یکی از روستاهای زیبا و سرسبز اطراف رودبار، داماش است. در گذشته این روستای جذاب و دیدنی، تنها جنبه‌ی ییلاقی داشته اما امروزه مکانی دائمی برای زندگی مردمان این خطه می‌باشد. مثل باقی استان گیلان، داماش هم دارای آب‌وهوای منحصر به فرد و خوب است و همین‌طور مناظر دیدنی فوق‌العاده زیبایی دارد. ما اینجا قصد داریم، اطلاعاتی جامع و کامل درمورد این خطه سبزِ ایران در اختیارتان بگذاریم.
روستای داماش کجاست؟
همان‌طور که گفته شد، روستای داماش در توابع بخش عمارلو شهرستان رودبار قرار گرفته و به‌طور حدودی در 130 کیلومتری رشت واقع شده است. از تهران تا داماش هم حدود 290 کیلومتر فاصله وجود دارد. در گذشته، این روستا ییلاق مردم جیرنده بوده است. این روستای جذاب طبیعی، به طور کل از سمت شمال به روستای صیغلده خورگام، از جنوب به مراتع روستاهای گزنه چاک و قوشه لانه خورگام، از شرق به زمین‌های جنگلی و از غرب به جنگل شینه چاک و منطقه لاباربن محصور شده است. داماش ارتفاعی 1800 متری از سطح دریا دارد و منطقه‌ای ییلاقی محسوب می‌شود. روستای داماش، سرسبز و با آب‌و‌هوایی عالی‌ست، زیرا این منطقه در ارتفاعات رشته کوه البرز می‌باشد. به علت کوهستانی بودن داماش، این منطقه دارای اراضی هموار برای کشاورزی نبوده و اغلب مردمان روستای داماش از راه باغداری، دامداری و ارائه خدمات زندگی خود را می‌گذرانند. روستای داماش، بهار و تابستانی معتدل و خنک، و پاییز و زمستانی سرد دارد.
جاذبه‌های گردشگری داماش
درست است که آب‌وهوای داماش عموما کوهستانی است اما در نیمه خرداد ماه، هوای این منطقه رو به گرم و شرجی می‌رود. یکی از موهبت‌های منحصر به فرد این روستا، گل سوسن چلچراغ است که به علت هوا و خصوصیات این منطقه تنها در داماش دیده می‌شود. این گل کم‌یاب از مهم ترین جاذبه‌های طبیعی داماش محسوب می‌شود و مایه‌ی افتخاری برای مردمان این خطه است. نام دیگر سوسن چلچراغ «لیلیوم بوری» بوده که به خاطر کاشف این گل، یعنی «لدر بوری» انتخاب شده است. ساکنان داماش، اهمیت زیاد و والایی برای این گل قائلند و از این رو، در نیمه خردادماه که رویش مجدد سوسن چلچراغ صورت می‌گیرد، جشنی باشکوه و جالب توسط مردمان برپا می‌شود. اولین گل ثبت شده در فهرست آثار ملی ایران همین سوسن چلچراغ است. این گل، که با نام سوسن سفید هم شناخته شده، عمر کوتاهی دارد و تنها تا اواسط تیرماه دیده می‌شود. نکته غم‌انگیز این گل این است که سوسن چلچراغ در معرض انقراض قرار گرفته، زیرا تکثیر آن بسیار دشوار بوده است. منطقه‌ای به مساحت چهار هکتار توسط سازمان حفاظت محیط زیست برای نگهداری و حفاظت از سوسن چلچراغ اختصاص داده شده تا شاهد انقراض این گل فوق‌العاده زیبا نباشیم. اگر بخت با شما یار باشد و شانس دیدن دشتی پر از سوسن چلچراغ را داشته باشید، گل‌هایی را می‌بيند، که بین 50 تا 150 سانتی‌متر طول دارند و مثل لاله واژگون، برعکس هستند. روی گلبرگ‌های این گل زیبا دانه‌های بنفشی وجود دارد که تصویری خاص از گل را در اختیارتان می‌گذارد. همین‌طور که گلبرگ‌های روشن سوسن چلچراغ، به سمت بیرون برگشته و پرچم‌های آن، قابل مشاهده است. عطر و بویی که هر یک از این گل‌ها دارد، بسیار دلنشین و دوست‌داشتنی است، مطمئنا مشاهده سوسن چلچراغ می‌تواند تجربه‌ای جذاب برایتان به ارمغان بیاید. نکته بعدی درمورد سوسن چلچراغ این است که تنها در ایران و جمهوری آذربایجان یافت شده و میراث ملی محسوب می‌شود. پس به طور کل، یکی از اصلی ترین جاذبه‌های طبیعی روستای داماش، گل‌های سوسن چلچراغش است اما این تمام ماجرا نیست.
