غار شاپور

به نظر شما مهم‌ترین ویژگی غار شاپور چیست؟ به نظر می‌رسد که اگر مجسمه 7 متری و 1700 ساله شاپور اول در ورودی این غار نبود، هیچکس رغبتی به گذراندن یک سربالایی 800 متری را نداشت! بعد از گذراندن این مسیر سخت است که تازه متوجه عظمت این مجموعه تاریخی می‌شوید. دهانه غار با عرض 30 متر، مانند دری به سوی تاریخ و دنیای باستانی ایران است. جاذبه‌های سالم کمی از دوران باستان ایران بجا مانده که مجسمه داخل غار نیز یکی از آن‌هاست. اما فرایند تماشای این جاذبه کمی دشوار به نظر می‌رسد. به همین دلیل بایستی قبل از هر چیز در مورد موقعیت مکانی و راه‌های دسترسی این مجموعه تاریخی اطلاعاتی داشته باشیم. پس در ادامه این مقاله از لحظه آخر به توضیح این مورد و بررسی تاریخچه غار و مجسمه داخل آن می‌پردازیم. 

محلی که تاریخ ساسانی به آن گره خورده؛ غار شاپور کجاست؟

غار شاپور کازرون، در انتهای تنگه چوگان و در 4 کیلومتری شهر باستانی بیشاپور قرار دارد. غار کاملاً مشرف به دره‌ای بزرگ است. فاصله غار شاپور تا شیراز 124 کیلومتر و تا کازرون 27 کیلومتر می‌باشد. در ادامه می‌توانید نقشه غار شاپور را مشاهده کنید.

• آدرس: ایران، استان فارس، 30 کیلومتری شمال کازرون، 4 کیلومتری تنگه چوگان
• ساعت بازدید: 8 صبح الی 20 شب
• هزینه بلیط: رایگان

پرطرفدارترین تورهای داخلی

تور کیشتور مشهدتور قشمتور چابهارتور شیراز

مسیر دسترسی؛ چگونه به شاهکاری از دوران باستان برسیم؟

یک مسیر آسفالت به طول 6 کیلومتر جاده کازرون - قائمیه را به روستای تنگ چوگان متصل می​‌کند؛ از این روستا با 5 ساعت کوه​پیمایی، می‌​توان به دهانه غار رسید. علاوه‌بر این، تا حدود چهارصد متر پس از روستای شاپور که در جوار غار است، می‏‌توان با خودروهای معمولی رفت و پس از آن شاید 600 متر دیگر را بتوان با خودروهای 2 دیفرانسیل پیمود؛ ولی در نهایت با پیاده‌روی می‌توان به دهانه غار رسید. از آخرین محل ماشین‌رو، درست دوهزار و چهارصد متر تا دهانه غار شاپور فاصله است. کل مسیر شیب شدید به سمت بالا دارد و در قسمت‌هایی پله‌های سنگی و بتنی قرار گرفته که با یک ساعت پیاده‌روی به این نمای باشکوه می‌رسید.

تاریخچه غار شاپور؛ دروازه‌ای به تاریخ ایران باستان

شاید برایتان سوال باشد که غار شاپور متعلق به کدام دوران است؟ برای پاسخ به این سوال باید بگوییم که باتوجه‌به اسناد موجود، غار شاپور در دوران ساسانیان به‌عنوان مکانی مذهبی و آیینی مورد استفاده قرار می‌گرفت. حتی برخی پژوهشگران معتقدند که این غار پیش از دوران ساسانی نیز به‌عنوان محلی مقدس برای ساکنان منطقه کاربرد داشت. احتمال داده می‌شود که در زمان حمله اعراب به ایران، بسیاری از آثار و کتیبه‌های موجود در غار شاپور تخریب یا نابود شدند. متاسفانه در این دوره مجسمه شاپور سرنگون شد و آسیب بسیار جدی در ناحیه دست‌های آن صورت گرفت. در سال 1336 شمسی، این مجسمه توسط ارتش شاهنشاهی ایران مجددا برپا شد و دو کتیبه سنگی در دهانه غار نصب گردید. یکی ترجمه کتیبه شاپور در نقش رجب و دیگری شرح نحوه برپاسازی مجدد مجسمه را ارائه می‌دهد.

