کریسمس 2025 در تاریخ 25 دسامبر 2024، معادل با 5 دی 1403 برگزار می‌شود. تاریخ کریسمس به شمسی تقریبا یک هفته با شب یلدا که یکی از رسوم باستانی ایرانیان است، فاصله دارد. کریسمس به انگلیسی Christmas، را باید درواقع گرامی داشت زادروز عیسی مسیح دانست. معمولا همه مسیحیان این روز فرخنده را در تاریخ 25 سپتامبر جشن می‌گیرند اما برخی ارتودوکس‌های روسیه و اوکراین اعتقاد دارند که جشن کریسمس باید 7 ژانویه برگزار شود. درحال حاضر کریسمس نه تنها در کشورهایی که پیرو دین مسیحیت هستند؛ بلکه در بیشتر کشورهای دنیا برگزار می‌شود. کریسمس در ایران هم توسط اقلیت مسیحی و برخی دیگر از ایرانیان جشن گرفته می‌شود.
مختصری از تاریخچه کریسمس
واژه کریسمس را می‌توان «مراسم عشای ربانی در روز مسیح» معنی کرد. حدود سال 1050 بود که این واژه در معنای جشن مسیح در میان مردم جایگاه خود را پیدا کرد و به یکی از آداب و رسوم ها در میان کشورهای مسیحی‌نشین تبدیل شد. این جشن با بزرگداشت روز میلاد حضرت عیسی مسیح آغاز می‌شود. در نوشته‌های بسیار قدیمی که درباره روز میلاد این پیامبر وجود دارد، چند روز مختلف را به‌عنوان روز تولد ایشان در نظر گرفته‌اند. به گواه تاریخ اولین جشن کریسمس در سال 336 در رم برگزار شده است.
درباره جشن کریسمس بیشتر بدانید
همانطور که می‌دانید در دین مسیحیت حضرت عیسی مسیح جایگاه ویژه‌ای دارد، از این رو پیروان دین مسیحیت به مناسبت سالروز تولد این بزرگوار، مراسم با شکوه برگزار می‌کنند. کریسمس با نام‌های نوئل یا جشن سال نوی میلادی نیز شناخته می‌شود. چرا که این جشن مصادف با آغاز سال نوی میلادی است. این فستیوال در 25 دسامبر آغاز شده و تا 12 روز ادامه دارد. گفتنی است درست بعد از به اتمام رسیدن جشن کریسمس، جشنی به نام خاج شویان برگزار می‌شود.
تاریخ دقیق تولد عیسی مسیح مشخص نیست و روایت های بسیار متفاوتی در مورد آن وجود دارد و همین امر سبب اختلاف عقیده بین محققان شده است، اما تمامی آنان بر سر تاریخ 25 دسامبر به توافق رسیده و این روز را به عنوان روز کریسمس مشخص کردند.
شاید تا چندین سال پیش کریسمس یک جشن مذهبی به شمار می رفت اما حدودا بعد از قرن بیستم میلاد، بیشتر به یک جشن فرهنگی و بین‌المللی تبدیل شد. چرا که با پراکنده شدن مسیحیان در سراسر دنیا و گسترش این دین در کشورهای مختلف جهان، کریسمس با شکوه‌تر از قبل برگزار شده و جذابیت آن سبب شده تا پیروان دیگر ادیان نیز کریسمس را با هموطنان خود جشن بگیرند و پایکوبی کنند.
کریسمس 2025 در تقویم 1403
جشن 12 روزه کریسمس از 25 دسامبر آغاز می‌شود. در اغلب کشور ها این جشن از 24 دسامبر یعنی شب کریسمس شروع می‌شود. این روز در تقویم ایرانی مصادف با 5 دی 1403 روز چهارشنبه است.
