جنگل ابر یکی از قدیمی ترین و زیباترین جنگل های ایران و قسمتی از جنگل های هیرکانی است. این جنگل شاهکاری از طبیعت شهر شاهرود بوده و دارای شهرت جهانی است. بسیاری از جهانگردانی که به ایران سفر کرده اند، متعقدند که جنگل ابر شاهرود یکی از زیباترین چشم اندازهای طبیعت ایران می باشد. بی شک جنگل ابر دارای خصوصیت منحصر به فردی بوده که باعث شهرت بسیار زیاد آن شده و تبدیل به یکی از پر بازدیدترین مناطق توریستی ایران شود. با ما باشید تا درباره جنگل ابر بیشتر بدانیم.
جنگل ابر کجاست؟
جنگل ابر در 40 کیلومتری شاهرود در منطقه البرز شرقی قرار دارد. این جنگل در بخش بسطام دهستان خرقان قرار داشته که از شمال به جنگل های گلستان و از سمت شرق به منطقه اولنگ هم مرز است. کوه قاسم آباد در جنوب و کوه ابر نیز از ناحیه غرب به این جنگل ختم می شود.
آدرس جنگل ابر: استان سمنان، شهرستان شاهرود، بخش بسطام، دهستان خرقان، روستای ابر، جنگل ابر.
طبیعت جنگل ابر شاهرود
جنگل ابر دارای شاخصه های متنوعی است که طبیعت بی نظیر آن را تشکیل می دهند. دمای پایین هوا در فصول گرم سال، ارتفاع زیاد از سطح دریا، پوشش گیاهی بسیار متنوع و داشتن چشمه سارهای فراروان از خصوصیات طبیعی این منطقه هستند که روی هم رفته این شاهکار دیدنی را خلق و به نمایش گذاشته اند. در این جنگل تعداد قابل توجهی چشمه دائمی وجود دارد که از معروف ترین آن ها می توان به آب شرش، چشمه آلوچال و آبشار اشاره کرد. حدود 85 گونه گیاهی مختلف از جمله بلوط، راش، توسکا، آزاد داغداغان، آویشن، دم روباهی، شبدر، چوبک، کلاه میر حسن، ممرز افرا، شیردار و همچنین گونه های گیاهی نادر مثل سرخدار، نارون و بارانک پوشش گیاهی جنگل ابر را تشکیل می دهند. علت تنوع پوشش گیاهی جنگل ابر آب و هوای خاص این منطقه است که باعث شده درختان متفاوتی در آن رشد کنند. همچنین به دلیل خاص بودن نوع آب و خاک این منطقه، برخی از درختان جنگل ابر به شکل خاصی روی زمین خزیده اند و منظره ای خاص و تماشایی ایجاد کرده اند. نام یکی از این درختان، درخت معروف اورس که دارای ریشه های بسیار بلند می باشد. پوشش گیاهی جنگل ابر در نواحی مختلف آن کمی متفاوت به نظر می رسد، یعنی در بخش های جنوبی آن که به روستای ابر منتهی می شود، شاهد پوشش گیاهی تنک هستیم اما در بخش های میانی پوشش گیاهی جنگل را تپه های پرشیب و پوشیده از درختان بلند تشکیل می دهند.، در این بخش هیچ اثری از وجود انسان های دیده نمی شود اما بخش های ابتدایی جنگل یعنی مرز استان گلستان، ییلاق چوپان های گلستانی می باشد.
بهترین زمان سفر به جنگل ابر
جنگل همیشه پوشیده شده از اقیانوس ابری نیست و تنها در بخش از فصول میتوان این ابرهای صف کشیده را مشاهده کرد. اوایل اردیبهشت تا ابتدای مهر ماه بهترین زمان دیدن اقیانوس ابری می باشد. جنگل ابر در پاییز زیبایی چشم گیری دارد، اگر تحمل هوای سرد و بارش باران را دارید زیبایی جنگل ابر را در فصل پاییز از دست ندهید. اما در فصل زمستان هوا بسیار سرد بوده و زمان مناسبی برای رفتن به جنگل ابر نیست.
خطراتی که در جنگل ابر وجود دارد!
