گرجستان کشوری در منطقه قفقاز اوراسیا است که بین آسیای غربی و اروپای شرقی قرار دارد. قدیمیترین آثار بهجامانده از زندگی در گرجستان مربوط به یک میلیون و هشتصد هزار سال پیش است. در این منطقه حدود 40 نوع زبان وجود دارد؛ اما زبان رسمی این مردم گرجی است که بهعنوان یکی از زبانهای کهن این سرزمین و کل دنیا شناخته میشود. الفبای گرجی 33 حرف دارد و خط آن یکی از 14 خط دبیره موجود در جهان است. الفبای گرجستان از چپ به راست نوشته میشود و دارای 27 حرف صامت و 5 حرف مصوت است. به استناد کتاب "سرگذشت کارتلی" خط گرجستان برای اولین بار توسط پارناواز یکم (Pharnavaz I of Iberia)، پادشاه این کشور اختراع شد. با توجه به کتیبههای کشف شده، تاریخ پیدایش این زبان به صدها سال پیش از میلاد مسیح میرسد. در ادامه این مطلب قصد داریم سیر تا پیاز را درباره زبان مردم گرجستان بررسی کنیم. اگر شما هم دوست دارید بیشتر درباره این موضوع بدانید، با ما تا انتهای این مطلب از وبلاگ لحظه آخر همراه باشید.
زبان مردم گرجستان چیست؟
زبان گرجستان در طول تاریخ طی سه مرحله اصلی تکامل پیدا کرده است. جالب است بدانید این زبان جزو ده زبان کهن در دنیاست و باید آن را یکی از زبانهای قفقازی، از خانواده زبانهای کارتولی دانست. گروه زبان کارتولی شامل گرجی، مگرلی، لازی و سوانی است که زبان گرجی در میان آنها بهعنوان زبان ادبی و علمی شناخته میشود. علاوه بر گرجستان کشورهای دیگری از جمله آذربایجان، شمال شرق ترکیه، اوکراین، روسیه، آمریکا و حتی در کشور خودمان در شهرهای فریدونشهر و بوئین میاندشت مردم به این زبان صحبت میکنند.
درگذشته این ناحیه جنگ و درگیریهای زیادی داشته که بر روی زبان گرجی نیز بی تاثیر نبوده است. تا قبل از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی که گرجستان هم بخشی از کشور روسیه بود، گرجها به زبان روسی صحبت میکردند. این کشور پس از جدایی از روسیه پس از هفتاد سال، زبان ملی کشور خود را از روسی به گرجی تغییر داد و در حال حاضر 80 درصد از جمعیت چهار میلیونی آن به زبان گرجی سخن میگویند.
نکته قابل توجه درباره زبان گرجی این است که این زبان در میان زبانهای سخت نوشتاری مانند چینی، هندی، ژاپنی و کرهای قرار دارد. البته همه حروف آن نیز سخت نوشتار نیست. 8 حرف از این الفبا دارای تلفظ مخصوص زبان گرجی است. شاید برایتان جالب باشد که بدانید در زبان گرجی میتوانید سه، چهار و یا حتی هشت حرف بیصدا را همزمان در کنار هم قرار دهید، اما نمیتوانید در یک کلمه دو حرف بیصدای مشابه را کنار هم بگذارید. اگر با تور گرجستان به این کشور سفر میکنید، میتوانید از موزه مردم شناسی این کشور نیز دیدن کنید و اطلاعات بیشتری راجع به سیر تحول زبان گرجستان به دست آورید.
زبان مردم تفلیس و باتومی
زبان مردم تفلیس و باتومی نیز همان گرجی است. طبق آمار کلی جهانی، تنها 4 میلیون نفر در دنیا به این زبان سخن میگویند، در این آمار هم افرادی که زبان گرجی زبان مادری آنهاست و هم افرادی که آن را به عنوان زبان دوم خود انتخاب کردهاند، مورد شمارش قرار گرفتهاند. باید بدانید بخش زیادی از این 4 میلیون نفر در تفلیس زندگی میکنند و شاید به همین دلیل است که زبان گرجی را با نام تفلیسی نیز میشناسند.
