نوروز

یکی از آیین های قدیمی و باشکوه ایرانی ها زمانی مشاهده می شود که سال شمسی به انتهای خود رسیده و سال جدید آغاز می گردد. ایرانی ها سال جدید را با آمدن فصل بهار جشن گرفته و کارهای مختلفی در این ایام انجام می دهند. البته بیشتر ایرانی ها از یک تا چند ماه زودتر به استقبال نوروز رفته و سعی می کنند با تغییر دکوراسیون و یا خرید مبلمان، پرده و بقیه لوازمی که در منازل ایرانی ها پیدا می شود نشان دهند که در حال آماده شدن برای سال جدید و نوروز هستند. ایرانی ها در نیمه دوم اسفند به شدت به تکاپو افتاده و سعی می کنند منازل را تمیز کرده و گرد و غبار را از روی همه چیز برداشته و دور کرده و محیط خانه را برای آمدن بهار فراهم و آماده کنند. 
نوروز در پایین شهر رنگ و روی دیگری دارد. اگر در ماه اسفند به این مناطق بروید هنوز هم می توانید خانواده هایی را پیدا کنید که خودشان مبادرت به شستشوی فرش می کنند و از بالای پشت بام آن را به پایین آویزان می کنند. این فرش های آویزان شده نشانه دیگری از آمدن فصل بهار و نو شدن سال است. بازارها نیز در این ایام شکل دیگری دارند. مشاهده مردمی که در حال خرید کردن هستند، دست فروشانی که ماهی قرمز داخل تنگ های بلوری ریخته و با یک ملاقه در کنار تشت های پر از ماهی قرار گرفته اند، افرادی که در حال فروختن سنجد و یا سمنو هستند از دیگر زیبایی هایی است که در این ماه مشاهده می شود.

گاهی بدون آنکه قصد داشته باشید خرید کنید، به بازار و مراکز خرید سری بزنید. هیاهو و هیجانی که مردم برای خرید دارند و اشتیاقی که فروشندگان برای فروش محصولاتشان از خود نشان می دهند، ماهی های قرمز و سیاه کوچکی که در حال شنا کردن در ظرف های بزرگ هستند و کودکانی که با وجود تکنولوژی هنوز هم دوست دارند به تماشایشان بایستند از جمله مواهبی هستند که آمدن نوروز برای ما دارد. جالب است بدانید که نوروز برای همه به یک شکل معنا نمی شود. کودکان از آمدن این فصل به یک شکل ابراز شادمانی می کنند و بزرگ تر ها نیز دلایل دیگری برای شاد بودن در این ایام دارند. اما مساله مهم این است که در ایام نوروز همه سعی می کنند شادمان باشند و از ایام تعطیلات خود به نحو احسن استفاده کنند.

عید نوروز چیست؟

عید نوروز در کشور ایران با شروع سال جدید شمسی آغاز می شود. اولین روز از ماه فروردین، اولین روز از سال جدید شمسی و اولین روز از تعطیلات نوروز است. وقتی خورشید از صفحه استوایی حرکت کرده و به شمال آسمان می رود نوروز شروع می شود. این لحظه در ایران سال تحویل خوانده شده و مردم نیز مراسم خاصی برای این لحظه تدارک می بینند. در لحظه سال تحویل سفره هفت سین پهن شده و هفت سین های معروف که شامل سمنو، سنجد، سکه، سبزه، سرکه و سیب هستند داخل سفر قرار داده می شوند. 
در کنار آنها آیینه و قرآن نیز حتما باید قرار داده شود تا همه اجزای سفره کامل شود. لحظه تحویل سال برای ما ایرانی ها بسیار مهم است و به همین دلیل لباس هایی نو به تن می کنیم، به همراه اعضای خانواده و عزیزانمان در کنار سفره نشسته و به دعا مشغول می شویم و صبر می کنیم تا توپ تحویل سال زده شود. وقتی سال تحویل می شود همه به یکدیگر تبریک گفته و روبوسی می کنند و برای هم اتفاقاتی خوب آرزو می کنند.

