در مرکز شهر تبریز، دژی قدیمی و عظیم به نام ارگ علیشاه قرار دارد که از قرن هفت قمری تا همین صد سال گذشته محل استفادهی نظامیان بود. هرچند از این بنا امروزه یک ورودی باقیمانده است، اما در گذشته این سازه یک قلعهی بزرگ بود که کاراییهای متعددی نیز داشت. در حال حاضر این مجموعه برای بازدید در اختیار عموم قرار گرفته است. برای پیدا کردن اطلاعات بیشتر در مورد ارگ تبریز، میتوانید تا پایان این مقاله همراه ما باشید.
- ارگ تبریز کجاست؟
- تاریخ و تحولات ارگ تبریز در گذر زمان
- کاربرد ارگ علیشاه در طول تاریخ چه بوده است؟
- معماری ارگ علیشاه؛ تبریز بلندترین دیوار تاریخی ایران
- مکانهای تاریخی و دیدنی اطراف ارگ تبریز
- هتلهای اطراف ارگ تبریز و فاصله آنها با این اثر تاریخی
- چگونه به ارگ علیشاه برویم؟
- ساعت و هزینه بازدید از ارگ تبریز
ارگ تبریز کجاست؟
ارگ علیشاه با نام ارگ تبریز نیز شناخته میشود. این ارگ در گذشته نماد شهر تبریز به حساب میآمده و به دلیل ارتفاع بسیار زیاد، حتی از دوردستها نیز قابل دیدن بوده است. این ارگ در مرکز شهر تبریز، در ضلع جنوبی تقاطع خیابان امام خمینی و فردوسی و در نزدیکی محدوده میدان ساعت قرار دارد.
تاریخ و تحولات ارگ تبریز در گذر زمان
تاریخچه ارگ علیشاه تبریز بسیار پربار است؛ این ارگ در سال های 716 الی 724 هجری قمری و به دستور تاجالدین علیشاه ساخته شد. این بنا در ابتدا به عنوان مسجد و آرامگاه ساخته شده بود و علت تخریب ارگ علیشاه تبریز در طول تاریخ،آسیبهای تاریخی و طبیعی زیادی بوده که بر آن وارد شده است. ارگ علیشاه در جنگها و زمینلرزههای متعدد تاحدود زیادی تخریب شد و در حال حاضر تنها یک دیوار از آن باقی مانده است. در سالهای گذشته این مکان باشکوه دارای بخشهای گوناگونی بوده که مهمترین آن ها سالن تئاتر اپرا و مدرسه نجات بودهاند. ارگ تبریز بسیار زیبا که قدمتی ۷۰۰ ساله دارد، یکی از بلندترین و قدیمیترین دیوارهای آجری ایران محسوب میشود که در سال 1310 در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد.
کاربرد ارگ علیشاه در طول تاریخ چه بوده است؟
این بنا در دورههای مختلف تاریخ کاربردهای گوناگونی داشت، برای مثال در زمان قاجار به عنوان انبار مهمات نظامی و غلات مورد استفاده قرار میگرفت؛ همین امر سبب ایجاد حصاری در اطراف آن گشت که سرانجام نام آن به ارگ تبدیل شد. همچنین عمارت کلاه فرهنگی نیز در همین دوره به ارگ تبریز اضافه گردید. در دوره جنگهای ایران انگلیس و ایران روسیه، این مکان به عنوان سنگر نظامی مورد استفاده قرار گرفت و بخشهای ریخته گری، توپخانه و سربازخانه را به ارگ اضافه نمودند. در دوره مشروطه نیز این مکان سنگرگاهی برای مبارزان مشروطه خواه بود؛ مدرسه نجات و سالن تئاتر اپرا در همین دوره از تاریخ به ارگ تبریز اضافه شد. پیش از انقلاب اسلامی نیز محوطه ارگ علیشاه تبریز به باغ ملی تبدیل شد که گردشگران تور تبریز از آن بازدید میکردند.
معماری ارگ علیشاه؛ تبریز بلندترین دیوار تاریخی ایران
این دژ مستحکم را میتوان به عنوان نمونهای از معماری ایرانی - اسلامی در نظر گرفت. معمار این بنا استاد فلکی تبریزی بود. این استاد بزرگ برای ساخت ارگ تبریز از مصالحی همچون ساروج که استحکام بسیار بالایی دارد استفاده نمود. ولی زلزله ویرانگری که در قرن دهم شهر تبریز را لرزاند، به قدری شدت داشت که بخش زیادی از بنا را از بین برد.
به دلیل تخریبهای پی در پی، امروزه تصویر مشخصی در مورد شکل ابتدایی و کامل این مجموعه وجود ندارد. بنای باقیمانده همچون ایوانی است که 3 دیوار بلند دارد، این بخش که قسمت مهم مسجد به شمار میرفت، مسقف بوده و ارتفاع آن 26 متر و عرض آن 30 متر میباشد. همچنین کاشیکاریها و گچبریهای انجام شده در مسجد، نمایی باشکوه به آن بخشیده بود که البته امروزه اثری از آنها باقی نمانده است.
