تخت سلیمان

یکی از رمزآلودترین مناطق باستانی ایران که گنجینه‌ای از تمدن کشور را می‌توان در گوشه‌گوشه آن به نظاره نشست،‌ تخت سلیمان است. این زیبای تاریخی که از جاذبه‌های دیدنی آذربایجان غربی به شمار می‌رود، یکی از مراکز مهم سیاسی، مذهبی و آموزشی زرتشتیان در دوره ساسانیان بود. تخت سلیمان، که در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده است، با افسانه‌هایی مانند زادگاه زرتشت و گنجینه‌های نهفته در دریاچه، همواره مورد توجه تاریخ‌دوستان و ماجراجویان بوده. برای آشنایی بیشتر با تاریخچه و افسانه تخت سلیمان، در ادامه مقاله از وبسایت لحظه آخر با ما همراه باشید.

تخت سلیمان کجاست؟میراثی ماندگار از نیاکانمان

در پاسخ به اینکه تخت سلیمان ایران در کدام استان است باید گفت که این مجموعه‌ تاریخی به عنوان یکی از زیباترین جاذبه‌های کشور در جنوب شرق استان آذربایجان غربی قرار دارد. این مجموعه در ۴۵ کیلومتری شمال شرق تکاب در روستای نصرت آباد واقع شده است. برای رفتن به تخت سلیمان از تهران در ابتدا باید به ترتیب به قزوین، زنجان، بیجار و سپس به تکاب و روستای نصرت ‌آباد بروید.

• آدرس: استان آذربایجان غربی، شهرستان تکاب، بخش تخت سلیمان، سه کیلومتری شرق روستای نصرت آباد

سفر به زیباترین شهرهای داخلی با لحظه آخر

تور کیشتور مشهدتور قشمتور چابهار

تاریخچه تخت سلیمان؛ گنجینه‌ای از تمدن‌های کهن

قدمت تخت سلیمان به ۳۰۰۰ سال پیش بازمی‌گردد و در هر دوره‌ای نام‌های مختلفی بر این مجموعه دیدنی نهاده شده است. پیش از اسلام این منطقه به عنوان محل زندگی قبیله‌های مختلف شناخته می‌شد، ولی در دوره ساسانیان به اوج قدرت رسید. با مشاهده عکس تخت سلیمان نیز می‌توان به ابهت و شکوه این جاذبه پی برد. با بازدید از این جاذبه می‌توانید آثار تاریخی‌ برجای مانده از دوره‌هایی نظیر سکاها، ماناها، مادها، هخامنشیان و اشکانیان را مشاهده نمایید.

نام دیگر این مجموعه شیز بوده که برخی از افراد معتقد هستند که شیز محل تولد زرتشت است، ولی مورخان به طور کامل این نظریه را قبول نمی‌کنند. باتوجه به گفته برخی از مورخان این مجموعه به دستور بهرام گور ساخته شده و به مرور زمان توسط دیگر پادشاهان ساسانی گسترش یافته است، اما حین حمله امپراتوری روم به ایران ویران شد. در نهایت، پادشاهان ایلخانان تخت سلیمان را به عنوان پایتخت ییلاقی خود انتخاب کردند.

چگونه به تخت سلیمان برویم؟ آشنایی با مسیرهای دسترسی

برای بسیاری از افراد علاقه‌مند به تاریخ و جاذبه‌های باستانی، این سوال همواره مطرح بوده که تخت سلیمان در کدام شهر است. در این باره بسیاری از افراد این جاذبه کهن را با نام تخت سلیمان زنجان یا تخت سلیمان ارومیه می‌شناسند، اما باید گفت که این مجموعه تاریخی در نزدیکی شهرستان تکاب قرار دارد. حال انتخاب مسیر مناسب برای رفتن به تخت سلیمان باتوجه به اینکه در کجای ایران هستید، متفاوت خواهد بود.

