کوروش کبیر

کوروش کبیر، یکی از بزرگ‌ترین و شجاع‌ترین پادشاهان ایران، با گفتار نیک، پندار نیک و کردار نیک خود انقلاب بزرگی در امپراتوری‌های تاریخ برپا کرد. او نه تنها بنیان‌گذار شاهنشاهی هخامنشی بود، بلکه با هوش بی‌نظیر، شجاعت کم‌نظیر و سیاستمداری ماهرانه‌اش توانست امپراتوری‌ای بسازد که در دوران خود بی‌مانند بود. ویژگی برجسته حکومت کوروش، احترام به آزادی‌های فردی و فرهنگی ملت‌های مختلف بود؛ او با سیاست مدارا و احترام به ادیان و آداب ملت‌ها، به‌عنوان الگویی از یک پادشاه آگاه و انسانی به‌شمار می‌آید. منشور کوروش، که به‌عنوان نخستین سند مکتوب حقوق بشر شناخته می‌شود، گواهی بر پیشرفت اندیشه‌های انسانی در دوران اوست. در ادامه این مقاله از وبسایت لحظه آخر، قصد داریم تا گشتی در زندگی‌نامه کوروش کبیر داشته باشیم و با جنبه‌های مختلف این شخصیت تاریخی آشنا شویم که هنوز هم الهام‌بخش جهانیان است.

شجاع‌ترین پادشاه ایران زمین؛ کوروش کبیر کیست؟

شاید برایتان سوال باشد که کوروش کبیر در زمان کدام پیامبر بود؟ و یا کوروش کبیر از چه قومی بوده؟ از نظر برخی تاریخ‌دانان و مورخان بزرگ، تولد کوروش کبیر حدود ۵۰۰ سال پیش از میلاد در پرسیس (ایران قدیم) و از پیوند نجیب‌ترین قبیله پارسی با مادها، یعنی از پدری شاه پارس و مادری دختر شاه ماد، رخ داد. پارس‌ها به صورت سالیان سال بر روی شمال خوزستان (انشان) که در آن زمان جنوب غربی ایران واقع شده بود، حکومت داشتند. پادشاه کوروش که برخی افراد وی را به نام کوروش دوم می‌شناسند با شجاعت و مردانگی، مردمان آریایی تبار را با هم متحد نمود و بر علیه پادشاهان بدکردار و بد رفتار دوران خود شورش کرد و آن‌ها را شکست داد. وی توانست در سن 40 سالگی حکومت هخامنشی را بنیان‌گذاری و پادشاهی کند. پس از آن کوروش با روش‌های نوین حکومتی و مدیریتی، دانش فرهنگی و سیاسی، همچنین تسلط بر استراتژی‌های نظامی، به عنوان یک رهبر بی‌نظیر تغییرات بزرگی را در ایران آن زمان به وجود آورد. در ادامه می‌توانید عکس کوروش کبیر را مشاهده کنید. 

دین کوروش کبیر؛ احترام به فرقه‌ها و مذاهب مختلف

مدارک زیادی بر این باره وجود دارد که ثابت می‌کند وی بر هیچ دینی تعصب نداشته است. اما بسیاری از محققان و مورخان بر این باورند که دین کوروش بزرگ می‌بایست اهورامزدا بوده باشد؛ ولی برخی افراد دیگر دین وی را زرتشتی نمی‌دانند. او به مردمان فرقه‌ها و مذاهب مختلف احترام می‌گذاشت و اجازه می‌داد آزادانه به عقاید و آیین‌های خود عمل کنند. عدالت و مدارا، 2 ویژگی مهم در حکومت کوروش بودند و باعث شده برخی به او با عنوان "پدر میلیونان" اشاره کنند.

