قبرستان خالد نبی

قبرستان خالد نبی گورستانی، در فاصله‌ی 90 کیلومتری شمال شرق شهرستان گنبد کاووس است. این گورستان به دلیل زیارتگاه و سنگ قبرهای خاص خود بسیار مشهور شده است. قدمت قبرستان و زیارتگاه خالد نبی به بیش از هزار سال می‌رسد. چشم انداز زیبای این مکان موجب شده تا هرساله گردشگران زیادی از این منطقه دیدن کنند. این گورستان در 55 کیلومتری شمال شرق شهرستان کلاله، بر روی کوه معروف گوگجه داغ در ارتفاع 720 متری از سطح زمین واقع شده است. مسیر رسیدن به قبرستان خالد نبی کاملا کوهستانی و سرسبز می‌باشد. جالب است بدانید رشته کوهی که این گورستان تاریخی در آن قرار دارد در بین بومیان منطقه با نام قله قدرت شناخته می‌شود. این رشته کوه از شرق به کوه‌های بابا شملک در مراوه تپه و از شمال غرب به هزار دره و از جنوب به پنج شیر پیوسته است. قدمت منطقه خالد نبی بیش از هزاران قبل در زمان پارینه سنگی بر می‌گردد.

خالد نبی کیست؟

مقبره خالد نبی متعلق به دوران خالد بن سنان است.  بر اساس روایات «خالد» یکی از 4 پیامبری بود که در حد فاصل دوره‌ی حضرت عیسی و پیامبر اسلام زندگی می کرد. خالدبن سنان متولد سرزمین عدن در یمن است، که برای رواج و ارشاد به ترکیه و نواحی جرجان (گرگان) وارد شد تا مردم را دعوت به شریعت موحدانه ابراهیم کند. خالد نبی در اواخر عمرش به دیدار پیامبر اسلام رفت و به دین اسلام ایمان آورد و پیامبر اسلام خالد را برادری خود خواند. او را پس از مرگش در ترکمن صحرا به خاک سپردند و امروزه گورستان سحر انگیز خالد نبی نام خود را از او می گیرد.
هنوز اطلاعات دقیقی از زمان ساخت گورستان خالد نبی درسترس نیست. برخی باستان شناسان و پژوهشگران معتقدند که قدمت این قبرستان به دوران پارینه سنگ برمی‌گردد؛ اما این گورستان نشان دهنده شیوه تدفین بومیان جرجان اترک و ترکمن است. نقاش اسکاتلندی به نام جیمز بیلی فریزر در سال 1838 زمانی که به ایران آمد به معرفی گورستان خالد نبی اقدام کرد. قبرستان خالد نبی حدود 600 سنگ ستونی دارد که ارتفاع آن ها بیش از 2 متر است. این سگ های مرتفع در مکان های مختلفی قرار دارند. در این گورستان برای تفکیک قبرهای زن و مرد از دو نماد استفاده شده است.

دیدنی های قبرستان خالد نبی

زیارتگاه خالد نبی بنایی  به شکل چهار ضلعی بود که تعدادی پنجره و یک درب ورودی دارد. درب ورودی بقعه دارای طاق هلالی شکل است. پنجره‌های آرامگاه خالد نبی و درب ورودی آن به شکلی کاملا ساده و آهنی شکل هستند. جالب است بدانید که بر هیچکدام از درب‌ها کتیبه‌ای دیده نمی‌شود و سقف قبرستان خالد نبی از بیرون گنبدی شکل و سبز رنگ است. در داخل بقعه قبری ساده به ارتفاع حدود 1.5 متر دیده می‌شود که فاقد کتیبه تاریخی می‌باشد. سقف بقعه بر روی دو ستون فلزی استوار شده است. روی یکی از تاقچه ‌های پنجره تعدادی سنگ از جنس سنگ رودخانه‌ای گذاشته شده است. این سنگ‌ها توسط هیات امنای زیارتگاه و زائرین از محوطه بیرونی زیارتگاه و فضاهای قدیمی قبرستان خالد نبی جمع آوری شده که زائرین نسبت به این سنگ ها باور و اعتقاد خاصی دارند.

گورستان خالد نبی

گورستان خالد نبی به علت کوهستانی بودن و دشواری مسیری که برای دسترسی دارد توسط محققان مورد بررسی قرار گرفته است و جالب است بدانید در کتابی به نام یک مسافرت زمستانی از استانبول به تهران از جیمز بیلی فریزر از گورستان نام برده می‌شود و معرفی می‌شود.