برای سفر به این مجموعه و بازدید از جاهای دیدنی تخت سلیمان می‌توانید به رزرو بلیط هوایی، اتوبوس یا قطار بپردازید یا از خودروی شخصی استفاده نمایید. در حالت کلی برای رفتن به تخت سلیمان، در ابتدا باید به آذربایجان غربی و زنجان بروید و به سپس به سمت تکاب حرکت کنید. فاصله تکاب تا این مجموعه تاریخی حدود ۴۵ دقیقه است.

افسانه‌ها و داستان‌های تخت سلیمان

مردم محلی پاسخ سوالاتی نظیر تخت حضرت سلیمان کجاست و چشمه سلیمان چگونه ایجاد شده است را با داستان‌های افسانه‌ای بازگو می‌کنند. افسانه‌ها و داستان‌های زیادی در مورد نام‌گذاری، چگونگی ایجاد و اتفاقات رخ داده در تخت سلیمان به گوش می‌رسند. باتوجه به افسانه‌های محلی دریاچه تخت حضرت سلیمان در ابتدا به شکل چشمه بوده، اما پس از اینکه حضرت سلیمان عصای خود را به زمین می‌کوبد، این چشمه گسترش می یابد و به شکل دریاچه درمی‌آید.

در دیگر افسانه‌ها گفته می‌شود هنگامی که حضرت عیسی به دنیا می‌آید، پادشاه ایرانی به نام هرمزد فرستاده‌ای برای تبریک به سوی حضرت مریم می‌فرستد و حضرت مریم هم کیسه خاکی توسط این فرستاده به وی می‌دهد، اما فرستاده در راه بازگشت بیمار شده و می‌میرد. کیسه خاک را نیز در همان محل دفن می‌کنند و بعداً هرمزد دستور ساخت بنایی در آن محل را صادر می‌کند و چشمه از آنجا می‌جوشد. هنوز هم نمی‌توان تشخیص داد کدام داستان افسانه و کدام واقعی است.

درباره تخت سلیمان؛ میراثی غنی و یکی از چاکراهای زمین

تخت سلیمان که در نوشته‌های پهلوی با نام شهر گنجک به آن اشاره شده است، از زیباترین و معروف‌ترین جاذبه‌های تکاب محسوب می‌شود. تخت سلیمان قدمت ۳۰۰۰ ساله دارد و محل زندگی اقوام‌ مختلف اشکانی، ساسانی، هخامنشی و... بوده است. جالب است بدانید که در عصر ساسانی این منطقه به عنوان گسترده‌ترین مرکز آموزش دینی و پرورش موبدان زرتشتی محسوب می‌شد.

تخت سلیمان در سال ۱۳۱۶ توسط میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده و هنوز هم گردشگران زیادی برای بازدید از این بنای باشکوه و دیگر دیدنی‌های طبیعی و تاریخی اطراف آن به تکاب سفر می‌کنند. محیط این منطقه به قدری آرامش‌بخش است که ویدیوهای انجام مدیتیشن و یوگا در تخت سلیمان در شبکه‌های مجازی پخش شده‌اند.

جاذبه‌های تخت سلیمان؛ سفری در دل تاریخ

مجموعه تاریخی تخت سلیمان مملو از جاذبه‌های باستانی دیدنی است که توجه گردشگران را به خود جلب می‌کنند. در بالای کوه سلیمان جاذبه تاریخی‌ وجود دارد که قدمت آن را به دوره‌های مختلفی نسبت می‌‌دهند‌. بزرگ‌ترین آتشکده یعنی آتشکده آذرگشنسب، معبد آناهیتا و راهروهای تخت سلیمان از دیدنی‌های این منطقه هستند.

بزرگ‌ترین آتشکده ساسانیان: آتشکده آذرگشنسب

از بزرگ‌ترین آتشکده‌های دوره ساسانیان می‌توان به آتشکده آذرگشنسب اشاره کرد. در دوره ساسانیان مجموعاً ۳ آتشکده بزرگ وجود داشته که آذرگشنسب یکی از آن‌ها است و در تخت سلیمان قرار دارد. در آن دوران این آتشکده اهمیت بالایی داشته، در این حد که پادشاهان پس از بازگشت از جنگ‌ها با پای پیاده به زیارت آن می‌رفتند و بخشی از غنائم جنگی خود را به آتشکده پیشکش می‌کردند.

