توریسم درمانی (Medical Tourism) قسمتی از گردشگری سلامت است که در آن شخصی به منظور معالجات پزشکی، به کشوری با امکانات پزشکی پیشرفته تر سفر می کند. توریسم درمانی صنعتی ارزآور است که بخش قابل توجهی از اقتصاد کشورهای پیشرو در صنعت پزشکی را تشکیل می دهد. این صنعت می تواند برای کشورهای در حال توسعه فرصت بسیار خوبی باشد و سودهای کلانی را به ارمغان آورد.
آنچه در این مقاله خواهید خواند:
🔰توریسم درمانی چیست؟
🔰تاریخچه توریسم درمانی
🔰مهم ترین مقاصد توریست درمانی
🔰مراحل توریسم درمانی
🔰مزایا و معایب توریسم درمانی
🔰گردشگری سلامت در ایران
🔰درمان کدام بیماری‌ها در توریسم درمانی ایران انجام می‌شود؟
🔰بهترین بیمارستان های ایران در زمینه توریسم درمانی
توریسم درمانی چیست؟
سازمان جهانی گردشگری توریسم درمانی را سفر به منظور درمان بیماری های جسمی، ذهنی و یا انجام دادن عمل های جراحی زیر نظر پزشکان تعریف می کند، این روند ممکن است بین 24 ساعت تا 1 سال به طول انجامد. اهداف صنعت توریسم درمانی این است که افراد ضمن بهره مندی از کیفیت و سرعت بالای خدمات، هزینه کمتری هم برای خدمات پزشکی پرداخت کنند.
توریست درمانی با سفرهای معمولی پزشکی متفاوت است، بدین معنا که در سفرهای معمولی پزشکی اغلب افراد به دلیل کمبود امکانات پزشکی در کشور خودشان، راهی کشوری پیشرفته تر می شوند اما در توریسم درمانی خدمات مشابه در کشور مبدا انجام می شود ولیکن شخص ترجیح می دهد این خدمات را از کشور دیگری دریافت کند. علی رغم دیدگاه برخی از افراد، خدمات ارائه شده در توریسم درمانی محدود به عمل های جراحی خاص و سنگین نمی شود بلکه از ساده ترین خدمات پزشکی تا پیشرفته ترین خدمات را بدون هیچ گونه محدودیتی در این صنعت می توانید دریافت کنید.
قیمت از مهم ترین رکن های موفقیت توریسم سلامت می باشد برای مثال هزینه های درمان در کشور آمریکا که جزء پیشرفته ترین ها در زمینه درمان و سلامت محسوب می شود، سرسام آور است و مهم ترین دلیل سفرهای پزشکی مردم آمریکا هم همین امر می باشد. یکی دیگر از عواملی که سبب شده توریست درمانی مورد توجه جهانیان قرار گیرد، سرعت انجام امور است برای مثال در کشور کانادا برای انجام یک عمل جراحی باید بین 6 تا 9 ماه در نوبت بمانید و این زمان برای یک فرد بیمار غیر قابل تحمل است!
تاریخچه توریسم درمانی
مطالعاتی که در زمینه قدمت این صنعت انجام شده بیانگر آن است که منشا توریسم پزشکی منطقه ای به نام "اپیدوریا" در یونان قدیم می باشد! در گذشته های دور، افراد عقیده داشتند محراب خدای شفابخش یونانی ها (اسقلپیوس) در منطقه اپیدوریا واقع در خلیج سرونیک قرار دارد و به همین دلیل با مشقت های فراوان خود را به این مکان می رساندند و با دعا و نیایش های فراوان به دنبال شفای بیماران خود بودند. این امر نشان می دهد که در هر دوره ای از تاریخ هر زمانی که درمان های مطلوب پزشکی در دسترس نبوده، مردم سفر می کردند تا به بهترین خدمات دست پیدا کنند.
مهم ترین مقاصد توریست درمانی
با توجه به مزایای اقتصادی بالایی که این صنعت دارد، بسیاری از کشورها علی الخصوص کشورهای در حال توسعه می توانند به تقویت توریسم درمانی در کشورشان بپردازند و از طریق آن ارزآوری کلانی برای کشورشان رقم بزنند. هم اکنون کشورهای مطرحی که در این زمینه در حال فعالیت می باشند عبارتند از:
| برزیل | هند |
| کاستاریکا | مکزیک |
| پاناما | سنگاپور |
| تایوان | ایران |
نمی توان برای درآمد توریسم درمانی در دنیا عدد مشخصی را ذکر کرد اما با این حال، آمارهای بهداشت جهانی نشان دهنده آن است که سالانه حدود 50 میلیارد دلار در کشورهای اروپایی و آمریکایی صرف درمان بیماران می شود.
