تفاوت کدهای فرودگاهی ایکائو و یاتا

امروزه سفرهای هوایی مورد توجه گردشگران بسیاری قرار گرفته و افراد ترجیح می دهند برای رسیدن هرچه سریع تر خود به مقصد مورد نظرشان، از هواپیما استفاده کنند، سفرهای هوایی مزایا و معایبی دارند که در آینده به بررسی آن ها خواهیم پرداخت. یکی از مواردی که افراد در سفر خود با هواپیما به آن بر می خورند کد یاتا و کد ایکائو است؛ که هر کدام از این کد ها نشان دهنده نکات خاصی بوده و همچنین با یکدیگر تفاوت های بسیاری دارند، در این مقاله با ما همراه باشید تا به بررسی دقیق کد یاتا و ایکائو بپردازیم. 

کد فرودگاهی یاتا

پیش از مقایسه دو کد یاتا و ایکائو لازم است که هر یک از آن ها را به طور کامل معرفی کنیم، در این بخش از مقاله به بررسی کامل کد یاتا و تاریخچه آن خواهیم پرداخت.

کد یاتا "IATA" که بر گرفته از کلمه International Air Transport Association airport code یا کد فرودگاهی انجمن بین المللی حمل و نقل هوایی می باشد، جهت شناسایی نام فرودگاه با استفاده از حروف اختصاری و کد به وجود آمده است. این کد همیشه از 3 حرف انگلیسی تشکیل شده و درون بلیط پرواز ذکر می شود که نشان دهنده نام فرودگاه مبدا و فرودگاه مقصد می باشد.  یاتا کدی بین المللی بوده و در همه جای دنیا معتبر است. سازمان IATA برای بهبود در نظم پرواز ها شکل گرفته است این سازمان بعد از تاسیس فرودگاهی جدید کد یاتا به آن اختصاص می‌دهد تا تعداد فرودگاه‌ها و انواع‌شان سازمان‌دهی شوند.

تاریخچه تاسیس انجمن IATA به سال 1945 میلادی باز می گردد، در آن دوران بیش از 250 شرکت هواپیمایی با همکاری یکدیگر این شرکت را تاسیس و دفتر مرکزی آن را در شهر مونترال در کشور کانادا بنا نهادند، این انجمن نقش بسیار عظیمی در بهبود وضعیت پرواز ها دارد.

اهداف انجمن یاتا: هدف اصلی این انجمن تعریف استانداردی جدید برای شناسایی فرودگاه ها و ساخت بستری مناسب جهت همکاری آسان تر شرکت های هواپیمایی با یکدیگر بوده است، همچنین وجود یک کد اختصاصی برای هر فرودگاه نظارت بر آن ها را بسیار آسان تر کرده است.

ساختار کد های یاتا چگونه است؟ 

ساختار این کد 3 حرفی در اکثر موارد با توجه به نام شهری که فرودگاه در آن تاسیس شده، ساخته می شود، در ادامه چند کد یاتا را بررسی خواهیم کرد.

• THR: این کد که برای اکثر ایرانیان آشنا بوده و کد یاتا فرودگاه مهرباد می باشد، که از نام شهر تهران گرفته شده است.

• IST: فرودگاه جدید استانبول که پیش تر به معرفی آن پرداختیم با کد IST شناخته شده که برگرفته از کلمه استانبول می باشد.

• HKG: این کد به فرودگاه بین المللی هنگ کنگ اختصاص یافته است.

به طور کلی تعداد کد های یاتا موجود در جهان بسیار بالا بوده و معرفی هر یک از آن ها در این مقاله نمی گنجد، لازم به ذکر است که امروزه کد یاتا به ایرلاین ها نیز اختصاص می یابد. کد یاتا ایرلاین ها معمولا 2 حرفی بوده و ممکن است که از ترکیب حرف انگلیسی و یک عدد تشکیل شده باشد، به عنوان مثال کد یاتا هواپیمایی ایران ایر "IR" بوده و کد یاتا هواپیمایی ماهان "W5" می باشد. 

کد فرودگاهی ایکائو

همانطور که پیش تر به آن اشاره شد لازم است جهت مقایسه یاتا و ایکائو با این دو کد به طور کامل آشنا شوید، کد ایکائو نیز جهت شناسایی فرودگاه ها و مکان قرار گیری آن‌ها مورد استقاده قرار می گیرد. کد ایکائو "ICAO" از سازمان The International Civil Aviation Organization گرفته شده است و سازمان هوانوردی غیرنظانی بین المللی یکی از زیر مجموعه های سازمان ملل متحد به حساب می آید.

تاریخچه به وجود آمدن این سازمان به سال 1944 میلادی باز می گردد، در آن زمان کشور ها تصمیم به احداث سازمانی جهت تعیین منطقه و اطلاعات کلی فرودگاه‌ها گرفته و در نهایت ICAO را بنا نهادند. در ابتدا هدف اصلی این سازمان نظارت بر اجرای درست و بدون مشکل معاهده هواپیمایی کشوری بین‌ المللی در فرودگاه های مختلف جهان بوده است، این معاهده که به عنوان کنوانسیون شیکاگو شناخته شده است، مهم ترین معاهده هوانوردی بوده و در جریان کنفرانس برگزار شده در شیکاگو با توافق اکثریت کشور ها از جمله ایران به تصویب رسیده است. بحث کنوانسیون شیگاکو بسیار طولانی بوده و در مقالات آینده به آن خواهیم پرداخت.