در جنگل ابر مسیر ها پیچ در پیچ است. اگر برای اولین بار است که به این جنگل میروید و با مسیر های آن آشنایی ندارید بهتر است از مردمان محلی و راهنمایان سفر، کمک بگیرید و مطابق راهنما پیش روید و خیلی داخل جنگل نشوید. به یاد داشته باشید که در جنگل نوردی از تیم خود جدا نمانید زیرا به دلیل شرایط اقلیمی اگر جدا سفر کنید امکان گم شدن شما وجود دارد. تغییرات آب و هوایی و جوی در جنگل ابر بسیار ناگهانی است ممکن است در یک چشم بر هم زدن ابر و مه غلیظی بالای سرما بارش شدیدی به وجود آوردو شما را گرفتار کند.
جنگل ابر پر از حیوانات درنده ای مانند خرس و گراز است پس با احتیاط وارد جنگل شوید.
وسایل لازم برای سفر به جنگل ابر
برای رفتن به جنگل مانند دیگر مکان های طبیعت گردی وسایل و تجهیزاتی لازم است. بهتر است برخی تجهیزات را نیز به خود به همراه داشته باشید تا هنگام بروز هر مشکلی با آن مقابله کنید. اقامت در جنگل با پیک نیک معمولی متفاوت است و شما نیاز به تجهیزات بیشتری خواهید داشت.
- کرم ضد آفتاب، کلاه آفتاب گیر،عینک آفتابی، کلاه گرم
- شارژر، پاور بانک، دوربین شکاری، چراغ قوه، کبریت
- کفش کوهنوردی، لباس گرم، بادگیر بارانی، عصا
- لوازم خواب، کیشه خواب، کوله پشتی، زیرانداز، چادر مسافرتی، پتو
- نقشه، دستگاه جی پی اس، قطب نما
- داروهای عمومی، کمک های اولیه، دفترچه بیمه، کارت شناسایی و پول
دیدنی های جنگل ابر
در قلب جنگل ابر دیدینی های متعددی وجود دارد که در حین گشت و گذار در جنگل می توانید جای جای آن ها را مشاهده کنید.
آبشار آلوچال در جنگل ابر
دو آبشار شرشر و آلوچال از آبشار های بزرگی هستند که در دامنه های شمالی البرز شرقی قرار دارندو تنها با کمی پیاده روی از داخل جنگل ابرو لذت بردن از زیبایی های آن میتوانید این آبشار را ببینید. مسیر رسیدن به این آبشار نیاز به کمی پیاده روی دارد اما با این وجود بسیاری از افراد را جذب میکند. اگر اهل کوهنوردی هستید میتوانید آبشار شرشر را نیز ببینید.
دالان بهشت
دالان بهشت منطقه ای تماشایی پر از درختان در هم تنیده استکه در مسیر آبشار آلوچال قرار گرفته شده است.
چشمه های جنگل ابر
در جنگل ابر چشمه های فراوانی وجود دارد که میتوان به چشمه شاه پسند، چشمه ترش، و قطری اشاره کرد. اطراف چشمه ترش محل مناسبی برای اقامت و کمپین می باشد.
قلعه ماران
قلعه ماران بر بالای کوهی قرار گرفته شده که از داخل جنگل ابر به خوبی دیده میشود. اگر می خواهید این قلعه را ببینید باید از تجهیزات مخصوصی استفاده کنید. مکانی ک چشمه ترش در "آن قرار دارد برای برپایی کمپ بسیار مناسب است.
روستاگردی در جنگل ابر
گردش در روستاهای نزدیک جنگل ابر نیز به عنوان یکی از تفریحات جنگل ابر میتواند بسیار لذت بخش باشدو روستای ابر و روستای شیرین آباد از روستاهای نزدیک جنگل می باشند و برای رسیدن به آن باید مسیر جنگل را طی کنید.
بهترین زمان عکس گرفتن در جنگل ابر
جای جای جنگل ابر چشم انداز فوق العاد ای دارد و برای خلق تصاویر زیبا معرکه استو رنگ زرد و نارنجی پاییز از یک سو و سبز تیره و روشن آن همراه با گل های زیبا در اواخر بهار و اوایل تابستان تصاویر زیبایی در آلبوم خاطراتتان ثبت خواهد کرد. غروب و طلوع خورشید را در این جنگل ها از دست ندهید.