مراحل توریسم درمانی
برای بهره مندی از امکانات و خدمات توریسم درمانی باید ابتدا به شرکت ها یا آژانس های ارائه دهنده گردشگری پزشکی مراجعه کنید و اطلاعات مربوط به بیماری نظیر منشا آن، نظر پزشک متخصص، پرونده های سوابق پزشکی و داروهایی مصرفی را ارائه دهید. در گام بعدی کارشناشان با بررسی مدارک، پیشنهاداتی در زمینه انتخاب کشور، بیمارستان، پزشک معالج و هزینه هایی که باید پرداخت شود به بیمار می دهند و شخص می تواند با توجه به شرایط خود هر یک را انتخاب نماید.
در مرحله بعدی یک نامه تاییدیه که حاوی شرح حال بیمار می باشد صادر می گردد تا شخص به وسیله آن بتواند نسبت به دریافت ویزا اقدام کند. با دریافت ویزا و اتمام این مراحل، شخص بیمار باید به کشور مورد نظر سفر کند و مدت مشخصی را در مقصد بماند تا روند درمانش طی شود. لازم به ذکر است که بگوییم برخی از آژانس ها کارهای اداری لازم (پیش و بعد از مراحل درمان) را از جانب بیمار انجام می دهند.
مزایای توریسم درمانی
در این بخش به برخی از مزایای گردشگری سلامت اشاره می کنیم:
- توسعه اقتصادی
- تبادل دانش و تجربه افراد متخصص
- افزایش فرصت اشتغال در زمینه های بهداشتی و درمانی
- ایجاد درآمد برای کشور و واردات ارز
- دسترسی بیشتر به جدیدترین فناوری های پزشکی
- مشارکت در بهداشت جهانی
- افزایش امکانات بهداشتی
- رشد بهداشت جهانی
- مزایای اجتماعی
معایب توریسم درمانی
از آن جایی که در توریست پزشکی فرد باید وارد کشور دیگری شود تا مراحل درمان را طی کند، خطرات و ریسک هایی تهدیدش می کند که بارزترینِ آن ها عبارتند از:
-امکان آلوده شدن به بیماری های همه گیری نظیر نواع آنفولانزا، هپاتیت، حصبه و مالاریا که در کشورهای تایوان، آفریقای جنوبی و هند شیوع بیشتری دارند.
-ضرورت حضور یک همراه و در نتیجه افزایش 2 برابری هزینه های اقامت، خورد و خوراک، پرواز و غیره
-امکان افزایش چند برابریِ هزینه ها در پیِ طولانی شدن دوره درمان (به تشخیص پزشک)
-سختی های مربوط به پیگیری قانونیِ اشتباهات پزشکی
-امکان تشدید عوارضِ بعد از عمل در سفرهای هوایی طولانی به منظور بازگشت به کشور
با این وجود، سازمان های بین المللی نظیر MTI یا JCI سعی در آموزشِ مراکز درمانی جهت بالا بردن کیفیت خدمات پزشکی در کشورهای مختلف دنیا دارند و حتی در این راه گواهینامه های استانداردی در نظر گرفته اند که مراکز را تشویق به رعایت نکات لازم می کنند. مراکزی که موفق به کسب این گواهینامه ها شوند، به عنوان مرکزی استاندارد در زمینه توریسم درمانی مطرح می گردند.
گردشگری سلامت در ایران
توریسم درمانی در ایران قدمت زیادی ندارد، در سال 1382 بود که این روش به منظور اشتغال زایی مورد توجه وزارت بهداشت و درمان کشورمان قرار گرفت. در سال 1383 همزمان با ادغام سازمان میراث فرهنگی با سازمان ایرانگردی و جهانگردی، به جدیت بیشتری به این موضوع پرداخته شد و ایران هم جزء کشورهای ارائه دهنده خدمات توریست درمانی به شمار آمد. پیرو این که بیمارستان های کشورمان در پی ناهماهنگی های موجود نظام پزشکی، موظف نیستند آمار بیماران خود را به وزارت بهداشت گزارش دهند، نمی توان گزارش دقیقی از تعداد بیماران خارجی معالجه شده در کشورمان تهیه کرد.