مجسمه غار شاپور؛ شاهکاری سنگی از تاریخ ایران

شاپور اول فرزند اردشیر بابکان، بنیان‌گذار سلسله ساسانی بود. او در ایران یادگاری‌های بسیاری بر جای گذاشته است و شاید بهترین و جالب‌ترین یادگارش تندیس خودش باشد. در ورودی غار شاپور به مجسمه 7 متری با قدمتی حدود هزاروهفتصد ساله برمی‌خورید که عظمت خود را به رخ هر بیننده‌ای می‌کشد. پیکری سنگی و عظیم، در حالتی ایستاده و محو تماشای تنگه چوگان، با لباس‌های شاهانه و موهای انبوه مجعد که از زیر تاج بیرون‌زده، مجسمه کسی نیست جز شاپور اول که از ستون سنگی طبیعی داخل غار تراشیده شده است. دست چپ تندیس بر شمشیر و دست راست بر کمر قرار دارد. این مجسمه در حال حاضر آسیب زیادی دیده و گفته می‌شود که در زمان حمله اعراب به ایران، سردار عربی به نام نصربن سیار، این مجسمه را سرنگون کرده است. این امر موجب شده تا بخش زیادی از دست و پای این پیکره شکسته شود. برخی دیگر نیز معتقدند که زمین لرزه بین قرن‌های 14 تا 18 میلادی این بلا را سر مجسمه آورده است. در ادامه این پاراگراف می‌توانید عکس داخل غار شاپور را تماشا کنید.

بخش‌های مختلف؛ عجایب غار شاپور

ارتفاع غار شاپور از سطح زمین حدود 800 متر است و دیواره کوهی زایش یافته که دشت تنگ چوگان را به‌شکل نیم‌دایره را در بر گرفته است. دیواره​‌های ورودی تنگه، پوشیده از نقش‌های برجسته​‌ تراشیده‌شده روی سنگ هستند که هر یک بخشی از تاریخ دوره ساسانیان را روایت می‌کنند. در ادامه بخش‌های مختلف غار باشکوه شاپور را بررسی می‌کنیم.

دهانه غار؛ ورودی با نمای بی‌نظیر مجسمه

این غار در میان سنگ‌ها با دهانه‌ای حدود 30 متر قرار گرفته است. قبل از ورود به درون غار در سمت چپ دخمه​‌ای دیده می‌شود که بخشی از آن دست‌ساخته است. حدود 10 متر بعد از ورودی غار، مجسمه 7 متری شاپور اول ساسانی جلوه‌گری می​‌کند. در دهانه غار دو کتیبه سنگی وجود دارد که یکی از آن‌ها ترجمه کتیبه شاپور در نقش رجب و دیگری نحوه برپاسازی مجدد مجسمه، پس از 1000 سال در سال 1336 توسط ارتش شاهنشاهی را شرح می‌دهد.

ایوان‌ها؛ یادگاری از سال‌های دور

غار شاپور 4 تراس از دهانه به سمت داخل غار دارد. اختلاف ارتفاع میان تراس‌ها به‌این‌صورت است: 10 پله بین تراس اول و دوم، 8 پله میان تراس دوم و سوم، و 7 پله از تراس سوم به تراس چهارم که پیکره در آن قرار دارد. تراس چهارم از سایر تراس‌ها وسیع‌تر است و با 12 پله به عمق غار شاپور متصل می‌شود. این تراس‌ها در سال 1336 به‌منظور راحت تر دیده شدن مجسمه ایجاد شدند. همچنین، دو قاب در دیواره‌های سمت چپ و راست تراس به‌طور صیقل‌خورده برای حجاری کتیبه‌های پهلوی و نقش رجب آماده شدند. بعد از ساخت مجسمه، 4 سکو در اطراف آن برای نگهداری قطعات جدا شده مجسمه بنا شد که اکنون ویران شده‌اند، ولی محل آن‌ها هنوز قابل شناسایی است. در همان زمان، برای محافظت از مجسمه و سکوها، دور آن‌ها زنجیر کشیده شد.

