یکی از خانه های نزدیک به حرم مطهر امام رضا (ع)، خانه توکلی ها است. این خانه در خیابان نواب صفوی واقع شده است و با کمی قدم زدن از حرم مطهر میتوان به آن رسید. خانه توکلی ها یا خانه اجنه، که به دلیل رفت و آمد کارتن خواب ها به آن، احتمالا این نام را برای آن گذاشته اند. خانه ای که تاریخ و معماری مشهد را بازگو می کند و معماری اصیل و نوآورانه ای نسبت به زمان خودش دارد. این خانه جزو آثار ملی است و بازدید از آن برای هر شخصی یادآور هویت اصیل ایرانی است. شاید باورتان نشود ولی اسکلت این خانه چوبی است و با گذشت زمان هنوز هم پابرجاست. در ادامه به صورت کامل با تاریخچه این خانه رویایی آشنا می شویم.
معرفی خانه توکلی ها
خانه توکلی ها در دوران قاجاریان ساخته شده است و برای ساخت آن از معماری رایج آن زمان استفاده کرده اند، خانه توکلی ها تا دوره پهلوی محل زندگی تاجری به نام کشمشیان که گویا تاجر خشکبار بوده، تعلق داشته است و بعد از مرگ وی، شخصی به نام توکلی در سال 1343 آن را خریداری میکند تا وقتی مرگ سراغ او بیاید در این خانه سکونت داشت، پس از او این خانه متروکه شد، ولی در سال 1389 توسط شهرداری بازسازی شد و به عنوان اثری ارزشمند آن را به ثبت ملی رساندند و همچنین درهای آن را به روی عموم باز کردند. این خانه اکنون علاوه بر موزه مکتب خانه، پایگاه میراث فرهنگی نیز هست و در آن تندیس هایی از افراد در حال تدریس یا تحصیل یا حتی فلک شدن که از تنبیهات قدیمی است را ببینید.
افسانه هایی که درباره خانه توکلی ها وجود دارد
این بنای تاریخی به خاطر ظاهر و معماری، روشنایی کم، فضاهای پنهان و تعداد اتاق هایش همواره مورد شایعه پراکنی و داستان گویی مردم بومی این منطقه بوده است، این داستان ها که اغلب ترسناک هستند به این اشاره دارند که اجنه در این خانه و به خصوص فضاهای تاریک و پنهان آن رفت و آمد می کنند و همچنین این موضوع که خانه برای مدتی متذوکه بوده است نیز به این باور ها کمک می کند، همچنین ورود و خروج زیاد مردم به آنجا نیز قوت بخش این باورها است.
معماری خانه توکلی مشهد
بعد از ورود به خانه توکلی ها، حوضچه زیبای آن و درختان تنومندی که کاشته شده اند اولین چیزهایی خواهند بود که توجه شما را جلب میکنند. ستون‌ها و ایوان گچ‌بری و آجرکاری خانه نیز قطعا چشم شما را جلب خواهند کرد و از زیبایی آنها لذت خواهید برد. در این خانه 5 ستون وجود دارند که با طراحی ظریف و خلاقانه خود، معماری ایرانی را به رخ می کشند، همچنین کتیبه هایی در بالای این ستون ها قرار دارد که به دو آیه شریفه «انا فتحنا لک فتحا مبینا» و «و ان یکاد» مزین شده اند و زیبایی ساختمان را بیشتر کرده اند. این خانه که در دو طبقه طراحی شده است اتاق‌هایی از جنس چوب در آن قرار داده شده است که در نوع خود بسیار زیبا هستند، همچنین اسکلت اصلی این بنا از جنس چوب است و در تمامی اتاق ها نیز از چوب بهره برده شده است. یکی دیگر از ویژگی هایی که در این خانه دو طبقه به چشم می آید، کاشی‌کاری ها و آجرکاری هایی است که بسیار هنرمندانه و به شکلی ظریف در همه جای این خانه استفاده کرده اند. برای تزیین درب ورودی، نماهای داخلی و بیرونی تماماً از کاشی‌های بسیار نفیسی استفاده شده است. در داخل این خانه پنجره های چوبی کشویی به نام ارسی استفاده شده است که در آنها برای شیشه از شیشه های رنگی و مشبک استفاده کرده اند، که این ارسی ها ظاهر بسیار زیبایی به خانه می دهند.
ساعات بازدید از خانه توکلی مشهد
از این خانه بسیار زیبا و دیدنی میتوانید از 8 صبح تا 9 شب دیدن کنید، همچنین پیشنهاد میشود بعد از بازدید از خانه توکلی ها به خانه داروغه که بسیار نزدیک به این خانه است هم بروید.
راه های دسترسی به خانه توکلی مشهد
همانطور که گفته شد؛ خانه توکلی ها، بسیار نزدیک به حرم مطهر رضوی است و در خیابان نواب صفوی-نواب صفوی 7 قرار دارد، این خانه و خانه داروغه در موازات بازار مسگرها قرار دارند و توسط مغازه های لباس فروشی احاطه شده اند.