آداب و رسوم جشن کریسمس از درخت کریسمس تا سرود کریسمس
جشن کریسمس از شب قبل از 25 دسامبر آغاز می شود، یعنی شب 24 دسامبر که شب کریسمس یا کریسمس ایو نام دارد، همزمان با غروب آفتاب 24 دسامبر و به صدا در آمدن ناقوس کلیساها کریسمس آغاز می شود. البته کریسمس ایو باور کاتولیک‌ها و آنگلیکان‌ها است و پروتستان‌ها از همان بییست و پنجم مراسمشان را آغاز می‌کنند.
در این شب خانواده‌ها دور هم جمع شده و با پختن غذاهایی اعیانی از جمله بوقلمون و جمع شدن دور میز شام مراسم را به جا آورده، به شکرگذاری می پردازند. ناگفته نماند که مسیحیان تقریبا از چند هفته قبل برای جشن کریسمس آماده می‌شوند تا این جشن را آن طور که در خور حضرت عیسی مسیح باشد، برگزار کنند، حتی از چهار هفته قبل مراسم و آداب خاصی را در کلیسا به جا می‌آورند که در ادامه بیشتر به آن می‌پردازیم.
جشن ظهور؛ آماده سازی برای کریسمس
مسیحیان از چند هفته قبل خود را برای روز کریسمس آماده می‌کنند، از چهار هفته قبل به تزیین کلیساها می‌پردازند و مراسم و آداب مخصوص این روزها را در کلیسا به جا می‌آورند و علاوه بر آماده‌سازی مادی و ظاهری از لحاظ روحی و معنوی نیز خود را آماده می‌کنند، همچنین در این چهار هفته موسیقی جشن ظهور در کلیساها نواخته می‌شود.
ناگفته نماند که برخی فرقه‌های دین مسیحیت با رسوم سختگیرانه‌تری به پیشواز کریسمس می‌روند، به عنوان مثال مسیحیانی که در روسیه سکونت دارند و پیرو کلیسای ارتدکس شرقی هستند از تاریخ 15 نوامبر تا 25 دسامبر روزه می‌گیرند، همچنین در این 40 روز از خوردن گوشت و لبنیات امتناع می‌کنند و این گونه خود را برای جشن کریسمس آماده می‌نمایند.
درخت کریسمس؛ محافظی در برابر سرما
درخت کریسمس یکی از نمادهای مهم این جشن است اصلا بخشی از محبوبیت این شب را باید همین درخت دانست. در تاریخ برگزاری این جشن درختان کریسمس در گوشه گوشه شهر به چشم می‌خورد و زیبایی خیره‌کننده‌ای دارد.
در گذشته مردم بر این عقیده بودند که وجود درخت در خانه‌ها می‌تواند از انسان‌ها در برابر زمستان و سرمایش محافظت کند. به همین دلیل رسم بوده است که در جشن کریسمس یک درخت سبز و زنده، به صورت تزیین شده در خانه‌ها نگهداری کنند. در حال حاضر بیشتر افراد ترجیح می‌دهند از درخت مصنوعی استفاده کنند. شاید برایتان جالب باشد که بدانید نماد درخت از قرون وسطیدر جشن کریسمس استفاده می‌شده است.
اما چیزی که این درخت را زیبا و خیره‌کننده می‌کند، تزیینات بسیار زیبای آن است، این درخت با اشیایی همچون آویزه‌های کروی شکل، ستاره‌ای شکل، شمع و ربان در رنگ‌های سبز، قرمز و طلایی به زیباترین شکل تزیین و در گوشه‌ای از خانه قرار داده می‌شود. این سه رنگ هر کدام نشان از چیزی دارند. رنگ سبز نماد زندگی و حیات، رنگ قرمز نماد خون پاک حضرت عیسی و رنگ طلایی نشان دهنده پادشاهی حضرت مسیح است.