جاذبه باشکوه ایوان خسرو؛ یادگاری از دوره خسرو اول

از دیگر آثار تاریخی نزدیک تخت سلیمان می‌توان به ایوان خسرو اشاره کرد. ایوان خسرو از آثار تاریخی باشکوه دوره ساسانیان است و گفته می‌شود که در دوره پادشاه خسرو اول (انوشیروان) احداث شد. با بازدید از این ایوان می‌توانید شباهت آن را به ایوان مدائن را مشاهده کنید، اما در مقایسه با آن دارای مساحت کم‌تری است. ایوان خسرو با ارتفاع ۱۹ متری و اندازه دهانه ۱۲ متری، عمقی برابر با ۲۷ متر دارد، ولی به دلیل زلزله ۸۰ سال قبل، بخش‌هایی از این جاذبه آسیب دیده‌اند.

راهروهای تخت سلیمان؛ مسیرهای منتهی به اهداف اداری، سیاسی و...

در تخت سلیمان تکاب پس از ورود از دروازه شمالی، یک هشتی وجود دارد که به دو راهروی مسقف در سمت راست و چپ می‌رسد. در گذشته افرادی که به تخت سلیمان می‌آمدند، باتوجه به هدف بازدیدشان ( اداری، سیاسی و...) یکی از راهروها را برای ادامه مسیر انتخاب می‌کردند. این راهروها علاوه ‌بر هدایت افراد، در حفظ امنیت سازه‌ها و دریاچه نقش مهمی داشتند.

راهروی غربی همچنان در این منطقه پابرجا است و با استفاده از آن می‌توان به ایوان خسرو رسید. همچنین، از دروازه شمالی تا مرکز آتشکده و دریاچه نیز مسیری مجزا وجود دارد که گفته می‌شود برای ورود شاهان به شهر یا مراسم تاج گذاری مورد استفاده قرار می‌گرفت.

دریاچه تخت سلیمان؛ آب آهکی برای بهبود وضعیت سلامت

در پاسخ به این پرسش که دریاچه تخت سلیمان کجاست، باید بیان کرد که در محوطه این منطقه قرار دارد و قدمت آن به 1000 سال پیش بازمی‌گردد. آب جوشان این دریاچه آهکی بوده و برای شنا کردن و آشامیدن مناسب نیست، اما جلوه بسیار زیبای آن جذابیت تخت سلیمان را چند برابر می‌کند. در فیلم کف دریاچه تخت سلیمان نیز مشخص است که این دریاچه عمق زیادی دارد. عمق دریاچه تخت سلیمان به 120 متر می‌رسد.

روایتی از افسانه‌ها و واقعیت‌های دریاچه تخت سلیمان

برخی از افراد معتقد هستند که این چشمه می‌تواند به طور معجزه‌آسایی باعث بهبود وضعیت جسمی و روانی شود. جالب است بدانید باتوجه به فرضیه گایا که در آن ذکر شده زمین دارای روح زنده و آگاه است و سه راس تقاطع حلقه‌های انرژی‌ به نام‌های اهرام مصر، کعبه و تخت سلیمان زمین را احاطه کرده‌اند. به همین دلیل، تخت سلیمان دریاچه‌ مهمی را در دل خود جای داده و در میان گردشگران نیز به جایگاه ویژه‌ای دست یافت. در در واقع، نظریه گایا به این موضوع اشاره دارد که یکی از چاکراهای زمین تخت سلیمان است. تصاویر کف دریاچه تخت سلیمان در زیر آورده شده‌اند.

معبد آناهیتا؛ معبدی با معماری شگفت‌انگیز

معبد آناهیتا در بخش شرقی آتشکده آذرگشنسب واقع شده و گفته می‌‌شود که متعلق به ناهید بود. این معبد شباهت زیادی به حیاط مربعی شکل با ۴ ستون مستطیلی دارد‌ و از طاق آجری با دو دهنه تشکیل شده که به سمت دالان‌های باریک هدایت می‌شوند. ستون‌ها و دیوارهای این جاذبه از سنگ‌های تراشیده و قطور ساخته شده‌اند و سبک معماری ضربی شکل را می‌توان در طاق‌های آجری آن مشاهده کرد.

