افرادی که به مشهد سفر کرده اند، بی شک با بخش های مختلف حرم امام رضا آشنا هستند. زمانی که وارد این حرم می شوید، بخش های مختلف و معماری آن ها نظرتان را به سمت خود جلب می کند. کافی است کمی در حیاط ها و بخش های مختلف این حرم حرکت کنید تا عظمت و بزرگی آن را به چشم تان ببینید. در میان بخش های مختلفی که در حرم امام رضا خودنمایی می کنند، مسجدی زیبا به نام مسجد گوهرشاد مثل نگین الماسی می درخشد. در این مقاله قصد داریم به اختصار به بررسی این مسجد بپردازیم. پس همراه ما باشید.
معرفی مسجد گوهرشاد مشهد
سفر به مشهد با تور داخلی به شما اجازه می دهد جاذبه های مختلف این شهر را زیر و رو کنید. یکی از جاذبه های تاریخی و البته منحصر به فردی که در این شهر جا خوش کرده است مسجد گوهرشاد است. این مسجد در جنوب حرم امام رضا و به دستور گوهرشاد بیگم همسر شاهرخ ساخته شد.
تاریخچه مسجد گوهرشاد مشهد
مسجد گوهرشاد یکی از شاهکارهای دوران تیموریان محسوب می شود و کاشی کاری های زیبا و ظریفی در خود دارد. در سال 818 قمری بود که گوهرشاد بیگم دستور ساخت این مسجد را داد. زمان تیموریان، بناهای زیبا و شگفت انگیزی در ایران ساخته شد که از جمله آن ها می توان به همین بنا اشاره کرد. گوهرشاد دختر یکی از امیران دوره تیموری به نام امیر غیاث الدین ترخانی بود که بعدها به عقد شاهرخ درآمد. تاریخ شناسان و مورخان بر این باورند که گوهرشاد زنی پاک و مذهبی بود و به همین دلیل دستور ساخت مسجدی را در حرم امام رضا صادر کرد.
گنبد و مناره مسجد گوهرشاد
زمانی که با تور مشهد وارد این شهر زیبا می شوید و برای عرض ارادت سری به حرم امام رضا می زنید، بدون شک گنبد و مناره های مسجد گوهرشاد نظرتان را به سمت خود جلب خواهد کرد. گنبد این مسجد حدود 14 متر ارتفاع دارد و از آجرهای رنگی ساخته شده است. کتیبه ای بر روی این گنبد خودنمایی می کند که نوشته های روی آن با خط کوفی نوشته شده است. در کنار این گنبد بی نظیر، دو مناره نیز خودی نشان می دهند. ارتفاع این مناره های طلایی و زیبا 43 متر است.
بخش های مختلف مسجد گوهرشاد
مسجد گوهرشاد از بخش های مختلفی تشکیل شده است. بازدید از این بخش ها برایتان بسیار جذاب خواهد بود. در ادامه سعی می کنیم به طور مختصر به بررسی هر کدام از این بخش ها بپردازیم.
شبستان های مسجد گوهرشاد
یکی از مواردی که باعث می شود مسجد گوهرشاد به یکی از مساجد بی نظیر در ایران تبدیل شود، شبستان هایی است که در آن به چشم می خورد. همانطور که می دانید شبستان به فضایی مسقف در مساجد گفته می شود که ستون های مختلفی دارند و با صحن اصلی مسجد در ارتباط اند. مسجد گوهرشاد شبستان های مختلفی را در خود میزبانی می کند که هر کدام از آن ها زیبایی منحصر به فردی به مسجد می بخشند. بیشتر این شبستان ها در طول تاریخ مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته اند. این مسجد در حال حاضر 7 شبستان را در دل خود میزبانی می کند، از جمله آن ها می توان به شبستان گرم، شبستان تبریزی، شبستان سبزواری، شبستان نهاوندی اشاره کرد.
منبر مسجد گوهرشاد
مسجد گوهرشاد به عنوان یکی از مکان های دیدنی مشهد منبری بلند به ارتفاع 7 متر دارد که برای رسیدن به بالای آن باید 14 پله را بالا بروید. این منبر که برخی ها آن را با نام منبر صاحب الزمان نیز می شناسند، به دلیل منبت کاری های زیبایی که دارد مشهور است.
ایوان شرقی مسجد گوهرشاد
ایوان شرقی مسجد گوهرشاد که آن را به عنوان ایوان حاج حسن نیز می شناسند، در حال حاضر به رواق امام خمینی مرتبط است. کاشی هایی بر روی این ایوان مشاهده خواهید کرد که بر روی آن ها با خط کوفی نوشته هایی به چشم می خورد.
ایوان غربی مسجد گوهرشاد
این ایوان در ضلع غربی مسجد واقع شده و به بست شیخ بهاءالدین عاملی می رسد. در گذشته برای تامین آب مسجد، کانال آبی از این ایوان عبور می کرد. شاید به همین دلیل است که ایوان غربی مسجد گوهرشاد را ایوان آب نیز می نامند. بر روی این ایوان با خط زیبایی آیه هایی از قران کریم نقش بسته است.
ایوان مقصوره گوهرشاد
مسجد گوهرشاد 4 ایوان دارد که تا به اینجای کار دو مورد از آن ها را با هم بررسی کردیم. ایوان مقصوره که برخی ها آن را بزرگ ترین و جذاب ترین ایوان مسجد گوهرشاد می دانند در بخش جنوبی و به سمت قبله صحن ساخته شده است. طول این ایوان به بیش از 37 متر و ارتفاع آن نیز به 5 متر می رسد. گنبد مسجد بر روی این ایوان ساخته شده است و ملات آن از سنگ مرمر است. کتیبه تاریخی به نام بایسنقر نیز بر روی این ایوان خودنمایی می کند. در ایوان مقصوره محراب منحصر به فرد و سنگی وجود دارد که با کاشی های معرق زیبایی تزیین شده است.
ایوان ساده گوهرشاد
ایوان ساده با ایوان مقصوره قرینه شده است. چیزی که در این ایوان هم چشم نوازی می کند هنر زیبای اسلامی و خوشنویسی های جذابی است که در آن دیده می شود.
صحن مسجد گوهرشاد
بد نیست بدانید که مسجد گوهرشاد صحنی به مساحت 2800 متر مربع دارد و زیربنای آن به 9400 مترمربع نیز می رسد.
حرف آخر
زمانی که برای دیدن جاذبه های تاریخی، طبیعی و زیارت به شهر زیبای مشهد سفر می کنید بدون شک گزینه های مختلفی را برای کند و کاو در اختیار خواهید داشت. از گشت و گذار در پارک های آن گرفته تا بررسی جاذبه های تاریخی که در دل این شهر جلوه گری می کنند. یکی از جاذبه های تاریخی بی نظیر شهر مشهد، مسجد گوهرشاد است که سال ساخت آن به دوران تیموریان باز می گردد. در این مقاله سعی کردیم به اختصار مسجد گوهرشاد و بخش های مختلف آن را با هم بررسی کنیم. در سفر بعدی که به مشهد خواهید داشت سری به این مسجد بزنید و زیبایی ها و معماری بی نظیرش را از نزدیک به تماشا بنشینید.
