی، چینی‌ها اقدام به تولید گولال و دیگر پودر‌های رنگی می‌کنند به‌طوری که حدود ۵۵ درصد از پودر‌های رنگی که در مناطقی مانند حجرات و راجیستان وجود دارد از سایر نواحی دیگر هند ارزان‌تر است. در واقع خلاقیت و تولیدات جذاب چینی‌ها باعث شده تا بتوانند در زمینه تولید رنگ‌های جشن هولی بسیار موفق عمل کنند. دولت هند بر تولیدات داخلی تمرکز و تأکید بسیار زیادی دارد اما برای این فستیوال، سالانه مقدار بسیار زیادی پودر‌های رنگی را از چینی‌ها خریداری می‌کند.
غذا‌های سنتی جشن هولی
مانند تمامی جشن‌های موجود در جهان، جشن هولی هند نیز دارای انواع خوراکی‌های جذاب و خوشمزه است. در این فستیوال باستانی انواع غذا‌ها و نوشیدنی‌های مختلف وجود دارد. از مهم‌ترین غذا‌های سنتی جشن رنگ هند می‌توان به تاندای و گوجیا اشاره کرد. علاوه بر این، فرنی یکی دیگر از غذا‌هایی است که در این جشنواره سرو می‌شود.
گوجیا غذای سنتی بعد از جشن هولی
گوجیا در واقع یک دامپلینگ شیرین به شمار می‌آید. برای تهیه این خوراک، در وهله اول خمیر را به‌صورت پیراشکی در می‌آورند و سپس در درون روغن زیاد سرخ می‌کنند. پس از سرخ شدن خمیر، آن را در محلول غلیظ شکر قرار می‌دهند سپس برای تزیین بر روی آن مغز پسته و بادام می‌ریزند. به‌منظور طعم‌دار کردن گوجیا می‌توان از دانه‌های هل استفاده کرد.
فرنی
یکی از غذا‌های جشن رنگ هند که در رژیم غذایی ایرانیان نیز وجود دارد فرنی است. اما فرنی که در هند طبخ می‌شود شباهت زیادی به شیر برنج دارد. از میان ترکیباتی که در این غذا استفاده می‌شود می‌توان به برنج، شکر، شیر، زعفران و هل اشاره کرد.
پنی پوری
برای تهیه این خوراک ابتدا باید اقدام به تهیه یک خمیر نازک گرد و توخالی کرد. سپس باید این خمیر را سرخ نمود. پنی پوری بسیار ترد و خوشمزه است. درون این خوراک را می‌توان از تمرهندی و چاشنی‌های دیگری که در کشور هند وجود دارد پر کرد.
ردلانتیل تارکادال
مواد اولیه‌ای مانند عدس قرمز، زردچوبه، کره و زیره و همچنین حبه‌های سیر و فلفل سبز در تهیه ردلانتیل تارکادال مورد استفاده قرار می‌گیرد. این غذا شباهت زیادی به پوره دارد.
نکات جالب درباره جشن هولی
نکات بسیار مهم و جالبی در رابطه با جشن هولی وجود دارد. به‌عنوان مثال برای حضور در این جشن برخی از مردم مو‌ها و پوست بدنشان را چرب می‌کند تا رنگ بر روی بدنشان نچسبد و در زمان تمیز کردن به مشکل نخورند. بسیاری از افرادی که در این جشن شرکت می‌کنند از لباس‌های کهنه استفاده می‌نمایند.
از دیگر نکات جالبی که در رابطه با جشن هولی هند وجود دارد این است که در برخی از مناطق، هندوها در زمان برگزاری این جشن تندیسی از کریشنا و رادا را بر روی کجاوه قرار می‌دهند و در کوچه‌ها می‌چرخانند. بسیاری از تاریخ‌شناسان اذعان دارند که این جشن در گذشته به واسطه آریایی‌ها برگزار می‌شده است اما به مرور زمان در شبه قاره هند برگزار شد.
چرا جشن رنگ هند محبوب است؟
جشن رنگ هند را باید یکی از محبوب‌ترین فستیوال‌های دنیا دانست که نه تنها برای هندوها مهم است بلکه شرکت در آن برای مردم جهان هم جذابیت دارد. در این مقاله هر آنچه که لازم بود درباره این فستیوال بدانید از تاریخچه گرفته تا رنگ‌هایی که در آن استفاده می‌شود را بررسی کردیم. اگر نکته دیگری درباره این موضوع وجود دارد که در این مطلب بدان اشاره نشد، حتما آن را با ما و دیگر خوانندگان به اشتراک بگذارید تا دیگران هم بهره ببرند. امید است این مطلب برایتان مفید بوده باشد و بتوانید از آن استفاده کنید.