با مشاهده شکل ستون‌ها و دیوارهای معبد آناهیتا می‌توان به این نتیجه دست یافت که ساخت این جاذبه به دوران ساسانی یا اوایل دوران اسلامی بازمی‌گردد. این معبد نزد ایرانیان باستان از اهمیت زیادی برخوردار بوده و برای ستایش ایزدبانوی آب و زایش کاربرد داشت.

از عجایب تخت سلیمان؛ تالار ستون‌دار

از دیگر بناهای دیدنی این منطقه که از دوران ایلخانیان برجای مانده، تالار ستون‌دار نام دارد. باستان‌شناسان آلمانی معتقد هستند که در این تالار در گذشته جشن‌هایی‌ برگزار می‌شده و محل غذاخوری شاهان بوده است. با بازدید از این جاذبه تاریخی با قدمت بالا، می‌توانید علامت‌ها و امضاهایی که سنگ‌تراشان در کف سالن درج کرده‌اند را نیز مشاهده نمایید. علامت سواستیکا در شرق تالار در معرض دید است که به شکل گردونه خورشید یا صلیب شکسته خودنمایی می‌کند.

بناهای دوره ایلخانی؛ الهام گرفته از تفکرات مذهبی

با بازدید از تخت سلیمان می‌توانید آثار و نشانه‌هایی از تغییراتی که نوادگان چنگیزخان، ۷ قرن پس از ساسانیان ایجاد کرده‌اند را نیز مشاهده نمایید. این نوادگان که به تازگی مسلمان شده بودند، با الهام از تفکرات دینی خود به مرمت ایوان خسرو و کاشی‌کاری و گچ‌کاری‌ها پرداختند. از بناهای دوره ایلخانی می‌توان به سازه‌های هشت‌ ضلعی و دوازده ضلعی، کاخ شکار، تالار شورا، مسجد، حمام و کارگاه‌های صنعتی اشاره کرد. ورودی مسجد از شمال غربی است و کاشی‌های نقش برجسته آن را می‌توانید در موزه رضا عباسی تهران مشاهده کنید.

بناهای هشت ضلعی برجای مانده از ایلخانان

اگر در سفر خود به تخت سلیمان به بازدید از ایوان خسرو می‌روید، در بخش غربی آن می‌توانید دو بنای هشت ضلعی را ببینید. این بناها از سنگ، آجر و گچ ساخته شده‌اند و امروزه شرایط مناسبی ندارند، اما با مشاهده سبک معماری زیبا، نوع گچ‌بری و کاشی‌‌ها می‌توان قدمت آن را به دوره ایلخانیان نسبت داد.

سنگ اژدها و افسانه جالب آن

از جاذبه‌‌های مرموزی که در ضلع جنوب غربی این اثر باستانی قرار دارد، می‌توان به سنگ اژدهای تخت سلیمان اشاره کرد. این منطقه به عنوان آثار طبیعی ملی به ثبت رسیده و دیوارهای آن تقریباً ۱.۵ متر تا ۲ متر ارتفاع و ۲۵۰ متر طول دارند‌. باتوجه به گفته مردم محلی، سنگ اژدها در گذشته اژدهایی بزرگ بوده که پس از شکست خوردن در برابر حضرت سلیمان، به شکل سنگ درآمده است. برخی افراد نیز می‌گویند که آب دریاچه تخت سلیمان توسط این سنگ بزرگ به زمین‌های کشاورزی سرازیر می‌شد، اما به مرورزمان به شکل امروزی درآمده است.