پاپانوئل؛ با کیسه ای پر از هدیه
بابانوئل یا پاپانوئل یک شخصیت داستانی است که در فرهنگ مسیحیان محبوبیت بسیار یافته است، او یک پیرمرد تپل و بسیار مهربان با ریش و موهای سفید رنگ و لباس و کلاه قرمز رنگ است که سوار بر سورتمه‌ای که گوزنها آن را می‌کشند؛ می‌آید و در کیسه‌ای بزرگ برای بچه‌ها هدیه می‌آورد، این شخصیت دوست داشتنی و مهربان اولین بار در سال 1822 در آمریکا و در نوشته‌های دکتر مور (نویسنده داستان‌های کودک) معرفی شد و از آن پس به دنیای واقعی راه یافت و موجب محبوبیتش در میان مسیحیان از جمله کوکان خردسالان گشت.
چراغانی کردن؛ رسم قدیم شب کریسمس
در انجیل، کتاب مقدس مسیحیان، از خداوند با عنوان درخشان یاد شده است به همین سبب نور یکی از اجزای مهم و جدا نشدنی در دین مسیحیت به شمار می‌آید، از طرفی همانطور که در بالا اشاره شد لقب حضرت مسیح «نور جهان» نام دارد، از این رو می‌توان دریافت که نور در دین مسیحیت جایگاه ویژه‌ای دارد، از این رو چراغانی کردن خیابان ها و باغچه‌ها و درخت کریسمس به همین منظور انجام می‌شود.
کارت تبریک کریسمس؛ یادگار هنری کول
از دیگر رسومی که در کریسمس توسط خانواده‌ها اجرا می‌شود فرستادن کارت تبریک کریسمس است. هر فردی در این کارت پستال‌های زیبا از حال و روز خود و حسی که به دریافت کننده آن کارت دارد می‌نویسد و در آخر کریسمس را به عزیزش تبریک می‌گوید، این رسم از هفته‌ها قبل آغاز می‌شود و تا شب کریسمس ادامه دارد. اولین بار در سال 1843 فردی به نام هنری کول شروع به ساخت این کارت‌های تبریک کرد که مورد استقبال قرار گرفت و از آن پس تبدیل به یک رسم دوست‌داشتنی شد. در زیر می‌توانید تصویر کارت پستال‌هایی را برای تبریک کریسمس 2025 مشاهده کنید.
جوراب های کریسمس؛ جایگاه هدیه های بابانوئل
جوراب را باید یکی دیگر از تزیینات زیبای کریسمس دانست. معمولا از درخت کریسمس جوراب‌های قرمز بزرگی آویزان می‌شود تا بابائول نیمه شب هدیه‌هایش را داخلشان می‌گذارد. البته این تنها برای کودکان یک سرگرمی است تا هیجان این جشن بیشتر شود، بزرگ‌ترها در نیمه شب این جوراب‌ها را پر از هدایای کریسمسی می‌کنند و صبح بچه‌ها با دیدن این هدایا خیالشان راحت می‌شود که شب گذشته بابا نوئل به خانه آمده و برای آنان هدیه آورده است.
موسیقی و سرود کریسمس
برای جشن کریسمس سرودها و موسیقی‌های بسیاری از گذشته تا به امروز سروده شده است اما برخی از سرودهای کریسمس بسیار کهن هستند و توسط اسقفان اعظم سراییده شده‌اند و طرفداران بسیاری دارند. یکی از محبوب‌ترین‌ها در این زمینه سرودی به نام جینگل بلز است. این سرود در واقع برای روز شکرگذاری سراییده شد اما در حال حاضر برای جشن کریسمس خوانده می‌شود و طرفداران بسیاری نیز یافته است. در ایام کریسمس این سرودها توسط گروه‌هایی خاص و خوانندگان به نام در جای جای شهرها به گوش می‌رسند و موجب شادی هر چه بیشتر مسیحیان و پیروان دیگر ادیان می‌شود.