مختصری از تاریخچه زبان گرجی
تا پانزده قرن در منطقه قفقاز جنوبی، زبان گرجی تنها زبان نوشتاری بود. قدیمیترین کتیبههایی که به این زبان وجود دارد، مربوط به قرن پنجم میلادی است. این زبان از همان آغاز پیدایش تا امروز زنده مانده و این مسئله را مدیون اعضای کلیسای ارتدکس است که آن را بهعنوان یک زبان آیینی همیشه مورد استفاده قرار دادهاند.
بهطورکلی زبان گرجی در طول سه دوره توسعه پیدا کرد. دوره گرجستان قدیم (از آغاز تا قرن دوازدهم)، دوره قرونوسطی (از قرن یازدهم تا قرن هجدهم) و دوره مدرن گرجستان (از قرن هجدهم با رنسانس). زبان گرجی در دهه 1860 با همت سه نویسنده مهم به نامهای شاهزاده ایلیا چاوچاوادزه، آکاکی تسرتلی و واژا پشاولا احیا شد.
نکاتی در مورد زبان گرجستان
- در گرجستان به سه زبان دیگر از جمله Mengrelian، Svan و Laz نیز صحبت میشود.
- زبان گرجی 18 گویش دارد که زبان استاندارد گرجی بر مبنای گویش کارتفلین (Kartvelian) است.
- در بیان سومشخص در زبان گرجی تفاوتی در جنسیت، مانند زبان فارسی، وجود ندارد. برای اشاره به سومشخص در زبان گرجی از کلمه "آن" استفاده میشود.
- در این زبان اگر جملهای با اسم و یا فامیل تمام شود و در نهایت با یک حرف صدادار تمام نشود، از حرف (ا) در پایان کلمه استفاده میکنند.
- اعداد گرجی شبیه به اعداد فرانسوی است، گرجیها اعداد را براساس عدد 20 استفاده میکنند. به طور مثال برای بیان عدد 84 گفته میشود "چهار بیست و چهار"
- مردم گرجستان از سه بله در زبان خود استفاده می کنند. diakh (گویش رسمی)، ki (گویش غیر رسمی) و ho (گویش محاورهای و روزانه).
- در زبان گرجستان از زبانهای ترکی، عربی و فارسی که در همسایگی این کشور قرار دارند، وام گرفته شده است.
- امروزه کشور گرجستان برای اینکه بتواند به کشورهای اروپایی بپیوندد، تلاش زیادی برای کسب استانداردهای جهانی میکند که انتخاب زبان انگلیسی بهعنوان زبان دوم یکی از این کارهاست.
آیا در گرجستان فارسی صحبت میکنند؟
در پاسخ به این سوال باید بگوییم که گرجستان از جمله کشورهای فارسی زبان نیست. با توجه به اینکه هموطنان فارسی زبان ما در هر کشوری یافت میشوند شما گردشگران عزیز میتوانید با رفتن به مکانهایی که ایرانیان اقامت دارند، به مباحثه و هم صحبتی با آنها به زبان فارسی بپردازید. اما به طور کلی همانطور که در این مقاله و در مقاله همه چیز درباره گرجستان اشاره کردیم، زبان رسمی این کشور، گرجی است و شما عزیزان برای ارتباط گرفتن با مردم گرجستان باید یا به زبان گرجی و یا به زبان انگلیسی صحبت کنید.
زبان کهن گرجی
در این مطلب درباره زبان گرجی صحبت کردیم و تاریخچه، نکات مهم و دیگر اطلاعات مربوط به آن را بررسی کردیم. اگر نکته دیگری درباره این زبان وجود دارد که در این مطلب بدان اشاره نشد، حتما آن را با ما و دیگر خوانندگان به اشتراک بگذارید تا دیگران هم بهره ببرند. امید است این مطلب برایتان مفید بوده باشد و بتوانید از آن استفاده کنید. بنظر شما سختترین زبان دنیا کدام است؟