صنایع دستی چابهار

چابهار ،شهر مردان و زنان خون گرم بلوچ، با صنایع دستی زیبا و رنگارنگ چشم هر گردشگری را به خود خیره می‌کند. صنایع دستی و سوغات چابهار، هنر دست مردمان سیستان و بلوچستان و آینه‌ای از فرهنگ و تمدن این استان است. با ورود به بازارهای سنتی چابهار مردان و زنان خوش ذوق بسیاری را در غرفه‌های مختلف می‌بینید که خلاقانه و عاشقانه به آفرینش صنایع دستی رنگارنگ، زیبا و بدیع مشغول هستند. صنایع دستی چابهار مانند سوزن‌دوزی و آیینه‌دوزی، حصیربافی و سفالگری و هزاران هنر دیگر با قدمتی دیرینه، از طبیعت الهام گرفته شده و با فرهنگ و تفکر مردم بلوچ آمیخته شده است.

صنایع دستی چابهار چه چیز‌هایی هستند؟

چابهار شهری ساحلی است که صنایع‌دستی بسیار جذاب و مرغوبی دارد. این صنایع‌دستی خیره‌کننده و زیبا، نظر هر گردشگری را به‌خود جلب کرده و شما می‌توانید آن‌ها را به‌عنوان سوغاتی برای عزیزان‌تان ببرید و آن‌ها را شگفت‌زده کنید. صنایع‌دستی چابهار را می‌توانید به‌عنوان‌ یادگاری نگه‌دارید و با دیدن آن‌ها خاطرات زیبای چابهار را به یاد آورید. مهم‌ترین صنایع دستی چابهار شامل موارد زیر می‌شود:

سفر به چهار بهار ایران

تور چابهارتور چابهار از مشهد

سوزن دوزی بلوچی هنر اصیل زنان چابهار

سوزن دوزی یکی از کهن‌ترین و بهترین صنایع دستی چابهار محسوب می‌شود که به بلوچی دوزی نیز معروف است. در این هنر زیبا، طرح‌هایی الهام گرفته از رویاها، آمال و آرزوها و رنج‌های زنان بلوچی را مشاهده می‌کنید که با سوزن، نخ‌های رنگارنگ و قلاب روی پارچه نقش می‌بندد. لباس‌های پر نقش و نگار سوزن دوزی شده نیز در کنار پارچه‌های سوزن دوزی شده به فروش می‌رسند که از قیمت بالاتری برخودار هستند. سوزن دوزی در انواع مختلف ابریشم دوزی، پته‌‌دوزی، نقده‌‌ دوزی، خامه دوزی، گلابتون دوزی، شماره دوزی، سکمه‌‌دوزی و... انجام می‌شود. سوزن دوزی هنر اصیل دختران بلوچ است و هر دختری وقتی به سن نوجوانی می­رسد این هنر را از زنان و مادران فامیل می ­آموزد. به همین صورت هنر سوزن دوزی از قدیم نسل به نسل منتقل شده و تا امروز به جا مانده است. پارچه ­های سوزن دوزی شده چابهار، از قدیمی­ترین و با اصالت­ترین صنایع دستی  این شهر هستند که مهر اصالت از سازمان جهانی یونسکو نیز دریافت کرده ­اند.

خمک دوزی هنری به لطافت ابریشم

خمک دوزی نوع خاصی از سوزن دوزی با استفاده از نخ‌های ابریشمی است. نقوش مانند گل‌های هشت پر، مربع، مثلث و لوزی به صورت برجسته، با نخ‌های ابریشمی سفید و برجسته روی پارچه‌هایی غالبا از جنس کتان، دوخته می‌شوند. از این هنر معمولا برای تزئین دستمال سفره، جانماز، کوسن و یا تزئین دور یقه و سر آستین در لباس‌ها استفاده می‌کنند.

