بازدید از مکان‌های ترسناک و اسرارآمیز همیشه افراد زیادی را به سوی خود می‌کشانند. خصوصا اگر این مکان داستان مهیجی هم داشته باشد، تعداد مجذوبانش هم بیشتر می‌شود. قبرستان سفید چاه یکی از این مکان‌های ترسناک و اسرار آمیز است که داستان‌هایش تمامی ندارد. این جاذبه مرموز از هزار و 200 سال پیش تا امروز در استان مازندران جا خوش کرده است و خیلی از مردم این منطقه معتقدند این مکان قدیمی‌ترین قبرستان مسلمانان ایران است. آنطورکه محلی‌ها می‌گویند، جسد مردگان در این گورستان پوسیده نمی‌شود و تا مدت‌ها به همان شکل اولیه باقی می‌ماند. این مساله دور از واقعیت نیست. برخی از بومیان منطقه دلیل این مساله را سفید بودن خاک قبرستان می‌دانند. برخی از محلی‌ها می‌گویند که اگر مردگانشان را در چاه سفید خاک کنند، تمام گناهانشان بخشوده خواهد شد. در میان مردم منطقه، اعتقادات عجیب درباره قبرستان چاه سفید بهشهر هنوز وجود دارد تا جایی که از روستاهای دور دست مردگانشان را به این منطقه می‌آورند تا شاید در خاک شگفت‌انگیز خاک سفید آمرزیده شوند.
تاریخچه قبرستان سفید چاه گلوگاه
این گورستان که به «قبرستان سپید» نیز شهرت دارد از قدیمی‌ترین قبرستان‌های ایران به حساب می‌آید و قدمت آن به زمان تیموریان می‌رسد. سه تن از فرزندان امام موسی کاظم که از ظلم خلفای مستبد فراری بودند در این مکان آرامیده‌اند. سفید چاه به‌عنوان اولین گورستان مسلمانان ساخته شد و به همین دلیل از نظر فرهنگی و اجتماعی اهمیت زیادی برای شیعیان دارد. همچنین یک صندوقچه قدیمی داخل این گورستان وجود دارد که اهالی روستا به شدت از آن محافظت می‌کنند.
از آنجایی که محلی‌ها اعتقاد دارند جسد عزیزان از دست رفته‌شان در این گورستان پوسیده نمی‌شود، مردم تمام روستاهای اطراف تلاش می‌کنند مردگانشان را در این مکان به خاک بسپارند. قبرستان سفید چاه گلوگاه در سال 1381 در فهرست آثار ملی به ثبت رسید و در حال حاضر به‌عنوان یکی از جاهای دیدنی مازندران شناخته می‌شود.
از سنگ قبر گورستان سفید چاه چه می دانید؟
گورستان سفید چاه ظاهری منحصر به فرد دارد. سنگ قبرهای این مکان اصلا شبیه به قبرستان‌های دیگر نیست. در قسمت تاریخی آن، سنگ‌هایی استفاده شده که برخلاف اکثر آرامگاه‌ها، به صورت عمودی قرار داده شده‌اند. جنسیت افراد روی این سنگ قبرها با شیوه‌ای متفاوت نشان داده شده است. اگر یک شانه دوسر، بالای سنگ قبر نصب شده باشد فرد دفن شده در قبرستان مذکر بوده و اگر شانه یک سر باشد قبر متعلق به یک زن است. همچنین روی سنگ قبرها خطوطی وجود دارد که نشان‌دهنده شغل متوفیان است.
در گذشته سنگ قبرهای هر منطقه تحت تأثیر فرهنگ و معماری آن منطقه ساخته می‌شد به طور مثال در کشورهای آفریقایی و اروپایی برخی از سنگ قبرها حالت نعلی شکل داشتند. سنگ قبرهای این منطقه متعلق به دوران میتراسیم (دورانی که هنر حکاکی روی سنگ رواج بیشتری داشت) است و برخی سنگ‌ها نیز از معماری اسلامی و ایرانی نشأت گرفته‌اند. در این قبرستان سنگ قبرها به شکل صندوقی و محرابی هستند. سنگ قبرهای محرابی چند طاق نمای تو در تو قوسی شکل دارند.
نقش های سنگ قبر گورستان سفید چاه
در قبرستان سفید چاه روی همه سنگ‌ها، تصاویر نمادین و نقوش خاصی حکاکی شده که داستان‌های متفاوتی را روایت می‌کند. این نقش‌ها به سه دسته اسلیمی، هندسی، و نقش‌های نمادین تقسیم می‌شوند. در حاشیه سنگ‌ها، تزیینات گل برگ اسلیمی نقش نگاری شده و در حاشیه دوم حدیث و صلوات نوشته شده است. همچنین متن وسط به نام متوفا و تاریخ وفات اختصاص داده شده است.
