ابو الحسن علی بن موسی (ع) ملقب به امام رضا، هشتمین امام شیعیان می باشد. ایشان محبوبیت زیادی در بین شیعیان مخصوصا ایرانیان دارد. امام رضا علیه السلام به لقب های رضا و عالم آل محمد مشهور است. امام نهم (فرزند ایشان) یعنی امام محمد تقی (ع) دلیل القاب پدرشان را اینگونه فرمودند که از آن جایی که خداوند و رسوا اکرم و ائمه اطهار و دوستان و آشنایان ایشان از او راضی بودند خداوند لقب رضا را به او داده است. از طرفی لقب "عالم آل محمد" نشانگر علم و دانش امام رضا بوده است. امام رضا بعد از پدرش امام موسی کاظم (ع) به مدت 20 سال امامت مسلمانان را بر عهده گرفت. وی بعد از زندگی در شهر مدینه به خراسان سفر کرد و در آن جا زندگی کرد. حرم امام رضا در شهر مشهد یکی از مهم ترین مکان های مذهبی ایران می باشد که سالانه تعداد زیادی زائران داخلی و خارجی را به سمت خود جذب می کند. لحظه آخر در این مقاله قصد دارد تا به تاریخ تولد امام رضا و زندگی نامه ایشان بپردازد.
تولد امام رضا
امام موسی کاظم (ع) پدر امام رضا، سی و هفت فرزند داشت که هجده تن از آن ها پسر و نوزده تن از آن ها دختر بودند. مشهور ترین فرزند پسر ایشان امام رضا و مشهورترین دختر ایشان فاطمه معصومه (س) است. بعد از مرگ امام موسی کاظم امام رضا به عنوان هشتمین امام شیعیان انتخاب شد. از آن جایی که امام رضا محبوبیت خاصی در بین شیعیان دارند مردم ایران روز ولادت حضرت امام رضا را جشن می گیرند و به هم تبریک می گویند. همچینین در حرم امام رضا نیز جشن بزرگی به مناسبت تولد ایشان بر پا می کنند.
تاریخ ولادت امام رضا
طبق نظرات و گزارشات مورخان ولادت امام رضا علیه السلام در یازدهم ذی قعده در سال 148 هجری قمری متولد شد. مادر گرامی ایشان "نجمه" هنگامی که این بزرگوار را باردار بوده اند گفته اند در هنگام بارداری سختی زیادی نکشیده اند و وقتی به خواب می رفتند صدای تسبیح و ذکر را می شنیدند. همچینین حضرت وقتی به دنیا آمدند دستانش را بر روی زمین گذاشته و سرش را رو به آسمان بلند کردند.
محل تولد امام رضا
همان طور که گفته شد تاریخ میلاد امام رضا 11 ذیقعده (پنج شنبه) سال 148 هجری قمری می باشد. ایشان در شهر مدینه چشم به جهان گشودند.
امام هشتم تا قبل از سفر به مرو در شهر مدینه در زادگاهشان زندگی می کردند. وی در مدینه "شهر پیامبر اکرم (ص)" به هدایت و راهنمایی مردم مدینه مشغول بودند به همین دلیل مردم شهر بسیار امام رضا را دوست می داشتند.
اعمال شب ولادت امام رضا
برای شب و روز ولادت حضرت امام رضا نماز و زیارت نامه سفارش شده است. شیعیان و مسلمانان در این روز زیارت امام رضا علیه السلام و زیارت جامعه صغیره و صلوات امام رضا را که در کتاب مفاتیح الجنان وجود دارد را می خوانند.