سفال گری جادوی دستان هنرمندان

هنر سفالگری در سیستان و بلوچستان قدمتی دیرینه دارد که سفال‌های به جای مانده از شهر باستانی سوخته دلیل این ادعا است. سفال در این شهر عموما به شیوه سنتی و به صورت دست‌ساز ساخته می‌شود و استفاده از چرخ‌های سفالگری مرسوم نیست. ویژگی متمایز سفال‌های چابهار در رنگ قرمز آن است که رنگ آن‌ها به دلیل خاص بودن نوع خاک منطقه، بعد از پخت به رنگ قرمز درمی‌آید. در سفر به چابهار می‌توانید صنایع دستی سفالی را در غالب کاسه، بشقاب، گلدان، قوری، کوزه و... به عنوان یک سوغاتی ماندگار تهیه کنید.

سفال کلپورگان

قدمت ساخت سفال کلپورگان به زمان شهر سوخته، یعنی حدود ۳۵۰۰ سال پیش بازمی‌گردد. این نوع سفال به‌علت ساخت منحصر‌به‌فرد و زیبا در شورا جهانی صنایع‌دستی به ثبت رسیده است. سفال‌های چابهار پس از خشک شدن به رنگ قرمز زیبایی درمی‌آیند و ظاهر بسیار دل‌فریبی دارند. سفال کلپورگان قطعا می‌تواند یکی از بهترین انتخاب‌های شما برای هدیه به عزیزان‌تان باشد.

دودنی بافی هنری در معرض فراموشی

در دودنی بافی زنان و دختران بلوچ با دستان هنرمند خود، به خلق وسایل تزئینی با استفاده از وسایل در دسترس و ارزان قیمت می‌پردازند. این وسیله عموما به شکل توری و به اعتقاد مردم محلی برای دفع چشم زخم و حفاظت از جان و مال، ساخته می­شود. این تورها با دانه‌های گرد اسفند دودنی و گیاهان علفی دوخته می‌شوند. در دنیای امروز با حضور وسایل تجملاتی این هنر در حال فراموشی است که نیازمند توجه بیشتری است.

حصیر بافی سازه­ای از برگ درخت نخل

هنر دیگری که فقط در چابهار و اطراف آن می‌توانید پیدا کنید، حصیربافی نام دارد. پیشینه حصیربافی به حدود سه هزار سال پیش از میلاد، باز می‌گردد. برای حصیربافی در چابهار، از برگ درخت داز( نوعی درخت خرما وحشی در سیستان‌و‌بلوچستان ) برای حصیربافی استفاده می‌شود و همین جنس متفاوت حصیر، وجه تمایز حصیربافی‌های چابهار با دیگر مناطق است. این حصیربافی‌ها‌ تبدیل به صندل، بادبزن، پشتی، گلدان، کیف و… می‌شوند که گزینه بسیار مناسبی برای هدیه و سوغاتی خواهند بود. 

آینه ‌دوزی و سکه دوزی هنری پر زرق و برق

یکی از زیباترین هنر دست زنان سیستان و بلوچستان آیینه دوزی و سکه دوزی است. در این هنر سکه و آیینه و پولک را روی پارچه می‌دوزند. آیینه دوزی در میان بومیان شهرت زیادی دارد و در زبان محلی به آن ایران سامان  می‌گویند. در نظر مردم بلوچ آیینه انعکاس واقعیت است؛ به همین جهت آیینه دوزی یک فرهنگ غنی در این شهر محسوب می‌شود. از این هنر برای تزئین لباس‌های محلی مانند جلیقه و کلاه مردان، روتختی، تزئین انواع دیوارکوب­ها و اتاق استفاده می‌شود. تزئین دور گردن شترها با آیینه دوزی در مرکب عروس، یکی از مهم‌ترین کاربردهای این هنر است.