یکی دو ساعت بعد از سال تحویل مراسم دید و بازدید شروع می شود. معمولا اعضای کوچک تر خانواده به دیدار و بازدید از بزرگان رفته، سال جدید را تبریک گفته و برایشان آرزوی سلامتی و شادی می کنند. البته قبل از آنکه سال جدید شود خرید شکلات، آجیل، شیرینی و میوه نیز از دیگر رسومی است که اغلب خانواده های ایرانی برای پذیرایی از مهمانان خود انجام می دهند. 
اصولا کودکان از این قسمت مراسم عید نوروز استقبال زیادی می کنند؛ زیرا با رفتن به منازل آشنایان و اقوام با تنوع شیرین و دوست داشتنی مواجه خواهند شد و می توانند به دور از چشم پدر و مادر هر کاری دوست دارند انجام دهند.
عید نوروز از اول فروردین سال جدید شروع شده و تا روز چهارم نیز تعطیل رسمی اعلام شده است. از روز چهار فروردین کسانی که در اداره های دولتی کارمند هستند باید در محل کار خود حاضر شوند. البته برخی نیز از این فرصت استفاده کرده و با گرفتن مرخصی به مسافرت می روند و کل ایام عید را در مسافرت به سر می برند. از آنجایی که دانش آموزان و دانشجویان نیز در این ایام تعطیل هستند شرایط بسیار خوبی برای مسافرت فراهم می آید.

تعطیلات نوروز به سیزده بدر ختم می شود که آن نیز آیین مخصوص به خود را دارد. برای مثال اغلب ایرانی ها در این زمان به دامان طبیعت رفته و سعی می کنند یک روز کامل بدون آنکه در مورد مشکلات روزمره شان  فکر کنند، تنها به شادی، بگو بخند و تفریح بپردازند و ساعاتی خوش را سپری کنند. در این روز نیز جوانان سبزه گره زده و هر آنچه از خدا می خواهند را در دل تکرار کرده و امیدوارند تا در سال جدید آنها نیز به آرزوهایشان برسند. عصر سیزده بدر با خوردن کاهو و سکنجبین ادامه پیدا می کند.

نام های عید نوروز

نوروز کلمه ای متعلق به فارسی میانه است و ریشه آن زبان اوستایی است. تعابیر مختلفی از نوروز بیان می شود که به شرح زیر است:

• نوروز خاص که به ششمین روز از ماه فرودین اتلاق می کنند و به آن روز خرداد گفته می شود.
• نوروز عام نیز روز اول فروردین است و روز اعتدال بهاری خوانده می شود.

در زمان های گذشته به نوروز ناوا سردا نیز می گفتند. ناوا سردا به معنای سالی نو است. هخامنشیان نیز نوروز را با اسامی نوسارد و نوسارجی می خواندند.

فلسفه عید نوروز چیست؟

برخی روایات عنوان می کنند که پیدایش نوروز با پادشاهی جمشید، چهارمین پادشاه پیشدادی همزمان بوده است. در کهن ترین کتاب ایرانی که اوستا نام دارد از فردی به نام یم Yima یاد شده است. جم، اهریمنی که باعث خشکسالی و قطحی شده بود را نابود کرد و با این اتفاق باز هم خیر و برکت همه جا، رواج پیدا کرد و درختانی که خشک شده بودند دوباره سرسبز گشتند. 
وقتی این اتفاق روی داد مردم به این فکر افتادند که نوروز یا روز نوین پایه گذاری کنند و برای آنکه نشان دهند از این واقعه شاد هستند، در یک تشت جو کاشتند. احتمال اینکه سنت سبزه کاشتن از همین دوران به یادگار مانده باشد وجود دارد.

دعا عید نوروز به هنگام سال تحویل

ایران یک کشور اسلامی است و در برخی مراسم ها نیز می توان رد پایی از مذهب را دید. این موضوع به ویژه زمانی که سال در حال نو شدن و تحویل است بیشتر دیده می شود. مثلا یکی از نمادهای مذهب که در آیین نوروز دیده می شود قرار دادن قرآن در سفره هفت سین است. 
از دیگر نمادهای مذهبی که ایرانی ها به هنگام تحویل سال حتما آن را انجام می دهند خواندن دعای سال تحویل است. موقعی که سال در حال تحویل شدن باشد مردم این دعا را زیر لب خوانده و از خداوند تقاضا می کنند که تحویل سال را همزمان با تحویل قلبشان قرار دهد.

متن این دعا به شرح زیر است:

يا مُقلّبَ القلوبِ و الأبصار
ای دگرگون کننده ی قلب ها و چشم ها
يا مُدبِّرَ الليلِ و النَّهار
ای گرداننده و تنظیم کننده ی روزها و شبها
يا مُحوِّلَ الحَولِ و الأحوال
ای تغییر دهنده ی حال انسان و طبیعت
حوِّل حالَنا إلى أحسنِ الحال
حال ما را به بهترین حال دگرگون فرما

ما با خواندن این دعا از خداوند می خواهیم تا به ما کمک کند به اصل و ذات نیکو و پاک خود برگردیم. با فراسیدن نوروز و بهار، اولین چیزی که نو شده و می توان تحول را در آن مشاهده کرد طبیعت است. اگر انسان تیز بین و آگاه باشد می تواند از تحولی که در طبیعت رخ داده و پیامی که این دعا برای انسان دارد استفاده کرده و به مسیر اصلی خلقتش، که سختی های زندگی باعث شده فراموش کند، باز گردد. 

