چه اهل کوهنوردی باشید چه نه، تمام ایران قله دماوند را می شناسند کوهی در شمال ایران که بلندترین کوه ایران و بلندترین قله آتشفشانی آسیا است. همان طور که می دانید سرزمین ایران کوه ها و قله های بسیار متعددی را داراست که در جای جای سرزمین سر به فلک کشیده اند.
قله دماوند کجاست؟
کوه دماوند در قسمت مرکزی رشته کوه البرز و در جنوب دریای خزر و در بخش لاریجان شهرستان آمل قرار دارد. کوه دماوند از نظر تقسیمات کشوری در استان مازندران قرار دارد که زمانی که هوا صاف و آفتابی است از شهرهای تهران، ورامین، قم و همچنین کرانه های دریایی خزر قابل رویت است. این قله ی آتشفشانی 38500 سال پیش برای آخرین بار فوران کرده و امکان دارد این اتفاق مجدد رخ دهد. قطر دهانی قله دماوند از یخ پوشیده شده است و به 400 متر می رسد.
پایگاه ملی داده های علوم زمین ایران و وب گاه رصد خانه زمین ناسا، ارتفاع 5670 متر و 5671 متر را برای این کوه ذکر کرده اند. ارتفاع نسبی دماوند، حدود 4661 متر است که دماوند را در رده دوازدهم بلندترین قله های دنیا از نظر ارتفاع نسبی قرار می دهد.
کوه دماوند در تاریخ 30 تیر 1387 به عنوان نخستین اثر طبیعی ایران در فهرست آثار ملی کشورمان ثبت گردید، شایان به ذکر است که این کوه در سال 1381 به عنوان اثر طبیعی ملی در شمار مناطق چهارگانه ارزشمند در نظر حفاظت محیط زیست قرار گرفته است. گردشگران تور تهران می توانند به راحتی از طریق جاده هراز خود را به قله برسانند.
پوشش های گیاهی منطقه دماوند
می توان گفت پوشش گیاهی این منطقه غنی می باشد، به طوری که بسیاری از گیاهان دارویی این منطقه در کتاب های معتبر گیاه شناسی یاد شده است. روباه، شغال، بز، سگ، میش، گرگ، قوچ، گراز، خرگوش و پرندگان چون عقاب طلایی، کبک، بلدرچین و خفاش عمده ی حیات جانوری دماوند را تشکیل می دهد. هوای اطراف کوه دماوند بین 60 تا 2 درجه زیر صفر متغیر می باشد، ارتفاع 2000 تا 3500 متری دامنه ی کوه دماوند در فصل بهار با فرشی از شقایق پوشیده می شود که متاسفانه زیبایی های گل با زباله هایی که توسط بازدید کنندگان و گردشگران ریخته می شود از بین رفته است و در معرض خطر جدی قرار گرفته اند.
شهرهای نزدیک به کوه دماوند
آمل، تهران، دماوند سه شهر نزدیک به کوه ماوند هستند، کوه دماوند در فاصله 69 کیلومتری شمال شرقی پایتخت ایران قرار دارد، گفتی است که این قله در 62 کیلومتری غرب شهرستان آمل و 26 کیلومتری شمال شهر دماوند قرار دارد.
رودخانه های اطراف قله دماوند
در اطراف کوه دماون شاهد 5 رودخانه هستیم، رودخانه هراز در جنوب و شرق کوه دماوند، رودخانه لار و دیو آسیاب در غرب قله دماوند، رودخانه پنج او یا پنج آب در شرق کوه دماوند و نیز رودخانه تینه در شمال این کوه سربلند جاری می باشد.
سرعت باد در قله دماوند
جالب است بدانید سرعت باد و طوفان در کوه دماوند معمولا بیش از 150 کیلومتر در ساعت می باشد که این سرعت در کوهپایه دماوند به 70 کیلومتر بر ساعت کاهش پیدا می کند و مسیر این بادها اکثر اوقات از سمت غرب و شمال غربی دماوند است، همچنین فشار هوا در قله دماوند نصف فشار هوا در سطح دریا می باشد.
بارندگی های کوه دماوند
در طول سال حدود 1400 میلی لیتر در ارتفاعات قله دماوند بارندگی است که معمولا این بارندگی ها در بخش بالاتر کوه به شکل برف می باشد که موجب سفیدپوش شدن قله های این کوه سر به فلک کشیده شده می شود.
آب و هوای کوه دماوند
می توان گفت در فصل بهار از فروردین تا اواخر اردیبهشت کوه دماوند دارای هوای بسیار طوفانی همراه با بارش برف می باشد که برای صعود بسیار خطرناک است. می توان گفت بهترین و جذاب ترین زمان برای صعود به قله دماوند از اواسط خرداد ماه تا اواخر تیرماه است چرا که در این ماه ها پایداری نسبی هوا وجود دارد و سرسبزی و طراوت دلنشین منطقه و وجود آب فراوان در گوسفند سرا و بارگاه سوم باعث جذابیت بیشتر کوه دماوند شده است. از آخر تیرماه تا اول مهرماه کوه دماوند دارای هوای پایدار و برف کم است و محدوده یخچال ها ثابت می شود همچنین کمبود آب در دامنه ها و بارگاه سوم به چشم می خورد. از اوایل مهرماه تا پایان اسفند ماه کوه دماوند دارای هوای ناپایدار و طوفانی است و حجم سنگین برف در دامنه ها به چشم می خورد و در این ماه ها آب جاری در کوه یافت نمی شود.