صلوات خاص امام رضا
اَللّهُمَّ صَلِّ عَلی عَلِیِّ بْنِ مُوسَی الرِّضَا الْمُرْتَضَی الاِْمامِ التَّقِیِّ النَّقِیِّ وَحُجَّتِکَ عَلی مَنْ فَوْقَ الاَْرْضِ وَمَنْ تَحْتَ الثَّری الصِّدّیقِ الشَّهیدِ صَلوةً کَثیرَةً تآمَّةً زاکِیَةً مُتَواصِلَةً مُتَواتِرَةً مُتَرادِفَةً کَاَفْضَلِ ما صَلَّیْتَ عَلی اَحَدٍ مِنْ اَوْلِیآئِکَ
زندگی نامه امام رضا علیه السلام
همانطور که گفته شد ایشان در مدینه منوره متولد شد و کودکی اش را در این شهر گذراند. امام کاظم علیه السلام کنیه خود را که ابوالحسن بود به امام رضا لقب داد و به یکی از یاران خود گفت رضا آقای فرزندان من است به همین دلیل کنیه خود را به امام رضا داد. از این روز امام کاظم را ابوالحسن اول و امام رضا را ابوالحسن دوم می نامیدند. نام مادر بزرگوار ایشان نجمه و کنیه اش ام البنین بوده است که بعد از ولادت امام رضا نام او را طاهره گذاشتند.
همسر امام رضا
طبق گفته مورخان تعداد همسران امام رضا (ع) یک یا دو نفر می باشد. اما عده ای دیگر می گویند که تعداد همسران ایشان 3 تن می باشد. مهم ترین همسر ایشان مادر امام جواد (ع) به نام سبیکه (س) می باشد که از نوادگان همسر پیامبر می باشد.
فرزندان امام رضا
درباره تعداد فرزندان امام رضا بین مورخان اختلافی ایجاد شده است. عده ای می گویند ایشان 5 پسر و یک دختر، عده ای دیگر می گویند ایشان یک فرزند و عده ای دیگر می گویند که ایشان فقط دو فرزند به نام های محمد و عیسی داشته است.
روایتی نیز وجود دارد که نشان می دهد امام رضا یک فرزند دو ساله داشته است که در قزوین دفن شده است که همان امامزاده حسین در قزوین می باشد.
تاریخ امامت امام رضا (ع)
امامت ایشان بارها توسط پیامبر اکرم (ص) و پدر بزرگوارشان بازگو شده بود. بعد از مرگ امام کاظم (ع) در سال 183 قمری ایشان به مدت 20 سال امامت و رهبری مسلمانان را به عهده گرفت. بعد از اینکه امام کاظم به شهادت رسید عده ای امام رضا را به عنوان امام هشتم می دانستند از اون رو به آن ها قطعیه می گفتند. اما عده ای دیگر که او را به عنوان امام هشتم قبول نداشتند و می گفتند که ایشان بعد از مرگ خود، جانشینی را انتخاب نکرده است از این رو به آن گروه واقفیه می گفتند. امام رضا در سال 200 یا 201 قمری به درخواست مامون، از مدینه به مرو (خراسان) هجرت کردند. مامون برای رسیدن امام به مرو مسیری را انتخاب کرد که امام هیچ شیعه ای را نبیند به همین دلیل امام از راه کوفه وارد ایران نشد.
شهادت امام رضا
از آن جایی که مامون قصد شهادت امام رضا داشت انگور آغشته به زهر به امام تعارف کرد. امام رضا از خوردن انگورها پرهیز کرد اما مامون اصرار به خوردن آن ها کرد تا جایی که اگر امام انگور نخورد او را خواهد کشت. امام رضا علیه السلام مجبور به خوردن دانه های انار کرد و بعد از چند ساعت حال امام بد شد و زهر اثر کرد. سپس ایشان در صبح روز بعد در آخر ماه صفر در سال 203 هجری قمری در سن 55 سالگی به شهادت رسیدند.
محل شهادت امام رضا
محل شهادت امام رضا در شهر توس و محل دفن ایشان در باغ حمید بن قحطبه بود که بعد ها به مشهد الرضا ( محل دفن امام رضا) مشهد کنونی تغییر نام داد.