همان‌طور که گفته شد، داماش در منطقه‌ای کوهستانی واقع شده و در اطرافش مناطق جنگلی زیبایی یافت می‌شود. به عنوان مثال روستای نوده فاراب در نزدیکی داماش واقع شده و شرکت در جشن انار‌چینی این منطقه، بسیار جالب می‌تواند باشد. جنگل‌های اطراف روستای داماش، شدیدا بکر و جذاب بوده و مثل هرجای دیگر در خطه سبز گیلان، گردش در این جنگل‌ها تجربه‌ای فراموش‌نشدنی برایتان می‌شود. از آنجایی که با کمی دقت می‌شود ردپای پلنگ‌های ایرانی را در جنگل‌های داماش دید، نکته حائز اهمیت اینجاست که بهتر است به تنهایی وارد این جنگل‌ها نشوید، به همراهی یک راهنمای حرفه‌ای یا محلی‌های این منطقه، می‌توانید گردش امنی را برای خودتان مهیا سازید. سرو هزارساله‌ای که ناصرخسرو در سفرنامه خود به آن پرداخته، در همین نواحی قرار دارد. نکته بعدی در مورد این روستا، کارخانه آب معدنی داماش می‌باشد که در همین روستا واقع شده‌است. همان‌طور که گفته شد، داماش در منطقه کوهستانی رشته کوه‌های البرز قرار گرفته و به همین علت می‌توانید از چشمه‌های آب معدنی آن هم دیدن کنید. در ارتفاع 2200 متری از سطح دریا چشمه اصلی داماش قرار گرفته است که البته دارای املاح معدنی فراوانی مثل سدیم، پتاسیم، منیزیم و کلسیم بوده است. برای محلی‌ها هم حوضچه‌ای در مرکز روستا واقع شده که شاخه‌ای از آب چشمه داماش به آن می‌ریزد و آب را در اختیار ساکنان قرار می‌دهد. در کارخانه آب معدنی داماش، باقی آب ارزشمند این چشمه‌ها بسته بندی شده و به سرتاسر ایران فرستاده می‌شود. در نتیجه همه این‌ها، گل‌های سوسن چلچراغ، جنگل و نواحی کوهستانی بکر روستا و همین‌طور چشمه آب معدنی داماش ، این منطقه را به مکان مناسبی برای بازدید از جاذبه‌های گردشگری و طبیعی تبدیل کرده است.
آشنایی با مردم روستای داماش
در این بخش قصد داریم که درمورد آشنایی با مردم داماش مطالبی را عنوان کنیم.گویش مردمان این خطه، دیلمی است. همان‌طور که گفته شد، شغل اکثر مردم دامداری و باغداری ست، اما خدمات صنایع دستی هم در این منطقه رواج دارد. از اصلی‌ترین آيين‌های روستای داماش، همان جشن سوسن چلچراغ است. جشنواره شکوفایی سوسن چلچراغ هم بدین صورت انجام می‌شود که اهالی داماش و مناطق اطراف، لباس‌های محلی پوشیده و به زیبایی مراسمی ارزشمند برگذار میکنند. در این جشنواره می‌توان بازارچه‌های محلی را دید و همین‌طور که صدای آواز ترانه‌های روستایی در جای جای جشن به گوش می‌رسد. ترانه‌ها، با سازهایی همچون نی، تنبک، تنبور، کمانچه و سنتور زده می‌شوند و شور و هیجان جشنواره را بسیار بالا می‌برند. اعتقادات و باورهای مردم روستای داماش، با منطقه گیلان بسیار مشابه است و این مردمان اعیاد ملی و مذهبی را گرامی می‌دارند. یکی دیگر از مناطقی که به پوشش محلی احترام گذاشته، همین روستای داماش است. لباس اکثر مردم، همان پوشاک زیبای محلی است و این لباس‌ها، خصوصا در جشن‌ها و عروسی‌ها بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد. مردمان داماش صنایع دستی مختلفی دارند، اما به بافت جوراب و گلیم توجه خاصی دارند. از جمله بازی‌هایی که در این منطقه رواج دارد می‌توان به : کشتی گیله مردی، طنابکشی، خرپشتک، چوب بازی (رقص چوب)، تیش بازی (نوعی بازی محلی) چرخ و فلک، هلولک، گلفا و دور بچرخان اشاره کرد، البته این بازی‌ها در جشنواره‌های مختلف بیشتر به چشم می‌آید. مردم روستای داماش، مردمی مهربان و مهمان‌نواز هستند، و سفر به این منطقه را برایتان زیباتر میکنند. همین‌طور که این مردمان به نحو احسن از داماش زیبا، این موهبت الهی، محافظت میکنند.
