سد لار یکی از سدهای خاکی تأمین‌کننده آب آشامیدنی حوالی تهران می‌باشد، که به عنوان مراکز پرورش ماهی قزل‌آلا و در همچنین برای ماهیگیری و ورزش های روی آب از آن استفاده می‌شود. اطراف این دریاچه در ماه اردیبهشت مملو از شقایق می‌شود که بر زیبایی‌های این منطقه می‌افزاید. پس خالی از لطف نیست که به این مکان جذاب و زیبا سری بزنیم. ما در این مطلب به نکاتی هیجان انگیز درباره دریاچه سد لار پرداخته ایم . پس با ما همراه باشید.
دریاچه سد لار
دریاچه سد لار به دلیل نزدیکی به کوه دماوند و واقع بودن در منطقه دشت لار به یکی از گردشگاه‌های اطراف تهران تبدیل شده است که در سالهای اخیر به عنوان مراکز پرورش ماهی قزل آلا و همچنین برای ماهیگیری و ورزشهایی چون اسکی روی آب از آن استفاده می‌شود. لازم به ذکر است که ماهی های این دریاچه قزل آلای خال قرمز هستند. سد لار یکی از سدهای خاکی شهرستان آمل است که تأمین‌کننده آب آشامیدنی مناطق حوالی تهران و آب مورد نیاز آبیاری‌های کشاورزی منطقه است. این سد در ۷۵ کیلومتری شمال شرق تهران و در ۱۰۰ کیلومتری شهر آمل قرار دارد. سد لار از نوع خاکی با حجم عملیات خاکی ۲۱ میلیون مترمکعب به طول تاج ۲۵۰۰ متر و ارتفاع ۱۰۵ متر می‌باشد. به صورت کلی وسعت سد لار ۲۰ کیلومتر مربع می باشد.
دریاچه سد لار با آب فیروزه ای و زیبای خود چشمان هر بیننده ای را می نوازد؛ آرامش این آب غیر قابل توصیف است. بنابراین پیشنهاد می کنیم این جذابیت فراموش نشدنی نزدیک پایتخت را از دست ندهید. چشم اندازهای بسیار زیبا از منطقه دماوند، کندوهای عسل، انشعابات رودخانه ای فراوان و مناظر کوهستانی البرز از زیبایی های این مکان است.
ماهیگیری در سد لار
سد لار یک مکان طبیعی برای صید ماهی قزل آلای خال قرمز و گذراندن یک روز به یاد ماندنی در دشت زیبای لار و تماشای قله زیبای دماوند است. اگر در تیر ماه که فصل ماهیگیری تازه شروع می شود به لار برید زیبایی شقایق های لار را هیچ وقت در زندگی تان فراموش نمی کنید.
چندین بار دیگر تا اواخر تابستان به این مکان زیبا و دیدنی بروید کاملا متوجه خواهید شد که به خاطر خشکی هوا و آلودگی که مردم ایجاد می کنند زیبایی این مکان زیبا کمتر می شود.
مشکلات سد لار
سد لار و آبگذری آن، یکی از مشکلات عدید مملکت در سال های دهه 60 بوده که علارغم بررسی و مطالعه آن از دیدگاه تخصص های مختلف و اتخاذ ترفندهای گوناگون، تا به حال، توفیقی در مهار آبگذری آن به دست نیامده است. حتی تزریق چهار ساله بتون توسط کارشناسان یوگسلاوی در بدنه راست (جنوبی) و بخشی از کف این سد بدون هیچ نتیجه مثبتی در چاه ویل کارتها محو و نابود شده است.
نتایج مبتنی در مورد علل آبگذری سد لار و حوضه آبریز آن در رابطه با فرایند های زمین شناسی به دست آمد. این فرایند ها عبارتند از:
- جنس سنگ های تشکیل دهنده بدنه، تکیه گاه و بستر سد
- کارستی بودن سنگ های کف و کوله راست و چپ سد
- آتشفشان دماوند
- زمین ساخت
علت فرار آب از مخزن سد لار چیست؟
از نظر جغرافیایی سد لار در فاصله 75 کیلومتری تهران و 100 کیلومتری آمل قرار دارد. این سد از نوع خاکی همگن با ارتفاع 107 متر از پی و 105 متر از کف رودخانه ، دارای حجم مخزن 960 میلیون متر مکعب است. طول تاج سد 1150 متر و عرض تاج 13 متر می‌باشد، که گفته می‌شود به طور متوسط 7 متر مکعب بر ثانیه فرار آب دارد و حدود 605 هزار مترمکعب آب از مخزن سد لار به پایین دست نشت می‌کند. محل فرار آب تکیه گاه راست سد است که از سازنده‌ای آهکی با پتانسیل بالای کارست شدگی تشکیل شده و عوامل زمین شناسی مثل فعالیت‌های آتشفشانی و خردشدگی ناشی از ساختارهای تکتونیکی باعث افزایش گذرگاه‌های جریان آب در آن می‌باشد .