هدایای و گیفت کریسمس
یکی دیگر از رسومی که در جشن کریسمس در تمام دنیا دیده می‌شود رسم هدیه دادن در این ایام است، این رسم از همان دوران تولد حضرت مسیح تا به امروز رعایت شده و اهمیت بسیاری برای پیروان مسیحیت دارد، در واقع این رسم به منظور یادآوری هدایایی است که به مناسبت تولد حضرت مسیح به ایشان داده شده است، از این رو هدیه دادن و هدیه گرفتن یکی از رسوم جدایی ناپذیر کریسمس است، خانواده‌ها هنگام تزیین درخت کریسمس هدایای خود را پایین درخت می‌گذارند و منتظر می‌مانند تا شب کریسمس فرا برسد تا هدایای خود را باز کنند.
نمایش تولد عیسی مسیح
در کنار افرادی که مشغول به خواندن سرود هستند؛ افرادی نیز اجرای نمایش را بر عهده دارند، نمایش تولد عیسی مسیح که نه تنها توجه مسیحیان بلکه پیروان دیگر ادیان را نیز به خود جلب می‌کند، هر که کریسمس را بشناسد بی شک صحنه تولد عیسی مسیح و شناخت آن حضرت برایش جالب می‌شود. جالب است بدانید که رسم اجرای این نمایش حدود سال 1223 در ایتالیا به وجود آمد و از آن پس مورد استقبال بسیاری از کشورها و مسیحیان قرار گرفت.
کریسمس در ایران چگونه برگزار می شود؟
در ایران نیز به واسطه وجود هموطنان مسیحی، جشن کریسمس برگزار می‌شود، مانند تمام نقاط جهان در ایران هم از حدود 25 روز قبل از کریسمس آماده‌سازی برای این جشن آغاز می‌شود. جشن کریسمس ایرانی‌ها معمولا در کلیساهای مهم مانند کلیسای وانک اصفهان برگزار می‌شود.
برخی مغازه‌ها نیز درخت کریسمس و وسایل و تزیینات مربوط به کریسمس را به فروش می‌رسانند، دکور مغازه‌ها تغییر پیدا می‌کند و ایران نیز حال و هوای کریسمسی به خود می‌گیرد، چند روز قبل از جشن نیز صدای ناقوس کلیساها در شهرها طنین انداز می‌شود، این جشن به قدری جذاب است که حتی ایرانیان مسلمان را نیز به سوی خود جلب کرده به طوری که برخی از مسلمان ها نیز در این جشن ها شرکت می‌کنند و با مسیحیان به شادی و خوش‌گذرانی می‌پردازند.
در تهران محله‌های مجیدیه، میرزای شیرازی و سنایی اغلب فروشگاه‌ها تم کریسمس دارند زیرا در این محل ها بیشترین هموطنان مسیحی ساکن هستند. برای دیدن حال و هوای کریسمس می‌توانید به این خیابان ها سر بزرنید و با بابانوئل عکس یادگاری بگیرید.
آیا کریسمس برگرفته از شب یلداست؟
بسیاری از رسومات ایرانیان از آیین مهرورزی (آیین قبل زرتشت) به جا مانده‌اند. یلدا جشن باستانی ایرانیان است که قدمت بسیار دور و درازی دارد. بسیاری از مورخان معتقدند که بیشتر رسوم دین مسیحیت از مهرپرستی و یا میتراییسم اخذ شده است. شب یلدا و کریسمس همزمان است که البته بعدها با تغییرات تقویم اختلاف چند روزهای پیدا کرد. همچنین درخت کاج که یکی از مهمترین نمادهای کریسمس است، از درخت سرو ایرانیان باستان باقی مانده است.
در گذشته ایرانیان و زرتشتیان در شب یلدا درخت سرو را تزئین می‌کردند و دختران آرزوهای خود را نوشته و از درخت می‌آویختند. این رسوم یلدا کم کم در همه جای دنیا پخش شد و به اروپاییان رسید. در اروپا که درخت سرو وجود نداشت مردم درخت کاج را تزیین می‌کردند. بعد از اینکه اروپاییان دین مسیحیت را پذیرفتند تولد مسیح با آیین یلدا پیوند خورد و بسیاری از رسومات یلدا مانند رنگ سرخ، درخت کاج، میهمانی و شب زنده‌داری وارد جشن کریسمس شد.