چادر بافی هنر عشایر

در چابهار مردان و زنان عشایر زیادی زندگی می‌کنند؛ به همین دلیل چادر بافی یکی از صنایع دستی با ارزش و مرسوم در این شهر محسوب می‌شود. در این هنر پلاس یا سیاه چادر را روی دار می‌بافند و تار و پود آن از موی بز  تهیه می­شود. پشم بز مانند عایق عمل می­کند و در حین بارندگی از نفوذ آب به داخل چادر جلوگیری می­کند. پشم بز دز این منطقه در دسترس­تر و نسبت به پشم گوسفند و میش سبک­تر است؛ در نتیجه حمل آن برای عشایر آسان­تر است.

گلیم‌ بافی آمیزه­ای از طبیعت و ذوق مردمان بلوچ

گلیم‌های رنگارنگ و چشم نواز یکی از سوغاتی‌های زیبا و ارزشمند چابهار است. مواد اولیه برای بافت این گلیمها از پشم دام‌ها تهیه می‌شود و با ترکیب رنگ‌ها و نقش و نگارهای متنوع، گلیم­های زیبا خلق می‌شوند. در گذشته از گلیم عموما برای زیرانداز و یا روانداز حیوانات استفاده می‌شد؛ اما امروزه کاربرد تزئینی برای دکوراسیون اتاق نیز دارند. گلیم­های چابهار با طرح­های راه راه و اشکال هندسی با پس زمینه قهوه‌ای مایل به قرمز شناخته می‌شوند.

صدف و معرق صدف و وسایل زینتی هدیه دریا

بومیان بلوچ از موجودات دریایی وسایل هنری و تزئینی درست می‌کنند. معرق صدف، ساخت دستبند و گردنبند از حلزون‌، مرجان و گوش ماهی و ساخت انواع اکسسوری سوزن‌دوزی شده از این دست وسایل هستند. همچنین حین قدم زدن در ساحل چابهار می‌توانید انواع صدف‌های خاص و زیبا را به عنوان سوغات جمع‌آوری کنید.

تراش سنگ قیمتی و معرق صدف

اگر قصد خرید یک سوغاتی ارزشمند و گران‌قیمت را دارید، تراش سنگ‌های قیمتی گزینه بسیار مناسبی خواهد بود. چابهار از معادن سنگ قیمتی محسوب می‌شود و به‌راحتی می‌توانید انواع سنگ‌ها با طرح‌های دلخواه را از چابهار خریداری کنید. هنرمندان در چابهار سنگ‌های قیمتی را تراش می‌دهند و از آن‌ها برای تزئین زیورآلات و انگشتر و… استفاده می‌کنند.
معرق صدف نیز یکی از هنرهای بی‌نظیر چابهار برای علاقه‌مندان به صدف است. در این هنر اشکال مختلف صدف را در طرح‌های متنوع روی جعبه های چوبی، با چسب و پارچه و… می‌چسبانند.  از صدف های زیبای این منطقه برای تولید وسایل زینتی مثل دستبند و‌.. نیز استفاده می‌شود.

دوچ لباس محلی زنان بلوچی

گران قیمت­ترین لباس محلی در ایران، لباس بلوچی زنانه یا دوچ است که نماد تمدن چند هزار ساله چابهار است. قیمت این لباس­ها بر اساس میزان تراکم طرح­های سوزن دوزی شده، محاسبه می­شود. روی این لباس­ها تکه دوزی، آیینه دوزی و سکه دوزی به طور متعدد به چشم می­خورد. انواع اشکال هندسی مانند لوزی و مستطیل  و اشکال الهام گرفته از طبیعت مانند گل و گیاهان روی این لباس­ها دوخته می­شوند. نقوش رنگارنگ به کار رفته در دوچ انعکاسی از طبیعت رنگارنگ چابهار است.