اسرار و اشکال عجیب در گورستان خالد نبی

مجموعه گورستان خالد نبی از چندین بقعه و گورستان با سنگ مزارهای عجیب تشکیل شده است. بقعه خالد نبی گورستانی ارزشمند  برای بومیان و مردم ترکمن است. مزار «عالم بابا» و «چوپان عطا» از مرتهان خالد نبی هم در همان نزدیکیست که مردم ترکمن به زیارت آن‌ها نیز می‌روند. در آخر مجموعه ای از ششصد سنگ مزار بزرگ و عجیب، وجه تمایز این گورستان هستن که این مکان را به مکانی جذاب برای گردشگران تبدیل کرده‌اند.

قبرستان خالد نبی بر تپه‌هایی پر از پستی و بلندی واقع شده است و بلند ترین نقطه‌ی اینن منطقه، تپه‌ای است که بقعه‌ی خالد بر آن قرار دارد. کاووش‌های تاریخی انجام شده به عجایب گورستان خالد نبی می‌افزاید؛ چرا که به عقیده‌ی مورخان این گورستان بیش از هزار سال قدمت ندارد؛ در صورتی که هزار سال پیش مردم این منطقه  مسلمان بوده و سنگ های مزار این قبرستان هیچ شباهتی به سنگ مزار مسلمانان ندارد. معدود نقش‌های باقی‌مانده بر روی یکی از مزارها، نشان دهنده این است که تا همین اواخر مردگان در این گورستان تاریخی دفن می‌شدند.

دسته بندی سنگ قبرهای گورستان خالدنبی

زمانی که وارد قبرستان خالد نبی می‌شویم تعداد زیادی از سنگ قبرهای ایستاده به چشم می خورد. به گفته‌ی برخی از اهالی محله این مکان همان جایی است خالدنبی در آن دعا کرد ک قومش به سنگ تبدیل شود و دست کفار به آن‌ها نرسد. بسیاری دیگر معتقدند قسمتی از دیوارهای معروف اسکندر هم از این منطقه عبور کرده است. سنگ مزارهای این گورستان از نظر شکل ظاهری نیز به 3 دسته تقسیم می شوند:

• دسته اول سنگ قبرهای قبرستان خالد نبی، استوانه‌ای شکل هستند. برخی بر این باورند این تندیس‌های بزرگ نمایش دهنده مردانی شال به کمر و کلاه به سر هستند. ظاهر و شکل سنگ قبرهای مردان و زنان در این برستان متفاوت است. با توجه به مقام اجتماعی افراد ارتفاع این سنگ‌ها تغییر می‌کند. جالب است بدانید بلندترین سنگ قبر این گورستان بیش از چهار متر ارتفاع ندارد.
• دسته دوم سنگ قبرهایی هستند که شکل آن‌ها مانند صلیب است؛ با این تفاوت که خط افقی صلیب به صورت دایره‌ای شکل ساخته شده و گفته می‌شود که این نوع سنگ قبر مختص به زنان بوده است.
• دسته سوم سنگ مزارهایی هستند که شباهت بسیاری به شاخ گوچ دارند. گمان می‌شود، با توجه به حماسه‌های محلی ترکمن، قوچ نشانه‌ی قدرت و فرماندهی است؛ بنابراین این سنگ قبر مختص افراد قدرتمند و پر نفوذ ساخته شده اند.

سنگ قبرهای معروف گورستان خالد نبی در گذشته حدود 600 عدد بوده که در اثر سهل انگاری میراث فرهنگی تعدادی از آن‌ها از بین رفته و بسیاری از آن‌ها دزدیده شده است. شکل این سنگ قبرها و با توجه به نظریه‌های داده شده، بر اساس اعتقادات و آیین‌های مخصوص این منطقه در برهه ای از تاریخ است. تنها موضوع مهم این روزها جایگاه به خصوص منطقه در میان جاذبه‌های شمالی ایران است؛ که متاسفانه با کم توجهی و کم لطفی در سالیان اخیر مورد آسیب و تخریب قرار گرفته است. قبرستان خالد نبی در مکانی نسبتا دور افتاده واقع شده؛ اما با این حال مورد توجه گردشگران بسیاری قرار گرفته و سالانه بیش از 1000 گردشگر ایرانی و خارجی از قبرستان خالدنبی و منظره‌های زیبای اطراف آن دیدن می‌کنند.