یکی از امتیازاتی که سبب شده ایران هم در زمینه توریسم درمانی مطرح باشد، بهره گیری از چشمه های آب معدنی و درمان از طریق آن ها می باشد، خوب است بدانید که حدود 1000 چشمه آب گرم در کشورمان وجود دارد. امتیاز دیگر اما هزینه های نسبتا ارزان خدمات پزشکی در کشورمان می باشد که سبب جلب توجه گشته است. اکثر کسانی که از درمان در ایران استقبال می کنند، کشورهای منطقه یا حاشیه خلیج فارس هستند.
درمان کدام بیماری‌ها در توریسم درمانی ایران انجام می‌شود؟
کشور ما در زمینه درمان برخی بیماری ها حیرت آور عمل کرده و همین امر دلیلی قاطع برای حضور بیماران خارجی جهت درمان شده است، برجسته ترین بیماری هایی که در زمینه گردشگری سلامت ایران مورد توجه قرار گرفته اند به شرح زیر می باشند:
- ناباروری
- جراحی قلب و چشم
- دندانپزشکی و جراحی لثه
- دیالیز
- جراحی زیبایی و پلاستیک
- بیماری‌های مرتبط با سرطان
انواع گردشگری سلامت در ایران
گردشگری پزشکی: همان طور که اشاره کردیم این نوع از گردشگری با جان و سلامت افراد سر و کار دارد به همین دلیل حساست بالایی دارد و از اهمیت فراوانی برخوردار می باشد.
گردشگری طبیعت درمانی: از نام گردشگری طبیعت درمانی می توانیم حدس بزنیم که در این روش افراد به واسطه امکانات و منابع طبیعیِ موجود در کشور مورد نظر و تحت نظارت پزشک مورد درمان قرار می گیرند. از مهم ترین منابع درمانی در این روش می توان به دریاچه نمک، چشمه های آب معدنی، لجن طبی، ماساژ طبی و حمام گیاهی و دریاچه نمک اشاره کرد. این منابع برای درمان بیماری هایی نظیر: روماتیسم، سینوزیت، میگرن، دردهای عضلانی و مفصلی و بیماری های تنفسی، عضلانی، پوستی و روماتولوژی مورد استفاده قرار می گیرند.
گردشگری تندرستی: در زمینه گردشگری تندرستی افراد بیشتر به دنبال آرامش و رهایی از تنش های روزمره هستند، از همین رو بدون نیاز به پزشک در مناطقی بکر با آب و هوای مناسب حضور پیدا کرده و مراحل درمان روح را طی می کنند.
بهترین بیمارستان های ایران در زمینه توریسم درمانی
وجود بیمارستان و کلینیک های مجهز از ملزومات اصلی گردشگری درمانی به شمار می رود، ایران در طی سال های اخیر توانسته خود را به استانداردهای سازمان جهانی نزدیک کند و نظر توریست های خارجی را به خود جلب کند. شهرهای تهران، شیراز، مشهد، ازندران، گیلان و ایلام پیشرفته ترین امکانات و خدمات را به بیماران خارجی ارائه می دهد. از مهم ترین بیمارستان های موجود در کشورمان که در زمینه توریسم درمانی فعال هستند عبارتند از:
| بیمارستان نیکان تهران | بیمارستان بهمن تهران | بیمارستان گاندی تهران | بیمارستان جم تهران | بیمارستان محب کوثر تهران |
| بیمارستان محب مهر تهران | بیمارستان عرفان تهران | بیمارستان تریتا تهران | بیمارستان مهر تهران | بیمارستان هاشمی نژاد تهران |
| کلینیک دکتر فائزه احمدی تهران | کینیک رویان مو سلامت | کلینیک دندانپزشکی دکتر بدالصمدی | کلینیک چشم پزشکی رازی | بیمارستان امام خمینی تهران |
| بیمارستان اردیبهشت شیراز | کینیک لیزر شفا | کلینیک دندانپزشکی آفاق | پلی کلینیک شفا | |
همچنین شرکت ها و مراکز زیادی در کشورمان حضور دارند که از طریق گردشگری سلامت به ارتقای اقتصاد کشور یاری می رسانند، هر یک از این مراکز سعی دارند با ارائه خدمات منحصر به فرد، توجه ها را به خود جلب کنند.