خوشمزه‌ترین‌ سوغاتی های چابهار

ماهی و میگو جزو خوشمزه‌ترین خوراکی‌های چابهار است. چابهار تنها شهر ایران به حساب می‌آید که به اقیانوس راه دارد. بنابراین منبعی غنی برای فرآورده‌های دریایی محسوب می‌شود‌ و شما می‌توانید انواع ماهی شوریده، هامور، حلوا و میگو و… را در آن‌جا پیدا کنید. شاید تا‌به‌حال اسم شیرینی لندو را نشنیده باشید. اگر از آن دسته افرادی هستید که هنوز شیرینی خوشمزه‌ی لندو را امتحان نکرده‌اید، پیشنهاد می‌کنیم حتما آن‌ را جزو گزینه‌های خود قرار دهید. لندو علاوه‌بر طعم بسیار دلپذیر، بسیار مقوی است و از خرما و گندم و کنجد و آرد تهیه می‌شود.

لوازم ارزان در چابهار

همانطور‌که گفته شد، چابهار از مناطق آزاد ایران است و به اقیانوس هند و دریا آزاد راه دارد. بنابراین واردات کالا در این شهر بسیار رایج است و اقلام مورد نیاز خود را می‌توانید با قیمت بسیار ارزان در آن‌جا تهیه کنید. وسایل کوهنوردی، وسایل برقی، وسایل بهداشتی و آرایشی و… را می‌توان با قیمت خیلی کمتر از سایر بازارها، در چابهار خریداری کرد. کنارک، شهری در ۳۰ کیلومتری چابهار است که می‌توان از آن‌جا اجناس دست دوم و برند را پیدا کرد.

خرید تجهیزات دست‌دوم کوهنوردی در این منطقه بسیار رایج بوده و شما می‌توانید آن‌ها را با قیمت کم‌تر تهیه کنید. صدف، از دیگر لوازم ارزان چابهار است که هم می‌توانید با قیمت مناسب، آن‌را از مغازه‌ها تهیه کرده یا می‌توانید با قدم زدن در ساحل، صدف های زیبایی برای هدیه دادن بیابید!

مراکز خرید چابهار برای خرید صنایع دستی چابهار

اکنون که درارتباط با سوغاتی‌های چابهار، اطلاعات زیادی کسب کردید و تقریبا توانستید براساس سلیقه و بودجه خود، هدیه مورد نظرتان را انتخاب کنید، نوبت به انتخاب مناسب‌ترین مراکز خرید چابهار برای خرید سوغاتی می‌رسد. در چابهار، هم بازار سنتی وجود دارد و هم مجتمع‌های تجاری و لوکس؛ که شما می‌توانید براساس اقلامی که نیاز دارید یکی از آن‌ها را انتخاب کنید. برای خرید سوغاتی محلی چابهار، بازار‌های سنتی جای مناسب‌تری خواهد بود.