سازمان ایکائو مسئول اصلی نظارت بر استاندارد بودن پروازها و فرودگاه های بین المللی می باشد و دفتر اصلی ایکائو در شهر مونترال واقع شده است، امروزه بیش از 190 کشور عضو سازمان ایکائو بوده و با یکدیگر همکاری می کنند. به طور کلی اهداف این سازمان عبارت اند از: نظارت بر حفظ محیط زیست توسط فرودگاه ها و حمایت از پروازهای مناسب، اقتصادی و امن. همچنین ایکائو را می توان نوعی مکان‌یاب دانست که با کدی 4 حرفی فرودگاه های مختلف و مکان قرار گیری آن ها را شرح می دهد. این کد ها اختصاصی بوده و هر فرودگاه جدیدی که افتتاح می شود لازم است جهت دریافت این کد اقدام کند.

کد ایکائو در موارد تخصصی نظیر کنترل ترافیک هوایی نیز کاربرد های متنوعی دارد، همانطور که به آن اشاره شد ایکائو نشان دهنده منطقه پروازی آسمان هر کشور بوده و محدوده آن را نشان می دهد؛ که همین امر سبب شده است ساختار این کد منطقه ای باشد، به طوری که در اکثر موارد حرف اول بکار رفته در این کد نشان دهنده قاره یا تعدادی از کشور ها بوده و حرف دوم نشان دهنده یک کشور از آن منطقه می باشد. حرف سوم و چهارم در کنار یکدیگر به فرودگاه مورد نظر اشاره دارند که در ادامه با مثالی از کد ایکائو آن را برایتان شرح می دهیم.

کد ایکائو فرودگاه جان لنون لیورپول EGGP بوده و فرودگاه هیترو لندن با کد ایکائو EGLL شناخته می شود، از آن جایی هر دو این فرودگاه ها در کشور انگلستان واقع شده است، می توان دریافت که دو حرف EG نشان دهنده کشور انگلستان می باشند و دو حرف آخر این کد ها فرودگاه را مشخص می کنند.

ساختار کد های ایکائو چگونه است؟

لازم به ذکر است که اگر فرودگاهی در کشوری واقع شده باشد اما متعلق به کشور دیگری باشد، کد ایکائو آن نشان دهنده کشور مالک فرودگاه است، به عنوان مثال کد ایکائو فرودگاه Mount Pleasant که در آمریکای جنوبی قرار گرفته EGYP می باشد؛ اما این کد نشان دهنده کشور انگلستان است.

لازم به ذکر است که کد ایکائو نیز مانند یاتا برای ایرلاین ها نیز کاربرد داشته و هر ایرلاین جدید که تاسیس می شود به آن یک کد ایکائو اختصاص می یابد، ساختار کد ایکائو ایرلاین ها کمی تفاوت داشته و از کنار هم قرار گرفتن 3 حرف انگلیسی تشکیل شده است. همچنین یکی از نکاتی که باید به آن توجه شود این است که در اول کد ایکائو هیچگاه از حروف (X، J، I) استفاده نمی شود.

کد ایکائو فرودگاه های معروف به شرح زیر است:

• فرودگاه دبی OMDB
• فرودگاه امام خمینی OIIE
• فرودگاه پکن ZBAA
• فرودگاه مونیخ EDDM
• فرودگاه مهرآباد OIII

تفاوت یاتا و ایکائو

همانطور که در ابتدای مقاله به آن اشاره شد برای مقایسه این دو کد باید با هر دو آن‌ها آشنایی کلی داشته باشید، با توجه به مطالب ذکر شده، کدهای یاتا و ایکائو تفاوت های بسیاری دارند که در این بخش به بررسی آن ها خواهیم پرداخت.

به طور کلی می توان گفت که کد یاتا در اکثر موارد جهت رزرو بلیط و مشخص کردن پرواز ها و فرودگاه های مبدا و مقصد در جدول ایرلاین‌ها است، در مقابل کد ایکائو اهداف کلی و بزرگ تری داشته و کاربرد آن برای کشور‌ها و فرودگاه‌ها می باشد و ارتباط مستقیمی با مسافران ندارد.

یاتا در مواردی که مسافران بیشتر با آن در ارتباط هستند مورد استفاده قرار می‌گیرد، از مواردی که حتما با آن مواجه شده اید می توان به بلیط پرواز که در آن کد یاتا فرودگاه و ایرلاین ذکر شده است اشاره کرد، همچنین این کد بر روی برچسب چمدان‌هایتان ذکر شده است.

سخن آخر

ایکائو در اکثر موارد برای بررسی‌های تخصصی که در فرودگاه‌ها و ایرلاین‌ها انجام می شود، کاربرد دارد. افراد عادی و مسافران با این کدها آشنایی چندانی نداشته و هدف ایجاد آن نظم بخشیدن به محدوده پروازی بوده است. یکی دیگر از تفاوت هایی که کمتر کسی به آن توجه می کند این است که کد یاتا در حمل و نقل ریلی نیز کاربرد داشته و ایستگاه های قطار دارای کد یاتا می باشد، اما سازمان ایکائو در این نوع حمل و نقل فعالیتی ندارد.