معجزات حضرت خالد ابن سنان

در کتاب «مروج الذهب»، سعیدبن کثیر از پدر بزرگش «عکرمه ابن عباس» گفته است: "رسول الله فرمود که خداوند در زمان‌های قدیم پرنده‌ای را خلق کرد که نام این پرنده را (العنقا سیمرغ) می گفتند. نسل این پرنده در منطقه حجاز عربستان کنونی بسیار زیاد شد طوری که این پرنده‌ها بچه‌های کوچک را می ربودند و به جاهای نا معلومی می بردند. مردم حجاز داستان این پرنده را به حضرت خالد که پیامبری بعد از قوم بنی عیسی بود گفتند، آن حضرت دست به دعا برد و دعا کرد که نسل چنین پرندگانی قطع شود و پس از آن اتفاق دیگری آن پرندگان مشاهده نشدند."

بهترین زمان برای سفر به قبرستان خالد نبی

فصل بهار ترکمن و طبیعت سبز آن بی نظیر است.  تمام پستی و بلندی‌های رشته کوه گوگجه داغ در بهار غرق در سرسبزی می شود. در فصل تابستان ترکمن صحرا رو به زردی می‌رود و آفتاب این منطقه به شدت سوزان می‌شود. همچنین در زمستان هم سرمای هوا آزار دهنده بوده و نمی توان از سفر لذت برد.

آتش سوزی در قبرستان خالد نبی

قبرستان خالد نبی در تاریخ 16 شهریور 1396 آتش گرفت و حدود 3 هکتار از مساحت این منطقه را سوزاند. این آتش سوزی باعث شد تا بسیاری از تندیس‌های سنگی بسوزند و در نتیجه منظره ای تلخ از این مکان به جا ماند. به گفته برخی از افراد، کارکنان مجموعه به همراه ساکنین محل توانستند آتش را مهار کنند؛ اما علت قطعی برای وقوع حادثه در دسترس نیست. مقام‌های محلی در استان گلستان می گویند: افرادی ناشناس محوطه قبرستان خالد نبی را به آتش کشیده و چند سنگ را شکسته و تخریب کرده اند.

چگونه به قبرستان خالد نبی برویم؟

از گرگان به سمت گنبد کاووس که حرکت کنیم پس از جنگل زیبای گلستان نوبت به خودنمایی ترکمن صحرا می رسد. ترکمن صحرا در ادامه‌ی بیابان قره قوم در کشور ترکمنستان واقع شده است. دیدن جنگل و صحرا به فاصله کمتر از نیم ساعت یکی از عجایب گردشگری زیبای ایران است. کلاله شهری کوچک و زیبا بوده که  در مسیر گورستان خالد نبی قرار دارد. در این منطقه چند تپه‌ی باستانی کشف شده است که بازدید از آن برای علاقه مندان به تور طبیعت گردی بسیار لذت بخش است. ساکنین این منطقه اکثرا ترکمن هستند؛ اما از اقوام دیگر همانند کردها، قزاق‌ها، سیستانی‌ها و بلوچ‌ها نیز در این منطقه ساکن هستند. ترکمن صحرا به قدری زیباست که مانند دفتر نقاشی پر از رنگ‌های مختلف است. در این صحرا می توان اسب ترکمن را از نزدیک دید و سور کاری کرد.

اقامت در نزدیکی قبرستان خالد نبی

اقامتگاه خالد نبی که به آن (ترکمن اوی) می‌گویند بهترین اقامتگاه این منطقه است. این اقامتگاه  در روستای گچی سو قرار دارد و اتاق‌های این مجموعه به سبک خانه‌های سنتی ترکمن‌ها می باشد؛ اما در عین حال بسیار مدرن ساخته شده و کارکنان آن مسلط به زبان انگلیسی هستند. همچنین گردشگران می‌توانند در هتل قصر مینودشت که در میان اهالی استان گلستان هتلی محبوب است اقامت کنند. پیشنهاد لحظه آخر به شما کاربران عزیز این  بوده که با توجه به نزدیک بودن استان گلستان به شمال کشورمان، از تور شمال برای دیدن این جاذبه زیبا و دیدنی استفاده کنند.

آدرس قبرستان خالد نبی

آدرس : ایران، گنبد کاووس، جاده گنبد کاووس، شهرستان کلاله، قبرستان خالد نبی