جشن خرمن یکی از جشن های باستانی و زیبای ایرانی است که شاید نام آن برایتان آشنا باشد. برای خیلی ها سوال پیش می آید که اصلا خرمن به چه معناست یا این جشن چرا برگزار می شود و پیشینه و تاریخچه آن چیست. در ادامه ی این مطلب قرار است این جشن باستانی را به شما معرفی کنیم.
اعتقادات و تاریخچه
بعضی افراد بر این باور هستند که این جشن از دوران قاجار به یاد مانده است ولی دیگر افراد که تعداد آنها اصلا کم نیس معتقد هستند که ریشه این جشن در ایران باستان است و از آن زمان ها به پاس زیادی محصولات برداشت شده، صورت می گیرد. در واقع جشن خرمن به پاس شکر گذاری از نعمت هایی است که خدا در دامن کشاورزان قرار می دهد و در پایان فصل برداشت برگزار می شود. به طور معمول این مراسم در آخر ماه شهریور ماه و در روز های پنجشنبه و یا جمعه برگزار می گردد.
این جشن در اصل مربوط به استان گیلان می شود زیرا حدود 238 هکتار از زمین های استان گیلان برنج است و مردم گیلان به خاطر همکاری و دوستی و شکر نعمت محصولات خود این جشن را برگزار می کنند. باید اشاره شود که جسن خرمن فقط مربوط به استان گیلان نمی شود؛ درست است که خواستگاه آن گیلان است ولی در مازندران و قوچان و غیره نیز برگزار می شود.
جشن خرمن در گیلان
در کل شالیکاری، دارای منزلت بسیار زیادی در بین مردم گیلان است و شغل شریفی محسوب می شود و زمانی که فصل برداشت برنج می رسد این مردمان خوشه گندمی را که خود نماد برکت و مهربانی خدا می دانند را با خود به خانه می برند و در جایی که در جلوی چشم باشد آویزان می کنند. از طرفی یکی دیگر از کارهایی که انجام می شود، دادن بخشی از دونه های جدا شده برنج از محصول سال به گاو نری است که آن را ورزا می نامند. این گاو در واقع دلیل اهمیتش آن است که زمین را شخم می زند و آماده کشت می کند.
نحوه برگزاری جشن خرمن در گیلان
در ابتدا برای اهدای این سنت خرمن کوبی و برداشت برنج انجام می شود و ابزار های کشاورزی را به مردم و شرکت کنندگان مراسم نشان می دهند. سپس شالیکار ها با لباس های رنگین خود وارد صحنه می شوند و آواز های محلی می خوانند. بعد از همه ی این آواز های دلنشین با تجربه ترین کشاورز سه بار مجمعی را به سوی آسمان پرتاب می کند و از خدا هر چیزی که برای کشت برنج نیاز است را طلب می کند مانند باران و آفتاب و غیره که بسیار حیاتی هستند.
بعد از اینکه مراحل کشت، داشت، برداشت برای بیننده ها اجرا شد؛ اجرا کننده ها بر سر خود مجمعی از برنج می گذارند و دست خود را بالا برده و دعا می کنند. در ادامه این مراسم خانم های گیلکی در غرفه عای مخصوص می ایستند و صنایع دستی، شیرینی ها و غذا های محبوب گیلکی را برای عرضه به مردم می گذارند.
یکی دیگر از اتفاقاتی که خیلی در این مراسم می افتد برگزاری عروسی است زیرا مردم معتقد هستند که زمانی که این عروسی در مراسم برگزار شود شگون دارد و خوشبختی را برای زوج به همراه می آورد. در این مراسم بازی های متعددی مانند طناب بازی و گیله مردی و غیره انجام می شود.
جشن خرمن در استان مازندران
جشن خرمن در مازندران شباهت زیادی به این جشن در استان گیلان دارد ولی در جزئیات شاید تفاوت داشته باشند مانند پختن آش های محلی و برنج برکت برای به ارمغان آوردن شادی و برکت به زندگی شان انجام می شود. خرمن کوبی در این استان با اسب صورت می گیرد.
این برنامه شکر گذاری با پیمانه کردن برنج انجام می شود. برای مثال پیمانه اول به نام خدا، پیمانه دوم به نام برکت داده خدا، پیمانه سوم به نام حضرت محمد علیه السلام، پیمانه چهارم صلوات و پیمانه پنجم به نام پنج تن آل عبا و بقیه پیمانه ها به نام همان برکت های داده خداوند هستند.