چه زمانی به داماش سفر کنیم؟
این موضوع بستگی به شرایط هر فرد دارد. اغلب گردشگران به علت این‌که بتوانند گل‌های سوسن چلچراغ را مشاهده کنند ماه‌های خرداد و تیر را برای سفر به این منطقه انتخاب میکنند، که البته انتخاب مناسبی‌ست. اما اگر هم شرایط کاری و مشغله‌های مختلف، باعث می‌شوند که در این ماه‌ها نتوانید از داماش بازدید کنید، هیچ ایرادی ندارد زیرا در باقی ماه‌های سال هم این خطه سبز بسیار دیدنی و بکر است. البته لازم به ذکر است که داماش به علت کوهستانی بودن، در پاییز و زمستان بسیار سرد بوده و بهتر است که از سفر در این ماه‌ها به داماش صرف نظر کنید.
سوغات و غذاهای محلی روستای داماش
یکی از بخش‌های لذت‌بخش سفر به داماش، سوغات و غذاهای لذیذ محلی این منطقه است. از سوغاتی‌هایی که می‌توانید در داماش تهیه کنید، می‌شود به گلیم و جوراب اشاره کرد که همان‌طور که گفته شد، از صنایع دستی داماش محسوب شده و توسط محلی‌ها بافته می‌شوند. دیگر سوغاتی داماش را می‌توان، محصولات کشاورزی‌اش همچون گردو و فندق دانست که به علت مراتع آن اطراف، محصولی عالی و باکیفیت است. اما بخش لذیذ ماجرا، غذاهای محلی داماش است. قبل‌تر هم اشاره شده بود که دامداری از مشاغل اصلی مردمان این خطه است. دام‌های مردم داماش، در مراتعی سبز و مطبوع پرورش یافته‌اند و گوشت آن‌ها طمعی جذاب و خوشمزه دارد، در نتیجه غذاهای ناب این منطقه هم، بسیار لذیذ و عالی هستند. معروف‌ترین غذای محلی داماش کباب چنجه آن است که برای پختش، از گوشت دام‌های همان نواحی استفاده شده، پس کباب چنجه این روستا را اصلا از دست ندهید، زیرا بسیار خوشمزه است. یکی دیگر از غذاهای ناب داماش، سیاه قاتق است که تا حدودی مشابه فسنجان تهیه می‌شود و این غذا هم خيلی لذیذ است. از باقی غذاهای محلی معروف این منطقه می‌توان به کباب دنده، شیشلیک، کباب کوبیده و قیمه پلو اشاره کرد. کشتارگاه بهداشتی جیرنده، به منظور بهداشتی تهیه شدن گوشت روستای داماش، احداث شده و لازم نیست نگران بهداشت غذاهای این منطقه باشید، چرا که قطعا سلامت و بهداشت آن‌ها تامین شده است. روستای داماش، یک جاذبه گردشگری عالی محسوب می‌شود، غذاهای محلی و سوغات ارزشمند آن هم نقش به سزایی در این زمینه دارند.
چگونه به داماش برویم؟
برای سفر به روستای داماش، دو راه را پیشنهاد می‌دهیم:
- مسیر اول بزرگراه قزوین به لوشان است. برای وارد شدن به این مسیر باید از سمت راست بزرگراه به جاده لوشان و سپس به جاده جیرنده وارد شوید. این جاده شدیدا پر پیچ وخم دارای پوشش گیاهی اندک بوده که کمی مسافرت را برایتان سخت می‌کند اما مقصد جذابی در انتظارتان است. اگر با این مسیر بخواهید به داماش سفر کنید از روستاهای مختلفی مثل سنگرود، کرماک، بیوزرین، معدن زغال سنگ و پاکده عبور می‌کنید. برای سفری بی‌دردسر‌تر از خودروی مطمئنی استفاده کنید زیرا مسیر کوهستانی بوده و کمی خطرناک است.
- مسیر دوم از سمت خورگام واقع شده است. در چهل کیلومتری رودبار، خورگام قرار دارد و برای رسیدن به این شهر باید در بزرگراه قزوین به رشت، در اوایل شهر رستم آباد، با مشاهده‌ی تابلوی خورگام، مسیر آن را پیش بگیرید. این جاده هم مانند مسیر قبلی پیچ و خم زیادی دارد و تردد در آن بسیار کم است، پس باید تمام تجهیزات لازم را به همراه داشته باشید. در حین حرکت در این جاده باید از روستاهای سنرس، انار کول، چره، دشتویل، دره دشت، حشمت آباد، چلکاسر و چهار محل عبور کنید. در نهایت به شهر بره سر خواهید رسید که فاصله کمی تا داماش دارد. این بخش مسیر اما بسیار لذت‌بخش و رویایی‌ست، زیرا تا حدودی باید میان ابرها رانندگی کنید.
سفر به داماش، با هر مسیری که بروید، بسیار جالب و جذاب خواهد بود. امیدوارم که از سفر به داماش زیبا لذت ببرید و این مقاله برایتان مفید بوده باشد.