مکانهای تاریخی و دیدنی اطراف ارگ تبریز
شهر تبریز دارای جاذبههای گردشگری زیادی میباشد که از قضا برخی از آنها در اطراف ارگ علیشاه هستند. در این بخش با برخی از این مکانهای دیدنی آشنا میشویم.
عمارت میدان ساعت: این عمارت به نام عمارت شهرداری تبریز نیز شناخته میشود. این برج در 3 طبقه و ارتفاع بیش از سی متر ساخته شده است.
- آدرس: آذربایجان شرقی، تبریز، خیابان امام، میدان ساعت
خانه بهنام: این بنا در ابتدا کاربردی مسکونی داشته است. این ساختمان شامل یک ساختمان و یک حیاط اندرونی و بیرونی است و زمان بازدید از آن 10 صبح تا 2 بعدازظهر میباشد.
- آدرس: آذربایجان شرقی، تبریز، میدان ساعت، محله مقصودیه
بازار بزرگ تبریز: این بازار سرپوشیده آجری، دارای 25 سرا و 5500 حجره است. در این بازار انواع کالاهای مورد نیاز از جمله پوشاک، صنایع دستی و محصولات غذایی عرضه میشوند.
- آدرس: آذربایجان شرقی، تبریز، خیابان صادقیه بازار، بازار بزرگ تبریز
موزه عصرآهن: این موزه در یک محوطه باستانی قرار گرفته و دلیل این نامگذاری این بوده است که برخی از آثار سفالی عصرآهن در این موزه نگهداری میشوند. همچنین در این موزه 38 گور کشف شدهاند. درصورتی که قصد بازدید از این موزه با خودرو شخصی را داشته باشید، این مکان دارای پارکینگ نیز میباشد.
- آدرس: تبریز، خیابان امام، چهارراه شهید بهشتی، انتهای خیابان کهنه
هتلهای اطراف ارگ تبریز و فاصله آنها با این اثر تاریخی
هتلهای متعددی در اطراف ارگ تبریز قرار دارند که در صورت اقامت در آنها، میتوانید در عرض چند دقیقه با تاکسی یا حتی پیاده خود را به این اگر تبریز برسانید.
- هتل فرید تبریز (4 دقیقه فاصله با پیادهروی)
- هتل سارای تبریز (4 دقیقه فاصله با خودرو)
- هتل آپارتمان صائب تبریز (3 دقیقه فاصله با خودرو)
- هتل دنیز تبریز (4 دقیقه فاصله با خودرو)
- عتل سینا تبریز (3 دقیقه فاصله با خودرو)
چگونه به ارگ علیشاه برویم؟
به دلیل اینکه ارگ تبریز یکی از شناختهشدهترین آثار تاریخی استان آدربایجان شرقی و شهر تبریز است، به راحتی میتوانید به سراغ آن بروید. درصورتیکه با خودرو شخصی قصد بازدید از این ارگ را دارید، باید توجه داشته باشید که مستقیم به خیابان امام و میدان ساعت حرکت کنید.
برای استفاده از اتوبوس نیاز است که در ایستگاههای نزدیک به ارگ تبریز مانند ایستگاه میدان ساعت یا شریعتی پیاده شوید. گزینه دیگر برای رفتن به ارگ علیشاه، مترو میباشد که باید به خط 1 مترو رفته و در ایستگاه شهید محققی پیاده شوید. در صورت استفاده از اتوبوس یا مترو تنها با چند دقیقه پیادهروی میتوانید به ارگ تبریز برسید.
ساعت و هزینه بازدید از ارگ تبریز
در هر ساعتی از شبانهروز میتوانید از ارگ علیشاه تبریز دیدن کنید. اگر در هنگام بازدید قصد عکاسی از بنا و محوطه را دارید، بازدید در صبح یا عصر زمان بهتری برای عکاسی در این بنا خواهد بود. البته دیدن این بنا در شب با نورپرداز نیز خالی از لطف نیست. همچنین هزینه بازدید از این ارگ رایگان است و نیازی به پرداخت ورودی نیست.
زیباییهای تاریخی ارگ علیشاه تبریز در قاب تصاویر
در این بخش میتوانید مجموعهای از تصاویر ارگ علیشاه تبریز را مشاهده کنید. این بنای تاریخی با معماری خاص و تاریخچهای غنی، یکی از مهمترین جاذبههای فرهنگی شهر تبریز محسوب میشود.
ارگ علیشاه تبریز منتظر شماست
ارگ علیشاه تبریز، با معماری شگفتانگیز، همچنان در قلب شهر تبریز، هویت و زیبایی خود را حفظ کرده است. این بنای تاریخی نه تنها نمادی از شکوه دورانهای گذشته است، بلکه امروزه نیز گردشگران زیادی را به سمت خود جذب میکند. از دیوارهای بلند و برجسته ارگ تا جزئیات معمارانهاش، هر گوشه از این اثر روایتگر بخشی از تاریخ پر فراز و نشیب این خطه است. برای بازدید از ارگ علیشاه تبریز، همین حالا برنامهریزی کنید.