حجاب در زمان کوروش کبیر؛ پیرو قانون مادها

به گفته مورخان حجاب در زمان حکومت کوروش هخامنشی مشابه با زمان مادها بوده است. در این دوره، مرد و زن به واسطه اختلافی که میان پوشش سرشان وجود دارد، از هم تمایز داده می‌شوند. به نظر می‌رسد که حجاب زنان در زمان کوروش کبیر پوششی بر روی سر خود گذارده‌اند و از زیر آن گیسوهای بلندشان نمایان است. پیرامون لباس زنان در این دوره چنین گفته شده که از روی برخی نقوش مانده از آن زمان، پیراهن زنان پوششی ساده و بلند یا دارای راسته چین و آستین‌کوتاه بوده است. همچنین از روی تصاویر می‌توان این‌طور گفت که زنان اسب سوار، چادری مستطیل شکل بر روی همه لباس خود می‌انداختند و در زیر آن، یک پیراهن با دامن بلند و در زیر آن نیز، پیراهن بلند دیگری تا به مچ پا می‌پوشیدند.

رفتار و منش کوروش کبیر در قبال مردمانش؛ احترام و عدم تبعیض

کوروش بزرگ نمونه‌ای از یک مرد کامل با صفات اخلاقی ویژه‌ای در زمان خویش به شمار می‌رفت. او برای معابد بیشترین احترام را قائل بود و برای تأسیس و توسعه پرستش‌گاه‌ها کمک شایانی می‌کرد. نکته قابل توجهی که وجود دارد این است که امپراتوری کوروش از هرگونه تبعیض بین ادیان، نظیر دین یهود خودداری می‌کرد و از این رو یهودیان وی را شبان یهود می‌نامیدند. کوروش کبیر در عین حال که رفتار درستی با مردم داشت، هیچگاه به کسی اجازه نمی‌داد تا از رفتاری که دارد سو استفاده کند. وی اخلاق و رفتار را مستحکم‌ترین وسیله برای پیش‌بردن قدرت و امپراطوری می‌دانست و از همین جهت بود که بیشترین دقت را بر روی رفتار و اخلاق انسانی خود داشت. محبوبیت وی به‌اندازه‌ای بود که هرودوت، نویسنده یونانی پیش از میلاد، درباره کوروش می‌گوید:

کوروش بزرگ، پرهوادارترین و دلیرترین و شرافتمندترین مرد جوان در پارس به حساب می آید به گونه ای که هیچگاه فریب زندگی پر رزق دنیا را نخورد و ارزش زندگی خود را شرافت و خردمندی می دانست.

کتیبه کوروش کبیر؛ بیانگر رفتار انسان دوستانه ایرانیان

تنها سند نمایانی که از کوروش بر جای مانده، استوانه سفالی است که با خط میخی بابلی نوشته شده است. تکه اول و اصلی منشور کوروش در سال 1879 در حین حفره برداری معبد مردوک و تکه دوم آن در سال 1975 در دانشگاه ییل یافت شد که هر 2 منطقه در شهر بابل واقع هستند. خط‌هایی که بر روی استوانه سفالی نوشته شده حاوی 45 خط است. اگرچه این منشور جزئی از تاریخ ایران محسوب می‌شود؛ ولی امروزه آن را در موزه بریتانیا نگهداری می‌کنند.
نوشته‌هایی که بر روی کتیبه هک شده، بیانگر رفتار انسان دوستانه ایرانیان با مردمان سرزمین بابل را شرح داده است. در سال 1971 سازمان ملل این استوانه سفالی را چاپ و ترجمه نمود و بدلی از آن را در تالار قیومت شهر نیویورک قرار داد. همچنین لازم به ذکر است بدانید که منشور سفالی کوروش به عنوان اولین رفتار انسان‌دوستانه در جهان نام برده می‌شود.

زندگی نامه کوروش کبیر؛ از تولد تا ازدواج

خلاصه زندگینامه کوروش کبیر و اصالت فرزند پارسی ایرانی یعنی کوروش از سمت پدر به سمت پارس‌ها و از سمت مادر به سمت مادها می‌رسد. پارس‌ها به صورت سالیان سال بر روی شمال خورستان (انشان) که در آن زمان جنوب غربی ایران واقع شده بود، حکومت داشتند.