پوشش گیاهی های دیگر کوه دماوند
در ارتفاعات کوه دماوند گیاهان گوناگون و خاصی به چشم می خورد که گیاهان این منطقه به نام دماوند نام گذاری شده اند. این گیاه ها کزل دماوندی، کلاه میر حسن دماوندی، پیر گیاه دماوندی، بومادران دماوندی، ریش قوس دماوندی می باشند و در ارتفاع 3200 تا 3500 متر علف و بته های بلند و خاردار که به هم پیوسته اند وجود دارد.
شایان به ذکر است که مهم ترین بته های خاردار کوه دماوند خارپشتی، کلاه مسیر حسن دماوندی، بته های بنفش رنگ اسپرس پشته ای می باشد و گونه های هزار خار مانند گون و گچ دوست گل سنگی در دماوند وجود دارند. این گونه ها عبارت اند از درمنه معطر، درمنه کوهیف، درمنه کوهسری و گونه فراوان درمنه شرقی.
چه جانوران در منطقه کوه دماوند زندگی می کنند؟
این منطقه به علت موقعیت ویژه آن که از شمال به جنگل و از جنوب به کوه های هم مرز کویر مشرف شده است و انواع مختلف جانوران را داراست مانند: روباه، شغال، گرگ، سگ. گاهی این جانوران تا ارتفاع 4000 متری کوه دماوند دیده می شوند، خرس های زیادی در این منطقه وجود دارند اما بیشتر در غرب و شمال دیده می گردد. این خرس ها معمولا از ارتفاعات دوری می کنند.
یخچال های معروف کوه دماوند
یخچال دوبی سل، یخچال سیوله، یخچال دره یخی، یخچال عروسک ها، یخچال شمال غربی، یخچال خورتاب سر، یخچال غربی مهم ترین یخچال های کوه دماوند می باشند.
کوهنوردی در دماوند
کوهنوردی در دماوند قدمتی دیرینه دارد که با بررسی های مربوطه متوجه این موضوع می شویم که در زمان های قدیم عده ای به روش های مختلف خود را به قله دماوند می رساندند. در سفر ناصرخسرو آمده است که بر سر دماوند چاهی است که نوشادر و کبریت یعنی گوگرد از آن گیرند و در کتاب آثارالبلاد و اخبار العباد آمده است که اهالی منطقه می گفته اند در طی 5 روز و 5 شب به قله دماوند رسیده اند و قله آن را مسطح با مساحت صد جریب یافته اند گرچه از دور به مخروط می ماند. کوهنوردی در کوه دماوند از دیگر جاهای دیدنی تهران است. اروپاییان در سال 1837 موفق به صعود قله دماوند شدند که توسط تیلر تامسن صورت پذیرفته است. همچنین اولین صعود مستند ایرانیان به این قله به سال 1857 باز می گردد که ارتفاع آن را در این صعود 6613 ذرع تعیین کرده اند.
مسیرهای صعود به قله دماوند
باید بدانید که صعود به قله دماوند به هیچ عنوان در توان کوه نوردان آماتور نیست. طبق نظر فدراسیون کوه نوردی ایران صعود به قله دماوند به در حکم کسب مدال برنز مسابقات کشوری کوه نوردی است که سه مسیر معمول برای صعود دارد:
- جبهه جنوبی
- جبهه غربی
- شمال شرقی
پارک ملی لار در نزدیکی دماوند
شاید زیبا ترین و پر بازدید ترین جاذبه گردشگری در حوالی دماوند پارک ملی لار باشد. این پارک در سال 1354 در منطقه لار پارک ملی اعلام شد و پس از آن جز وقفه ای چند ساله توسط شورای عالی حفاظت محیط زیست منطقه شکار ممنوع اعلام شده است. این منطقه دارای یک سد بزرگ است که بخشی از آب پایتخت را تامین می کند. بارش مناسب و ارتفاع بلند باعث شده تنوع زیستی و حیات وحش در لار بسیار غنی باشد، وسعت این پارک 30 هزار هکتار می باشد و بین دو استان تهران و مازندران قرار گرفته است.
اسنادی در دست است که نشانگر این می باشد ایرانیان باستان می دانستند دماوند آتش فشانی خاموش است و اتشی بزرگ در دل نهان دارد. کوهی از جنس خاک و سنگ که سر در آسمان های بلند دارد کوهی که پر از برف و آب است و هر لحظه ممکن است آتش درونش را بیرون بدمد. کوه دماوند دارای 4 عنصر مقدس آب، آتش، هوا و خاک را در بر دارد و بلندی بی مانندش باعث شده در میان ایرانیان مقدس و زاینده اساطیر دینی و ملی باشد.
روز ملی دماوند
روز ملی دماوند همزمان با تیرگان در مازندران با نام تیرماه سیزده شو در شب سیزدم آبان برگزار می شود. انجمن دوست داران دماوند کوه هر ساله این جشن را در روز سیزدهم تیر در دامنه های قله دماوند واقع در شهر رینه لاریجان شهرستان آمل برگذار می کنند.
قله دماوند یکی از جاذبه های گردشگری تور تهران است که همه روزه می توان از آن بازدید کرد. گفتنی است لقب بلندترین کوه جهان نیز متعلق به کوه اورست می باشد که در رشته کوه های هیمالیا واقع شده است. پیشنهاد می‌کنیم اگر به تهران سفر کردید از کوه دماوند دیدن کنید.
arman hesabi 1402/09/28