• بازار سنتی چابهار ( دکه بازار): بازار سنتی یا دکه بازار، یکی از بزرگترین بازار‌های چابهار است که به غرفه‌های کوچک تقسیم شده و می‌توانید در آن انواع سوغاتی‌ها را با خیال راحت خریداری کنید. راستی! یادتان باشد که این بازار می‌تواند بهترین ادویه‌ها را با مناسب‌ترین قیمت در اختیار شما قرار دهد! بازار سنتی چابهار ، در بلوار امام خمینی و خیابان فردوسی قرار دارد.
• مرکز خرید صدف: مرکز خرید صدف یک بازار مدرن پر از لوازم و سوغاتی‌های مرغوب و با برند معتبر است. بازار صدف ۶۴۷ فروشگاه تجاری دارد که اقلام مورد نیاز گردشگران را با بهترین قیمت ارائه می‌کند. شما می‌توانید موبایل، صندل و لوازم آرایشی مورد نیاز خود را با خیال راحت از این بازار شیک و جدید تهیه کنید. در این مرکز خرید امکانات تفریحی و رفاهی نیز برای شما فراهم است و می‌توانید پس از خرید از تماشای اکواریوم تجاری صدف لذت ببرید. این مرکز در بلوار شهید ریگی قرار دارد.
• بازار سنتی بلوکان: جالب است که در هر گوشه از بازار‌های سنتی چابهار، مردان و زنان در حال تولید صنایع دستی چشم‌نواز و باکیفیت هستند.  بازار بلوکان یا مادربزرگان در چابهار، قطبی غنی برای خرید صنایع دستی و سوغاتی است. دست‌فروشان زن در این بازار صنایع دستی خود را عرضه می‌کنند. انواع لباس و خوراکی و ادویه و حصیربافی و گل‌دوزی و‌… را به‌راحتی می‌توانید پیدا کنید. این بازار در بلوار شهید ریگی، مابین خیابان امام خمینی و خیابان دریا قرار گرفته است.
• بازار تیس مرکز اجناس چینی: در طبقه دوم این مرکز اجناس چینی عرضه می‌شوند؛ به همین دلیل بازار تیس به مرکز اجناس چینی شهرت دارد. در این بازار می‌توانید پوشاک، عطر، لوازم خانگی،  لوازم آرایشی و بهداشتی، پتو و سایر وسایل مورد نیاز را با قیمت‌های به نسبت پايين‌تر تهیه کنید. در قسمتی از این مجموعه لاستیک خودرو نیز به فروش می‌رسد. در فضای بیرونی این مرکز، رستوران­ها و کافی‌­شاپ­ها وجود دارند؛ می‌توانید بعد از چند ساعت خرید و گشت‌وگذار در بازار، در این مکان‌ها نوشیدنی و غذای محلی لذیذ میل کنید. مرکز خرید صالحیار و مرکز خرید پردیس از سایر مراکز خرید چابهار هستند.
• مرکز تجاری ابریشم: مرکز تجاری ابریشم، با بیش از ۲۵۰ فروشگاه متنوع در چابهار قرار دارد و خرید انواع اقلام مورد نیاز از برند‌های مختلف را برای‌تان راحت می‌کند. در این مرکز فروشگاهی برای انواع خوراکی‌ها نیز وجود دارد که انتخاب سوغاتی را برای شما راحت تر خواهد کرد. این مرکز خرید، بازاری غنی برای علاقه‌مندان به‌اجناس مارک‌دار است. مرکز تجاری ابریشم در بلوار توحیدی قرار دارد.
• بازار صالح‌یار: بازار صالح‌یار، یکی از بهترین بازارهای چابهار است و اگر برای سوغاتی، اقلامی مثل پتو و لوازم برقی یا لوازم آرایشی را انتخاب کرده اید، این بازار می‌تواند انتخاب مناسبی برای شما باشد. بازار صالح‌یار در چابهار، روبه‌روی مرکز خرید فردوس قرار دارد.
• بازار پردیس: گاهی اوقات انتخاب شما خرید اقلام خارجی اما دست دوم است، که هزینه کمتری را برای شما در پی داشته باشد. در این‌صورت مرکز پردیس، بهترین گزینه شما برای خرید لوازم‌خانگی، عینک، پوشاک و… بصورت اورجینال و با قیمت کم‌تر خواهد بود. این بازار در بلوار امام خمینی، به سمت کنارک و۱۰ کیلومتر بیرون شهر قرار دارد.

حرف آخر

صنایع دستی در دنیای پیشرفته و پرچالش امروزی، موهبت و نعمتی خارق‌العاده است که در کنار زینت بخشی، لطافت و زیبایی را به زندگی شلوغ و بی‌روح امروزی هدیه می‌دهد. سفر به چابهار و گشت و گذار در بازارهای سنتی آن فرصتی برای لمس این هنر طبیعی، زیبا و ماندگار است. با بازدید از این شهر زیبا می‌توانید در کنار دیدن جاذبه‌های خارق‌العاده چابهار، هنر دست مردمان خوش ذوق بلوچ را برای تزئین منازل خود و یا به عنوان سوغاتی ماندگار و ارزشمند، برای عزیزان خود خریداری کنید.