روایت هرودوت از زندگی نامه کوروش دوم؛ اتفاقات عجیب 

شب هنگامی آستیاگ (پدربزرگ کوروش) خوابی می‌بیند که از ماندانا (مادر کوروش) آبی روان برپا شده که آن‌قدر بزرگ بوده که تمامی آسیا را فراگرفته است. هنگامی که آستیاگ خوابش را برای معبرها تعریف نمود، تعبیرشان بر این بود که ماندانا تمامی آسیا را غلبه می‌کند و سپس آستیاگ تصمیم بر این گرفت که دخترش را به کمبوجیه شاه شمال خوزستان (انشان) دهد. همان سال آستیاگ دوباره خوابی می‌بیند که از بدن ماندانا فرزندی بیرون آمد که بر تمامی آسیا حکم‌رانی می‌کند.
هنگامی که آستیاگ از وضع حمل دخترش با خبر شد، تصمیم بر این گرفت تا فرزند دخترش را به دست هارپاگ بدهد تا جان فرزند را بگیرد. هارپاگ، فرزند ماندانا (کوروش) را به دست یکی از چوپان‌های شاه به نام هارپادات داد و از وی خواست که بچه را در جنگل یا کوه رها کند. هنگامی که همسر هارپادات متوجه موضوع شد، مانع انجام دادن کار شوهرش شد و به او پیشنهاد داد که به جای کوروش، فرزند مرده خودشان را در جنگل رها کنند و جان فرزند ماندانا را نجات دهد.
سال‌ها از آن موضوع گذشت و کوروش به 10 سالگی رسید. در یکی از روزها هنگامی که کوروش با کودکان همسایگان در حال بازی کردن بود و بازی بدین‌گونه ترتیب داده شده بود که می‌بایست برای شروع و ادامه شاهی را انتخاب می‌نمودند، در این حین نوبت به شاه شدن کوروش بزرگ رسید. وی در میان بازی تصمیم بر این گرفت که به کودکان دستور دهد تا کودکی را که از قانون بازی پیروی نکرده است، تنبیه کنند. پدر آن کودک نزد آستیاگ (شاه) رفت و شکایتی را علیه کوروش در برابر شاه شکل داد و ادعایش بر این بود که یکی از نوکران و بردگان دربار، دست بر روی فرزندان دربار بلند کرده است. آستیاگ دستور داد تا کوروش را به دربار بیاورند، اما هنگامی که صورت کوروش کبیر را دید از شباهتی که با خانواده‌اش داشت، حیرت‌زده شد و شکی بر دلش افتاد که شاید این کودک نوه‌اش باشد.
شاه تصمیم گرفت تا هارپادات (چوپان) را با شکنجه تهدید کند تا حقیقت را بیان کند، چوپان از تهدیدهای شاه هراسید و حقیقت را برملا کرد؛ سپس شاه دستور داد تا هارپاگ را نزدش بیاورند تا متوجه شوند فرزند دخترش را کشته است یا خیر. هارپاگ در وجود هارپادات حقیقت را این‌گونه بیان کرد "قصد نداشتم قاتل فرزند دخترتان شوم و دستور شما را طوری اجرا نمودم که انگار انجام شده است. شاه از این امر بسیار خشنود شد و مهمانی را برای این خبر مبارک برپا کرد.
شاه، کوروش را فراخواند و گفت‌وگویی میانشان شکل گرفت و بیان کرد که "درباره‌اش بدگمانی کرده و آن گونه که خوابش را تعبیر کرده‌اند نبوده است؛ اکنون می‌توانی به پارس راهی شوی و با مادرت ملاقاتی داشته باشید." بدین ترتیب کوروش تصمیم گرفت تا دربار شاه را ترک نماید و به سمت کمبوجیه حرکت کرد تا با خانواده خود ملاقات کند. کوروش تا سن بلوغ در کنار خانواده‌اش ماند و در آن سن از کوروش به عنوان یکی از دلیرترین و دوست‌داشتنی‌ترین جوانانان ایرانی یاد می‌شد. حال شاید برایتان سوال باشد که نام همسر و فرزندان کوروش کبیر چه بود؟ بعد از گذشت سال‌ها، کوروش با شاهزاده کاساندان هخامنشی ازدواج کرد که نتیجه این ازدواج 2 پسر با نام‌های کمبوجیه و بردیا و 3 فرزند دختر با نام‌های آتوسا، آرتیستونه و رکسانا بود.