اقامتگاه های جنگل ابر
جنگل ابر طرفداران زیادی دراد از این رو دز این جنگل اقامتگاه های متفاوتی وجود دارد که میزبان گردشگران هستند. اقامتگاه های بوم گردی مانند دالان بهشت، جنگل ابر، کومه سبز و پازینه و مسافر خانه های کوهنوردان زولان، دهکده ابری، ذهکده زیبای من، اقیانوس ابر و خانه دوست اقامت گاه های مناسی در این جنگل هستند. اجاره ویلا در جنگل ابر و خانه های روستایی در این مکان شگفت انگیز را نباید از دست داد. برپایی چادر در دل جنگل های اسرارآمیز پر از هیجان است. البته اگر تا به حال تجربه کمپینگ را نداشته اید و تجهیزات لازم ندارید توصیه میکنیم اقامتگاهی اجاره کنید.
مسیر دسترسی به جنگل ابر
اگر قصد دارید با خودروی شخصی به جنگل ابر بروید اول باید به شاهرود شهرستان سمنان بروید و و بعد از اینکه از میدان امام رضا گذشتید جاده آزادشهر را دنبال کنیدو وارد روستای ابر شوید . بعد از رسیدن به روستا حدودا هشت کیلومتر تا جنگل ابر فاصله دارید. مسیر ماشین رو در جنگل کاملا پیداست و برای گشت و گذار نیاز به راهنما نخواهید داشت. اگر خودروی مناسبی ندارید بهتر است تا ابتدای جنگل بیشتر پیش نروید. اگر تصمیم گرفتید با استفاده از حمل و نقل عمومی به جنگل ابر بروید باز هم مسیر سختی را پیش رو نخواهید داشت. کافیست تا شاهرود با قطار یا توبوس بروید و سپس به میدان امام بروید. ایستگاه تاکسی و اتوبوس روستای ابر در خیابان هفده شهریور شما به جنگل میبرند. تاکسی و اتوبوس های روستای ابر از ساعت هشت صبح و شش بعد از ظهر اماده سرویس دهی به شما هستند. البته اگر برای اولین بار می خواهید به این مکان بروید بهتر است با تورهای دو یا سه روزه همراه شوید.
فاصله تهران تا جنگل ابر: 453 کیلومتر
فاصله مشهد تا جنگل ابر: 514 کیلومتر
فاصله سمنان تا جنگل ابر: 138 کیلومتر
پیاده روی بر فراز آسمان
جنگل ابر با 35 هزار هکتار وسعت و 2800 متر ارتفاع از سطح دربا، در امتداد جنگل های سرسبز شمال کشور قرار داشته و فضای آن را اقیانوسی از ابر فرار گرفته است. درخت های این جنگل انقدر به ابرها نزدیک هستند که وقتی از دور به آن نگاه می کنید به نظر می رسد که جنگل روی ابرها سوار شده اند، به طوری که وقتی در جنگل ابر قدم می زنید، انگار روی آسمان و بر روی ابرهای سفید آن پا گذاشتید. همان طور که گفتیم جنگل ابر، بخشی از جنگل های 40 میلیون ساله هیرکانی گرگان بوده و قدمت آن به دوره سوم زمین شناسی یعنی دوران سنوزوئیک بر می گردد. در این جنگل گونه های گیاهی و جانوری بسیار متنوی وجود دارد و جالب است بدانید که بسیاری از گیاهان جنگل ابر دارای خاصیت درمانی داشته و به عنوان دارو از آن ها استفاده می شود. جنگل ابر در بهمن ماه سال 1389 در فهرست میراث طبیعی ایران ثبت شده و در سال 93 نیز یکی از مناطق حفاظت شده اعلام شد و در فهرست مناطق تحت حفاظت سازمان محیط زیست ایران قرار گرفت.
حیات وحش جنگل ابر
علاوه بر گونه های گیاهی مختلف، جنگل ابر زیستگاه بسیاری از حیوانات و پرندگانی است که این منطقه را برای زندگی انتخاب کرده اند و حیات وحش این منطقه را تشکیل داده اند.
گونه های جانوری جنگل ابر: گرگ، پلنگ، خوک وحشی، روباه، خرس قهوه ای، کل و بز، شوکا، خرگوش، مار و شغال.
پرندگان: کرکس، عقاب جنگلی، بلدرچین، شاهین، کبوتر جنگلی، فاخته، کبک و قرقاول.