سفره هفت سین و اجزا آن

سال هاست که ایرانیان در عید نوروز سفره هفت سین می چینند. سفره هفت سین ایرانیان از هفت نوع خوراکی و سبزه که ابتدای حرف آن "سین" است تشکیل شده این هفت نوع شامل ( سیر، سماق، سرکه، سنجد، سبزه، سیب و سمنو) می باشد. ایرانیان بعد از روی آوردن به به اسلام بر سر سفره های هفت سین کتاب قرآن را می گذارند. چنانچه زرتشتیان اوستا و کلیمیان تورات را در سفره های خود قرار می دهند.

تخم مرغ رنگ شده به عبارتی تخم مرغ رنگی، ماهی قرمز و آینه از دیگر اجزای سفره هفت سین می باشند. 

در هفت سین پارسی انار را که نشانه عشق و باروری بوده بر سر سفره ها می گذاشتند، علاوه بر آن سیب قرمز را درون ظرفی از آب زلال قرار می دادند تا عشق و باروری پایدار بماند.

سین های سفره هفت سین نشانه چیست؟

سبزه

سبزه یکی از اجزای سفره هفت سین است که با رنگ سبز خود دل ها را شاد می کند. برای درست کردن سبزه باید در روزهای پایانی سال گندم یا عدس بکارید که تا سال تحویل آماده شود. در ایران باستان 25 روز از قبل از نوروز در 12 ستون از خشت خام در کاخ پادشاهان یک نوع غله می کاشتند اگر سبزه ها خوب رشد کند آن سال، سال پربرکتی را در پیش داشتند. نماد سبزه زندگی بشر و پیوند او  با طبیعت و شادابی و سرسبزی است. 

سمنو

نماد سمنو زایش، باروری گیاهان و فراوانی خوراک می باشد. سمنو را ار جوانه های تازه رسیده گندم تهیه می کنند.

سیب

تندرستی و زیبایی نماد سیب است که ایرانیان برای حفظ سلامتی اعضای خانواده در سفره هفت سین خود از سیب استفاده می کنند.

سیر

از دیگر اجزای سفره هفت سین سیر است که نماد سلامت بدن، پاکیزگی محیط زیست و زدودن چشم زخم را دارد. 

سنجد

سنجد با عطر برگ و شکوفه های خود نماد عشق، مهر و نماد زایندگی است. وجود سنجد در سفره هفت سین جلوه بی نظیری می دهد.

سماق

یکی دیگر از اجزای سفره هفت سین که نماد عشق مهر و پیوند است سماق می باشد.

سرکه

سرکه هم مانند سیر برای زدودن آلودگی، پاکی محیط و باطل کردن سحر و جادو بر سر سفره هفت سین قرار می گیرد.

اجزای دیگری که بر سر سفره هفت سین قرار می گیرند عبارتند از:

• سکه (نماد خیر و برکت)
• آینه( نماد روشنایی)
• تخم مرغ( نماد آفرینش، زایش، نطفه و نژاد است)
• آب و ماهی( نماد برکت در زندگی می باشد)

عیدی گرفتن در عید نوروز

عیدی گرفتن مقوله ای است که همه از گرفتن ابراز خوشحالی می کنند. فرقی نمی کند که شما یک کودک 6 و یا 7 ساله باشید و یا یک پیرزن و پیرمرد 80 ساله، در هر صورت، افراد از گرفتن عیدی بسیار خوشحال می شوند. عیدی دادن و عیدی گرفتن یکی از رسومات جذاب در عید نوروز است و اغلب ایرانی ها سعی می کنند به آن پایبند باشند.
معممولا عیدی ها به صورت پول و یا یک هدیه کوچک هستند. البته برخی بسیار با سلیقه رفتار کرده و اسکناس های نویی که آخر سال بانک ها در اختیار مردم قرار می دهند را به شکل بسیار زیبایی تزیین و به بقیه هدیه می دهند.
افرادی نیز هستند که اشیائی که خود به آنها علاقه دارند را به عنوان عیدی به بقیه تقدیم می کنند. از جمله این هدایا می توان به کتاب اشاره کرد. خلاقیت در عیدی دادن می تواند به عنوان یک خاطره ماندگار ثبت شود.