پادشاهی کوروش کبیر؛ عادل و ارزشمند

وقتی نام بزرگ‌ترین پادشاه ایران پرسیده می‌شود، بسیاری از افراد بدون تعلل نام کوروش را بر زبان می‌آورند. کوروش بزرگ نه تنها پادشاهی عادل بوده؛ بلکه تغییرات بزرگ و ارزشمندی را در سرزمین ایران به وجود آورده است. بعضی از مهم‌ترین دستاوردهای وی به شرح زیر هستند.

• انتقال پایتخت هخامنشیان به شوش
• شکست شاه ماد (ایشتوویگو) و فتح هگمتانه با کمک سپاه مادها
• تسخیر شهرهای ارمنستان، جرجان و پارت
• فتح سارد (پایتخت لیدی) و شکست کرزوس (پادشاه لیدی)
• فتح بابل که در زمان کوروش، ثروتمندترین شهر غرب آسیا شناخته می‌شد.
• آزاد کردن 25 هزار یهودی بعد از فتح بابل

جانشین کوروش کبیر؛ سپردن امور مملکت به فرزندان

همانطور که اشاره داشتیم، نتیجه ازدواج وی با کاساندان (همسر کوروش بزرگ) 2 فرزند پسر و 3 فرزند دختر بود که کوروش بزرگ قبل از آنکه به شرق حمله کند، کمبوجیه را به عنوان جانشین خود انتخاب کرد و امور مملکت را به دست یکی از فرزندانش سپرد؛ سپس کمبوجیه (شاه بابل) در سال 528 پیش از میلاد مسیح به مصر حمله کرد و آن جا را فتح نمود.

ذوالقرنین در تاریخ و دین؛ آیا کوروش کبیر همان ذوالقرنین است؟

درباره ذوالقرنین که در کتاب‌های دینی یهودیان، مسلمانان و مسیحیان سخن آمده است؛ چندگانگی و اختلاف نظرهایی وجود دارد. به طور معمول ذوالقرنین می‌تواند لقب یکی از افراد قدرتمند تاریخ نظیر اسکندر مقدونی، کوروش دوم (کبیر)، خشایارشاه و یا داریوش بزرگ باشند. اما به طور کلی با توجه به اسناد و مدارکی که وجود دارد، موجه‌ترین فردی که می‌تواند لقب ذوالقرنین را دارا باشد، کوروش دوم است.

مرگ کوروش کبیر؛ مرگ طبیعی یا جنگ؟!

شاید برایتان سوال باشد که کوروش کبیر چگونه کشته شد؟ با توجه به اینکه از این اتفاق نزدیک به 2500 سال گذشته، روایت‌های گوناگونی برای مرگ کوروش بزرگ وجود دارد. آیا جنگ‌ های کوروش کبیر باعث مرگ وی شد؟ برخی بر این باورند که کوروش در میدان جنگ به دست ماساژت‌ها، یکی از ایل‌های ایرانی‌تبار، زخمی شد و پس از سه روز تحمل درد، جان خود را از دست داد. اما برخی محققان این موضوع را رد می‌کنند و بر این باورند که کوروش به مرگ طبیعی در پاسارگاد از دنیا رفته است.

خلاصه وصیت نامه کوروش کبیر؛ تعهد به عدالت و احترام به انسان‌ها

متن بازگردانی شده وصیت‌ نامه کوروش بزرگ به شرح زیر است:

فرزندان من، دوستان من! من اکنون به پایان زندگی نزدیک گشته‌ام. من آن را با نشانه‌های آشکار دریافته‌ام. وقتی درگذشتم مرا خوشبخت بپندارید و کام من این است که این احساس در کردار و رفتار شما نمایانگر باشد، زیرا من به هنگام کودکی، جوانی و پیری بختیار بوده‌ام.