حوضچه‌ها و آب‌انبارها؛ نشان از سکونتگاهی موقت

در انتهای سمت چپ تالار اول غار، دو آب‌انبار به فاصله 5 متر از هم در داخل سنگ کنده‌ شده‌​اند که هر یک حدود 1 متر عمق دارند. ابعاد یکی 3 در 4 متر و دیگری 2 در 5 متر است و هر 2 پله​ هایی برای دسترسی به آب دارند. آبی که از سقف به کف غار می‌​چکید، در این حوض‌​ها جمع می‌​شد و نیاز ساکنان را تامین می​‌کرد. در سمت چپ آب انبارها، یک آبشار سنگ زیبا و در پشت آن، چکنده و چکیده‌​های بزرگ به چشم می​‌خورد؛ سپس گودالی بسیار بزرگ به قطر تقریبی 100 متر قرار دارد که نسبت به کف تالار اول حدود 30 متر عمق دارد. محققان احتمال می‌دهند وجود این حوضچه‌ها نشان از سکونتگاهی موقت است.

گذرگاه‌ها و تالارها؛ شگفتی‌های درون غار

غار شاپور از مجموعه‌ای متنوع از گذرگاه‌ها و تالارها تشکیل شده که شامل 4 گذرگاه بزرگ، 5 گذرگاه کوچک، 4 مسیر فرعی و 3 تالار است. به دلیل تاریکی شدید، عمق زیاد، وجود آب و پرتگاه‌های لغزنده، و همچنین غارهای جانبی متعدد، هنوز هیچ‌کس نتواسته است تمام زوایا و بخش‌های درونی غار را به‌طور کامل کشف کند. انتهای غار شاپور به یکی از دهلیزها منتهی می‌شود که پس از عبور از کنار سفره‌های آب زیبا، می‌توان به غاری دیگر در بالای غار شاپور رسید. متاسفانه، به‌خاطر نبود امکانات مناسب، گردشگرانی که مسیر کوهستانی غار را طی می‌کنند، قادر به دیدن این مناظر زیبای درونی نیستند.

گنج غار شاپور؛ آیا واقعا در غار شاپور گنج وجود دارد؟

عموم مردم تصور می‌کنند که در دل غار شاپور گنجنی نهان است؛ چراکه این غار یکی از جاذبه‌ فرهنگی و تاریخی مشهور در ایران است و معمولا در دل غارها اشیا گران‌قیمتی را پنهان می‌کنند. شاید این ایده درست هم باشد؛ اما باتوجه‌به تحقیقات به‌عمل‌آمده درباره گذشتگان، چنین نگرشی درباره غار شاپور صحت ندارد. شاید به دلیل مراقبت و نگهداری صحیح و همیشگی از غار شاپور چنین ذهنیتی ایجاد شود اما در واقع در این مکان هیچ گنجی دفن نشده است. 

بهترین زمان بازدید از غار شاپور؛ بررسی آب و هوا

همانطور که پیش‌تر خواندید، غار شاپور ساسانی در استان فارس قرار دارد، منطقه‌ای گرم که بهارهای بسیار زیبا، تابستان‌های طاقت‌فرسا، پاییز معتدل و زمستان‌های سرد دارد. برای بازدید از این غار زیبا بایستی فصل بهار و پاییز را انتخاب کنید؛ زیرا هوا بسیار عالی و مطلوب است، با سر رسیدن تابستان، گرمای شدیدی بر منطقه حکم‌فرما می‌شود که بازدید از این غار را تا حدودی دشوار می‌کند؛ هرچند دمای داخل غار خنک‌تر است، ولی شاید برخی از بازدیدکنندگان تاب و توان کافی برای تحمل گرمای مسیر منتهی به غار را نداشته باشند. در زمستان بازدید از غار شاپور دشوار است، دمای هوا بسیار پایین بوده و احتمال لغزندگی بالا است.