بهترین مقاصد نزدیک به ایران برای کریسمس
کریسمس در حال حاضر در بیشتر کشوهای جهان برگزار می‌شود. از آنجایی که این 12 روز همه جا رنگی و زیباست و مراکز خرید تخفیف‌های خوبی را برای خریداران در نظر می‌گیرند؛ بسیاری از ایرانی‌ها با وجود اینکه چنین رسمی ندارند؛ دوست دارند ایام کریسمس را به یکی از کشورهایی که جشن کریسمس دارند؛ سفر کنند. چهار مقصدی که در نزدیکی ایران ایران روز را جشن می‌گیرند و خود را برای میزبانی گردشگران آماده می‌کنند؛ دبی، استانبول؛ گرجستان، تایلند و ارمنستان هستند. اگر از آن دسته از افراد هستید که دوست دارند؛ ایام کریسمس را در یکی از کشورهای خارجی بگذرانند؛ ابتدا مقصد خود را انتخاب کنید و سپس برای رزرو تور مورد نظرتان به صفحه همان مقصد در لحظه آخر مراجعه نمایید.
غذاهای کریسمس در کشورهای مختلف
یکی از مهمترین آداب کریسمس خوردن غذاهای خوشمزه و خوراکی‌های متنوع است. کریسمس یک مهمانی بزرگ و جشنی شاد است که با خوردن غذاهای خوشمزه کامل‌تر می‌شود. خوراک بوقلمون و بیسکویت‌های زنجبیلی جزو غذاهای ثابت اغلب کشورهای اروپایی است. در اغلب کشورها شام کریسمس بعد از رفتن به کلیسا و انجام مراسم مذهبی میل می‌شود. یکی از آداب جالبی که اغلب مردم در این ایام دارند گذاشتن بشقاب اضافه و شمع روی میز برای عزیزان از دست رفته است.
- غذای کریسمس در ایران: سبزی پلو و ماهی ، کوکو سبزی و شیرینی گاتا و پیروک
- غذای کریسمس در انگلستان: بوقلمون، هویج، سیب زمینی و سس قره قاط
- غذاهای کریسمس در ایتالیا: ماهی کاد کالاماری و باکالا، کیک پانتون
- غذای کریسمس در آمریکا: خوراک گوشت بوقلمون همراه با سبزیجات، ماهی سالمون، پوره سیب زمینی، سبزیجات خام و میوه های مانند سیب و کدو تنبل
- غذای کریسمس در آلمان: وشت خرگوش و گوشت خوک برشته شده همراه با سیب زمینی و سس مخصوص غذای مخصوص
- غذای کریسمس در فرانسه: وشت بوقلمون سوخاری همراه با طیف وسیعی از انواع پنیر و دسرهای خوشمزه
- غذای کریسمس در استرالیا: استیک، سوسیس، سیب زمینی شیرین و سالاد
- غذای کریسمس در روسیه: گوشت قرمز، پنیر، گوجه، سالاد و سوسیس و دسرهای متنوع
- غذای کریسمس در ترکیه: بوقلمون شکم پر
چرا جشن کریسمس اهمیت دارد؟
در این مقاله درباره جشن کریسمس، آداب و رسوم آن و غذاهای کشورهای مختلف در این روز صحبت کردیم. این جشن هم از نظر مذهبی، هم تاریخی و هم گردشگری برای کشورهای مختلف اهمیت دارد. بسیاری از مقاصد گردشگری مانند دبی و استانبول برای اینکه تعداد بیشتری گردشگر را در این روز جذب خود کنند؛ برنامه‌ریزی می‌نمایند. به تمام این دلایل جشن کریسمس را باید یکی از مهمترین فستیوال‌های جهان دانست.