همیشه نیروی من افزون گشته است، آن چنان که هم امروز نیز احساس نمی‌کنم که از هنگام جوانی ناتوان‌ترم. من دوستان را به خاطر نیکویی‌های خود خوشبخت و دشمنانم را فرمان‌بردار خویش دیده‌ام. زادگاه من بخش کوچکی از آسیا بود. من آن را اکنون سربلند و بلندپایه باز می‌گذارم. اما از آنجا که از شکست در هراس بودم، خود را از خودپسندی و غرور بر حذر داشتم.

حتی در پیروزی‌های بزرگ خود، پا از اعتدال بیرون ننهادم. در این هنگام که به سرای دیگر می‌گذرم، شما و میهنم را خوشبخت می‌بینم و از این رو می‌خواهم که آیندگان مرا مردی خوشبخت بدانند. مرگ چیزی است شبیه به خواب. در مرگ است که روح انسان به ابدیت می‌پیوندد و چون از قید و علایق آزاد می‌گردد به آتیه تسلط پیدا می‌کند و همیشه ناظر اعمال ما خواهد بود پس اگر چنین بود که من اندیشیدم به آنچه که گفتم عمل کنید و بدانید که من همیشه ناظر شما خواهم بود، اما اگر این چنین نبود آنگاه از خدای بزرگ بترسید که در بقای او هیچ تردیدی نیست و پیوسته شاهد و ناظر اعمال ماست.

باید آشکارا جانشین خود را اعلام کنم تا پس از من پریشانی و نابسامانی روی ندهد. من شما هر دو فرزندانم را یکسان دوست می‌دارم؛ ولی فرزند بزرگترم که آزموده‌تر است کشور را سامان خواهد داد.

فرزندانم! من شما را از کودکی چنان پرورده‌ام که پیران را آزرم دارید و کوشش کنید تا جوان‌تران از شما آزرم بدارند. تو کمبوجیه، مپندار که عصای زرین پادشاهی، تخت و تاجت را نگاه خواهد داشت. دوستان یک رنگ برای پادشاه عصای مطمئن‌تری هستند. همواره حامی کیش یزدان پرستی باش، اما هیچ قومی را مجبور نکن که از کیش تو پیروی نماید و پیوسته و همیشه به خاطر داشته باش که هر کسی باید آزاد باشد تا از هر کیشی که میل دارد پیروی کند.

جسد کوروش کبیر؛ آرامگاهی که با عظمت ساخته شده است!

جسد داخل مقبره کوروش کبیر در شهر شیراز به خاک سپرده شده است که حدود یک کیلومتر جنوب غربی پاسارگاد قرار دارد. همچنین جالب است بدانید که در سال 2004 میلادی سازمان جهانی میراث یونیسکو، مقبره کوروش دوم را به عنوان زیر مجموعه پاسارگاد ثبت کرده است. این آرامگاه با عظمت از هفت عدد سکو بر روی یکدیگر تشکیل شده که سکو هفتم سکو آخر محسوب می شود، این سکو اتاقی برای دفن جسد است. همچنین ابعاد سکو هفتم 2.1 متر پهنا، 3.17 متر طول و 2.10 متر ارتفاع در نظر گرفته اند، اما ورودی باریکی دارد.

کوروش کبیر؛ بزرگ‌ترین پادشاه ایران
نام کوروش کبیر به عنوان یکی از بزرگان تاریخ جهان یاد می‌شود و از آنجا که کوروش بزرگ یک ایرانی تبار اصیل است، هر کدام از ما موظف هستیم تا درباره این فرد بزرگ اطلاعاتی داشته باشیم. ما در سایت لحظه آخر سعی کردیم تمامی جوانب را در نظر بگیریم و همه را به صورت کامل شرح دهیم تا با این فرد تاثیرگذار در تاریخ ایران بیشتر آشنایی داشته باشید. اگر شما هم درباره کوروش کبیر اطلاعات مهمی دارید می‌توانید، این موارد را با ما در قسمت نظرات به اشتراک بگذارید