سنگ قبرهای صندوقی نیز در این قبرستان‌ها وجود دارد که به علت فرسودگی زیاد نقش‌های آن قابل خواندن نیستند. در این روستا رسم بوده که روی سنگ قبر مردگان بر اساس شغل حکاکی شود البته در قبرهای جدیدتر این نقوش دیگر استفاده نشد. هر کدام از نقش های این سنگ قبر برای خود دنیایی دارند. نقش‌های هندسی مانند دایره نماد عرفان و کمال و دور از وابستگی هاست و مفهوم ابدیت را در خود دارد. همچنین نقش های آینه، دو کبوتر، انار و خورشید در ادبیات و فلسفه مفاهیم معنوی دارند.
سنگ قبرهای ایستاده قبرستان چاه سفید انگار واقعا با شما صحبت می‌کنند و از اسم و رسم مردگان خوابیده در گور می‌گویند. حتی از خلقیات و و زندگی آنها حکایت می‌کنند. نقش‌های با طرح گیاهان، حیوان و نمادهای دیگر در این طرح‌های قبرستان مشاهده می‌شود. نقش خورشید و خرگوش و شیر و درخت سرو هرکدام معنا و مفهوم خاص خود را دارند.
چرا قبرستان سفید چاه مرموز است؟
قبرستان سفید چاه مازندران بسیار قدیمی است به همین خاطر شاید ظاهر آن کمی عجیب و وحشتناک باشد اما علت مرموز بودن چاه سفید چیز دیگری است. باور محلی‌ها درباره پوسیده نشدن اجساد، ریشه در عقاید مذهبی و داستان‌های حماسی و حتی تخیل دارد. اما این روایت چندان هم دور از واقعیت نیست.
اما تحقیقات انجام شده روی خاک این قبرستان نشان می‌دهد که این موضوع از نظر علمی قابل اثبات است. در ترکیب این خاک مقدار زیادی آهک وجود دارد. خاک آهکی باعث تأخیر در تجزیه اجساد در این قبرستان می‌شود. همچنین در این قبرستان از سنگ‌های کوه‌های اطراف به عنوان سنگ لحد استفاده می‌شود که در دوام جسد موثر است.
حتی مردم روستاهای اطراف برای به خاک سپردن عزیزان خود به این قبرستان می آیند تا پیکر عزیزان از دست رفته شان را در این قبرستان دفن کنند. این قبرستان هر روز بزرگ و بزرگ‌تر می‌شود و چیزی نمانده که خانه‌های روستا را کنار زند تا برای مردگان جا باز کند!
بازدید از قبرستان سفید چاه
با توجه به اینکه این قبرستان در شهر بهشهر قرار دارد بهترین زمان سفر به این مکان بهار و تابستان است. البته درختان پاییزی و رنگارنگ این روستا در پاییز منظره‌ای شگفت‌انگیز خلق می‌کند که همه را غرق در زیبایی و سکوت منطقه می‌کند.
امکان بازدید از این قبرستان در تمام روزهای هفته وجود دارد و نیاز به پرداخت هیچ هزینه‌ای نیست. توجه کنید که در طول روز که هوا روشن است در قبرستان باشید تا به خوبی نقش‌های سنگ قبر را مشاهده کنید. رفتن به این مکان فقط به بازدید از سنگ قبرها محدود نمی‌شود لذت بردن از آب و هوای مازندان و عکاسی در طبیعت زیبای آن، سفر شما را تکمیل می‌کند.
قبرستان سفید چاه کجاست؟
قبرستان سفید چاه در روستایی به همین نام ( روستای سفید چاه ) قرار دارد . این روستا در استان مازندران، شهر بهشهر، بخش یانه سر واقع شده است. تمامی اهالی بهشهر این گورستان را به خوبی می‌شناسند. شما می‌توانید موقعیت سفید چاه را در نقشه زیر مشاهده کنید.
مسیر دسترسی به قبرستان سفید چاه
بعید است که بازدید از قبرستان در برنامه سفر شما باشد اما این قبرستان اعجاب‌انگیز واقعا ارزش بازدید دارد و به همین دلیل هر روز گردشگران زیادی را جذب می‌کند. برای رفتن به این قبرستان مخوف باید به بهشهر بروید و با گذر از دل جنگل سرسبز «یانه سر» راهی شهرستان «گلوگاه» شوید و تا آخر کمربندی غربی رفته سپس به تیالا بروید و بعد از آن مسیر چاه سفید را پیش بگیرید. شما می‌توانید با استفاده از مینی‌بوس‌های مخصوص در شهر بهشهر مستقیم به روستای چاه سفید برسید.
چرا باید از قبرستان سفید چاه بازدید کنیم؟
اگر به جاذبه‌های ترسناک و اسرار آمیز علاقه دارید، بازدید از قبرستان سفید چاه مازندران می‌تواند برایتان جذاب باشد. با بازدید از این جاذبه گردشگری هم با بخشی از تاریخ مازندران آشنا شوید و هم سنگ قبرهای اعجاب‌انگیز و ترسناک ببینید. اگر نکته دیگری درباره این موضوع وجود دارد که در این مطلب بدان اشاره نشد؛ حتما آن را با ما و دیگر خوانندگان به اشتراک بگذارید تا بهره ببرند. امید است این مطلب برایتان مفید بوده باشد و بتوانید از آن استفاده کنید.