بررسی آمار 25 ساله دبی اندازه گیری شده چشمه های پایین دست سد ارتباط مستقیم دبی چشمه ها و تراز آب مخزن سد را نشان می دهد. میانگین دبی چشمه ها طی دوره بررسی 8/609 مترمکعب بر ثانیه ، بیشینه مقدار اندازه گیری شده 15/602 مترمکعب بر ثانیه بوده و پراکندگی مشاهده شده دبی چشمه ها در تراز های یکسان آب دریاچه سد حاکی از وابستگی دبی چشمه ها به عوامل محیطی و عدم کارایی کامل آن در تبیین میزان فرار آب سد لار می باشد. به منظور برآوردی دقیق از دبی فرار آب از سد لار اندازه گیری میزان جریانات ورودی به دریاچه سد و تحلیل بیلان مخزن مورد نیاز است.
بهترین زمان بازدید از سد لار
اطراف این دریاچه در ماه اردیبهشت مملو از شقایق می‌شود که بر زیبایی‌های این منطقه می‌افزاید. فصل مجاز صید ماهی معمولا از اول خرداد ماه هر سال آغاز و تا شهریور ادامه می یابد. دوستداران این ورزش با کسب پروانه وی‍ژه صید روزانه که در واحد های محیط زیست قوشخانه، پلور و دلیچای صادر می شود، می توانند به صید ماهی بپردازند. رودخانه لار از کوه های کلون بستک در شرق و شمال شرق استان تهران سرچشمه می گیرد. سد لار بر روی این رودخانه بسته شده است. این سد در ۸۰ کیلومتری شمال شرق تهران نزدیک پلور قرار دارد.
جاذبه های اطراف سد لار
جاذبه ای که در نزدیکی سد لار قرار دارد دشت لار یا پارک ملی لار، یکی از پارک جنگلی های بزرگ، دنج و خوش آب و هوای ایران است که قسمتی از آن در استان تهران و قسمت دیگری از آن در استان مازندران قرار دارد.
گستره ای از گل های زیبا و چشم اندازه های بینظیر، همچنین وجود کوه دماوند، مرتفع ترین کوه ایران در آن، این منطقه را به مکانی خاص و گردشگر پذیر تبدیل کرده است. وسعت این منطقه سرسبز در حدود 75 هزار هکتار می باشد و در زمان های قدیم محل اردوگاه و شکار و تیراندازی پادشاهان به شمار می رفت. دشت لار دارای دو اقلیم سرد و رطوبتی است و در طول سال بارش های باران و برف زیادی را به خود می‌بیند. به دلیل شرایط اقلیمی خاص این منطقه گونه های گیاهی و جانوری متنوعی در آن زندگی می‌کنند.
رودخانه های پر خروش و زیبایی در اطراف سد لار و در دشت وسیع لار جریان دارند که از میان آنها می توان به رود معروف دیو آسیاب اشاره کرد. رود سفید آب یکی دیگر از رودخانه های زلال دشت لار است که به دریاچه لار ختم می‌شود. بستر رود سفید آب را لایه ای از آهک پوشانده اند و حداکثر ظرفیت آب آن در زمان اوج بارندگی ها به 15 متر می‌رسد. از دیگر رودخانه های دشت لار می‌توان به رودهای الرم، رود ورا رود، آب سیاه چال، چهل بره و آب امام پهنک اشاره کرد که همه آنها در تامین آب آشامیدنی بخش هایی از شهر تهران و اطراف آن نقش دارند.دشت و دریاچه لار آب و هوای معتدل و شرایط جغرافیایی مناسبی برای زندگی بسیاری از جانداران دارد. پرندگانی مانند کبک، عقاب، درنا، کبک دری، فلامینگو، دلیجه و سارگپه از گونه پرندگان مناطق کوهستانی دشت لار هستند. عقاب طلایی یکی از گونه پرندگان کمیابی است که زیستگاه آن در مرتفع ترین قله های منطقه لار وجود دارد. حیواناتی نظیر خرس قهوه ای، پلنگ، گرگ، خرگوش، خفاش، آهو، روباه، سمور، میش، بز، گراز و گربه وحشی از پستانداران دره های این منطقه می باشد. تنوع غذایی و شرایط اقلیمی دشت لار باعث شده است تا این حیوانات از رشد خوبی برخوردار باشند و در طول سال زاد و ولد فراوانی داشته باشند.
