باغ هایی که انواع زیادی از گیاهان بومی و غیربومی یا گل ها در آن ها وجود دارند باغ گیاه شناسی نامیده می شوند. در این باغ ها امکاناتی مانند تور، نمایش های آموزشی و دیگر خدمات ارائه شود. باغ های دارویی قرون وسطی زمینه ساز به وجود آمدن ایده باغ های گیاه شناسی بوده است. علاوه بر زیبایی که این باغ ها دارند مواردی مانند ذخیره ژنتیکی گیاهان در حال انقراض، حفاظت و... هم در هنگام تاسیس در نظر گرفته شده است.
باغ گیاه شناسی یکی از جاهای دیدنی تهران در سمت غرب تهران است که علاقه مندان بهل و گیاهان را مجذوب خود میکند.
آدرس باغ ملی ایران، استان تهران، تهران، اتوبان تهران ـ کرج، خروجی پیکان شهر، آزادشهر، بیست متری سرو آزاد، بلوار باغ گیاه شناسی ملی ایران می باشد. محل قرار گیری این باغ در دامنه رشته کوه البرز و در شمال غربی تهران و حاشیه اتوبان تهران - کرج می باشد.
تاسیس باغ گیاه شناسی در سال 1347 با واگذاری زمینی به مساحت 145 هکتار شروع شد. کارشناسان خارجی بر روی ساخت این باغ گیاه شناسی نظارت داشتند. آب و هوای این منطقه متوسط از لحاظ رطوبت و میزان بارش 240 میلی متر که مقدار خوبی حساب می شود، می باشد. آدرس باغ گیاه شناسی اتوبان تهران، کرج، خروجی پیکان شهر، شهرک سرو آزاد، خیابان شهید علی گودرزی، بلوار باغ گیاه شناسی ملی ایران، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور می باشد.
امکاناتی چون کافه، رستوران، آلاچیق، پارکینگ، نمازخانه و سرویس بهداشتی و خرید انواع گل و گیاهان در موزه گیاه شناسی تهران وجود دارد.
کلکسیونهای این باغ با اهداف آموزشی جمع آوری و نگهداری می شوند. در باغ گیاه شناسی، رویشگاه هایی طراحی شده است که تعداد 7 تا از آن ها مربوط به ایران و 6 رویشگاه نیز مربوط به جهان می باشد. علاوه بر این، 8 کلکسیون و باغ موضعی نیز در این باغ وجود دارد. در ادامه به بررسی مختصر هر یک از آنها می پردازیم.
کلکسیونها:
کلکسیونهای این باغ با اهداف آموزشی جمع آوری و نگهداری می شوند. در باغ گیاه شناسی، رویشگاه هایی طراحی شده است که تعداد 7 تا از آن ها مربوط به ایران و 6 رویشگاه نیز مربوط به جهان می باشد. علاوه بر این، 8 کلکسیون و باغ موضعی نیز در این باغ وجود دارد. در ادامه به بررسی مختصر هر یک از آنها می پردازیم.
رویشگاههای ایرانی
1. رویشگاه هیرکانی: این مجموعه که اجرای آن از سال 1351 آغاز شده، از مهم ترین و قدیمی ترین مجموعه های این باغ محسوب می شود. برای این مجموعه گیاهان مناطق جلگهای و ارتفاعات جنگلی خزر جمعآوری شده است.
2. رویشگاه زاگرس: اجرای این مجموعه از سال 1367 آغاز شده و زیرمجموعه رویشگاه ایرانی- تورانی است. برای این مجموعه گونه های مربوط به جنگل های زاگرس جمع آوری شده است.
3. رویشگاه البرز جنوبی: یکی از غنیترین مجموعههای گیاهی این باغ محسوب میشود که اقدامات اجرایی آن به طور فشرده از سال 1380 تا سال 1383 انجام شده اند. این رویشگاه با الهام از طبیعت دامنههای جنوبی رشته کوه البرز ساخته شده است.
4. رویشگاه ایرانی- تورانی: این رویشگاه با هدف جمعآوری گیاهان شاخص و مهم ناحیه ایرانی- تورانی اجرا شده است. ناحیه مذکور از شمال به کوهپایه رشته کوه البرز و کوههای شمالی خراسان، از جنوب به منطقه صحارا- سندی، از شرق به مرز همسایه های افغانستان و پاکستان و از غرب به رشته کوه زاگرس محدود میشود.
5. گلخانه جنوب ایران: این گلخانه دارای سه بخش مجزاست و ساخت آن در سال 1388 به پایان رسیده است.
6. باغ پیاز ایرانی: در این منطقه گونه های گیاهی پیاز دار که از مناطق مختلف ایران جمع آوری شده، کاشته شده است.
7. باغ میوههای بومی: این باغ در سال 1374 با هدف آموزش و شناسایی درختان میوه بومی احداث شده است.
اما رویشگاه ها و بخش های این پارک فقط به قسمت های ایرانی ختم نمی شود به طور مثال بخش های رویشگاه اروپا، چمنزارهای آمریکا، رویشگاه قفقاز، رویشگاه هیمالیا و رویشگاه چین و ژاپن در قسمت رویشگاه های جهان وجود دارد.
رویشگاههای مربوط به جهان باغ گیاه شناسی تهران شامل رویشگاه اروپا، چمنزارهای آمریکا، رویشگاه قفقاز، رویشگاه هیمالیا، رویشگاه چین و ژاپن می باشند. همچنین بخش های دیگری همچون کلکسیون های موضوعی: قطعه آموزشی و نمایشی، باغ سیستماتیک، باغ گیاهان صنعتی و دارویی، آربراتوم، جنگل و گردشگاه (شاکای)، باغ صخرهای، میدان مرکزی، باغ رز و چهار باغ ایرانی، پهن برگان همیشه سبز و باغ های اقماری در این باغ قرار دارند.
از آنجایی که باغ گیاه شناسی ملی تهران دارای انواع زیادی از گل های زیبا و سبزی می باشد بهترین زمان برای بازدید فصل بهار است.
فصل پاییز همیشه زیبایی منحصر به فرد خود به باغ موزه گیاه شناسی تهران می بخشد. برگ های رنگارنگ در این فصل زیبایی حیرت انگیز در باغ ایجاد می کند؛ اما از شکوفه دادن گل های داوودی هم در این فصل غافل نشوید.
ساعت کاری موزه گیاه شناسی تهران تمامی روز های هفته از ساعت 9 تا 18:30 و فروش بلیط آن از ساعت 9 تا 16:30 باز می باشد.
تمامی این قوانین برای حفاظت از گیاهان و درختان و کمتر آسیب دیدن آن ها گذاشته شده است. بسیاری از گیاهان در باغ گیاه شناسی آزاد شهر جزو گونه های در حال انقراض یا با اهمیت از لحاظ گیاه شناسی می باشند. تلاش بیشتر برای انجام قوانین کمک به حفظ این محیط ارزشمند است.
برای رفتن به باغ گیاه شناسی آزادشهر می توان از مترو و خودرو استفاده استفاده نمود. برای استفاده از مترو، ایستگاه وردآورد و ایرانخودرو فاصله نسبتا مناسب و کمی تا باغ ملی گیاه شناسی دارد و می توان از تاکسی یا اتوبوس استفاده نمود. با استفاده از خودرو از مسیر بزرگراه تهران کرج، خروجی پیکان شهر، شهرک سرو آزاد، خیابان شهید گودرزی، خیابان هشتم غربی می توان استفاده نمود.
در ادامه تصاویری از باغ گیاه شناسی تهران را مشاهده میکنید.