دلایل اهمیت جنگل ابر
جنگل ابر علاوه بر اینکه یکی از شاهکاری های طبیعت در جهان شناخته می شود، دارای ویژگی های خاص و متعددی است که همگی نشان دهنده ارزش و اهمیت بسیار زیاد آن برای محیط زیست، انسان ها و صنعت گردشگری کشور هستند. به طور کلی دلایت اهمیت جنگل ابر را می توان از 3 حیث گوناگون مورد بررسی قرار دارد:
- گیاهان دارویی جنگل شفابخش ابر
همان طور که گفتیم جنگل ابر دارای گونه های گیاهی متنوعی است که در میان آن ها بسیاری از گیاهان نادر و کمیاب نیز دیده می شود. اما جالب است بدانید که در این جنگل حدود 40 نوع گیاه دارویی نیز شناسایی شده است. گیاه سرخدار یکی از گیاهان بسیار کمیاب و بارزشی است که در جنگل ابر می روید. این گیاه دارای خاصیت های دارویی بسیاری بوده و از آن برای درمان بیماری سرطان رحم و تخمدان استفاده می شود.
- جنگل ابر، جزء جنگل های کمیاب اکوتن
اکوتن (محل تلاقی و برخورد دو اقلیم مختلف اکوتن می گویند) جنگل ابر نیز دارای اهمیت بسیاری است. در واقع این جنگل مرز میان بند دو اقلیم یا اکوسیستم جنگلی و نیمه بیابانی می باشد که تغییرات آب و هوایی حاکم در آن باعث در پوشش گیاهی آن شاهد درختان سوزنی برگ و پهن برگ در کنار یکدیگر باشیم. لازم به ذکر است این موضوع در تنوع گونه های جانوری جنگل ابر نیز تاثیرگذار بوده است.
- نمایشگاهی از آثار زنده
جنگل ابر جایی است که آسمان با زمین ملاقات می کند، جایی که ابرها از آسمان به روی زمین آمده اند! تماشای منظره حیرت انگیز جنگل ابر هیچوقت تکراری نخواهد شد. زیبایی های بی انتهای این جنگل، تنوع بسیار زیاد در پوشش گیاهی و جانوری این منطقه باعث شده سالانه هزاران گردشگر داخلی و خارجی با تور طبیعت گردی به این منطقه سفر کنند که در راستای این اتفاق صنعت گردشگری کشور با رشد و توسعه بیش از پیش رو به رو خواهد بود.
جاده ابر
جنگل ابر هم اکنون یکی از مناطق تقریبا بکر شاهرود می باشد، یعنی هنوز پای انسان به این منطقه باز نشده است اما هر چند وقت یکبار زمزمه هایی مبنی بر ساخت جاده ای موسوم به جاده ابر و ورود انسان به این منطقه می شود. همه ما نیز می دانیم که هر جا انسان پا گذاشته، طبیعت آن رو به نابودی است. بنابراین اگر برنامه های ساخت جاده و خانه های ویلایی در جنگل ابر اجرایی شود، طبیعت این منطقه با تهدید بسیار جدی مواجه خواهد شد. خوشبختانه پروژه ساخت جاده در این منطقه همواره با مخالفت جدی دوست داران طبیعت، کارشناسان محیط زیست و منابع طبیعی، نمایندگان مجلس، وزیر جهاد و کشاورزی و همچنین مطبوعات رو به رو شده است. اسماعیل مهاجر، مدیرکل محیط زیست استان گلستان نیز در این باره گفته است که "اگر به جنگل ابر آسیبی برسد احیا و تجدید پذیری آن بسیار دشوار خواهد بود." وی همچنین اظهار داشت که "در صورت ساخت جاده در این جنگل باعث می شود تمام جنگل و حتی شیب های بالای 40 درجه ساختمان، ویلا و شهرک سازی شوند" و این یعنی ما باید برای همیشه با جنگل ابر و زیبایی آن ها خداحافظی کنیم!
احیا و غنی سازی جنگل ابر
جنگل ابر یکی از ارزشمندترین میراث طبیعی ایران محسوب می شود، به همین خاطر از سال 1370 طرح احیا و غنی سازی آن کلید خورده و تا به امروز نیز ادامه داشته است. این طرح شامل جنگل کاری قسمت های مخروبه جنگل ابر و روستای قطری است که محدوده آن برابر با وسعتی در حدود 11000 هکتار می باشد. همچنین لازم به ذکر است که عملیات غنی سازی بیش از 200 هکتار از مناطق حفاظت شده جنگل ابر با کاشت گونه های گیاهی همچون ممرز، توسکا، بلوط، اقاقیا، درختان سوزنی برگ، ون، گلابی وحشی، شیردار و غیره انجام شده است.
ماندانا اکبری 1402/10/13