امکانات رفاهی غار شاپور؛ امکاناتی که در همه جا یافت می‌شود!

امکانات رفاهی خاصی در غار شاپور که به عنوان یکی از جاذبه‌های طبیعی و تاریخی ایران شناخته می‌شود، وجود ندارد. برخی از امکانات رفاهی این غار شامل پارکینگ، نقاطی برای استراحت، سرویس‌بهداشتی، فروشگاه‌های محلی و راهنمایان محلی است.

تجربه‌ای فراموش‌نشدنی؛ نکات بازدید از غار شاپور

بازدید از غار شاپور بدون شک تجربه‌ای جذاب و آموزنده خواهد بود، اما به‌دلیل ویژگی‌های خاص محیطی غار، رعایت نکات ایمنی ضروری است. با توجه به این نکات می‌توانید بازدیدی امن و لذت‌بخش داشته باشید و از تمامی جذابیت‌های غار بهره‌مند شوید. در ادامه، به برخی از مهم‌ترین نکات مهم و ایمنی غار شاپور اشاره می‌کنیم:

• از کفش‌های پیاده‌روی یا کوهنوردی با زیره مناسب استفاده کنید تا از لغزش و آسیب جلوگیری شود.
• ممکن است حیوانات مختلفی در غار زندگی کنند. پس سعی کنید بدون سروصدا به بازدید بپردازید و مزاحم حیوانات داخل غار نشوید.
• همراه داشتن چراغ قوه یا «هد لامپ» برای روشنایی در قسمت‌های تاریک غار بسیار مهم است.
• بهتر است قبل از صعود به بالای کوه، از آب و هوای غار شاپور و مناطق اطراف آن مطلع باشید.
• سعی کنید تا حد ممکن تنها غار را بازدید نکنید.
• از زباله ریختن و تخریب محیط زیست خودداری کنید. 
•  هنگام حرکت در غار، حواستان به نقاط لغزنده و سنگ‌های ناهموار باشد. آرام و با احتیاط حرکت کنید.
• پیش از داخل شدن به غار، با تمامی مسیرها و نقشه دقیق این مکان آشنا شوید. اگر ممکن بود از راهنماهای محلی یا نقشه‌های موجود استفاده کنید.
• زمان بازدید خود را مدیریت کنید؛ چون احتمال دارد در زمان بازگشت دچار مشکل شوید. همچنین احتمال حمله برخی حیوانات در تاریکی شب به شما وجود دارد.
• حتماً مقداری آب و تنقلات همراه داشته باشید تا در صورت نیاز از آن‌ها استفاده کنید.
• اگر تجربه‌ای ندارید و برای اولین بار قصد بازدید از این غار را دارید، حتماً از همراه و یا راهنمایان محلی کمک بگیرید.

بازدید از یادگاری ساسانیان، تجربه‌ای متفاوت و عالی

غار شاپور، با زیبایی‌های بی‌نظیر خود، تجربه‌ای متفاوت از تاریخ و طبیعت را به شما هدیه می‌دهد. مسیر دسترسی به این جاذبه ممکن است چالش‌برانگیز باشد، اما لحظه‌ای که به دهانه غار می‌رسید، تمام سختی‌ها فراموش می‌شود. پیکره باشکوه شاپور یکم که از سنگ‌های یکپارچه ساخته شده، بر بلندای این غار ایستاده و عظمت دوران ساسانیان را به نمایش می‌گذارد. این مکان نه تنها برای علاقه‌مندان به تاریخ، بلکه برای کسانی که زیبایی‌های طبیعی را دوست دارند، شگفت‌انگیز است.