تالار تاریخی و قدیمی شورا؛ محلی برای تصمیم‌گیری‌های مهم

از دیگر آثار تاریخی تخت سلیمان که گردشگران زیادی از آن بازدید می‌کنند، می‌توان تالار شورا را نام برد‌. قدمت این تالار به دوره سلطنت ایلخانان بازمی‌گردد. با بازدید از این تالار در واقع به بازدید از مکانی دیدن می‌روید که در آن دوره برای برگزاری جلسات مهم و تصمیم‌گیری‌ها در مورد مسائل مهم کشوری استفاده می‌شد. آثار تاریخی تالار شورا در موزه‌ای در تخت سلیمان نگهداری می‌شوند و می‌توانید از آن‌ها نیز دیدن کنید.

حمام؛ بنایی جذاب با آجرهای ساسانی

حمام در مجاورت دروازه شمالی قرار دارد و از لاشه سنگ، گچ و آجرهای ساسانی تشکیل شده است‌. باتوجه به تحقیقات باستانی می‌توان گفت که این حمام دارای گرم‌خانه، گربه‌رو، هشتی ورودی، انواع کاشی‌های لعاب‌دار، طاقچه‌های درون دیوارها، کانال‌های آبرسانی و... بوده است‌. این حمام از کف سنگ‌فرش و طاق آجری ساخته شد.

جاهای دیدنی نزدیک تخت سلیمان

از جاهای دیدنی نزدیک تخت سلیمان می‌توان به زندان برنجه و زندان سلیمان اشاره کرد. داستان‌ها و افسانه‌های زیادی در مورد چگونگی ساخت این زندان‌ها وجود دارند که هر کدام به نوعی جالب هستند. اگر قصد سفر به تخت سلیمان را دارید، بازدید از این جاذبه‌ها خالی از لطف نخواهد بود.

زندان سلیمان؛ زندان دیو

برخی از افراد باتوجه به داستان‌های افسانه‌ای قدیمی معتقد هستند که در گذشته حضرت سلیمان در این منطقه زندگی کرده و به همین دلیل نام این مجموعه را تخت سلیمان نهاده‌اند. نام دیگر کوه زندان سلیمان نیز زندان دیو است که داستان‌های زیادی در مورد آن وایت می شوند. باتوجه به یکی از این داستان‌ها، حضرت سلیمان دیوهای بدجنس را در این زندان، زندانی می‌کرد. زندان سلیمان در فاصله ۳ کیلومتری از تخت سلیمان قرار دارد.

جالب است بدانید گاهی دودهایی از این مکان به آسمان برمی‌خیزد که به عقیده برخی، نشانه‌ای از دیوهای عصبانی درون آن است. در حقیقت گازهای خارج شده از کوه نشان‌دهنده آتشفشانی بودن آن است.

دلیل نام‌گذاری زندان سلیمان

دلایل افسانه‌ای زیادی برای نام‌گذاری این گودال به نام زندان سلیمان، وجود دارند. برخی از افراد معتقد هستند که در ابتدا در این منطقه دریاچه‌ای وجود داشت و به مرور زمان به گودال تبدیل شد و حضرت سلیمان دیوهایی که از وی پیروی نمی‌کردند را به درون این گودال می‌فرستاد. یکی از دیوها انگشتر حضرت سلیمان را دزدید که به درون این گودال افکنده شد. در ادامه برای جلوگیری از فرار دیو، سلیمان این بنا را ساخت.

گازهای سمی‌ که از درون گودال خارج می‌شوند را نیز به دیو نسبت می دهند و می‌گویند دیو این گازها را از سر خشم از دهان خود خارج می‌کند‌. جالب است بدانید که ۶۰۰ سال پیش قومی به نام مانایی‌ها این زندان را محل مقدسی می‌دانستند و آن را به عبادتگاه تبدیل کرده بودند. این منطقه در دوران ساسانیان هم برای قربانی کردن حیوانات مورد استفاده قرار می‌گرفت.

زندانی متفاوت؛ زندان برنجه

زندان برنجه از جاذبه‌های دیدنی روستای برنجه است که در فاصله ۱۳ کیلومتری از تخت سلیمان قرار دارد. شاید با شنیدن نام زندان برنجه انتظار بازدید از منطقه‌ای با برج و نگهبانی و میله‌های آهنی را داشته باشید، اما در این زندان هیچ‌کدام از این چیزها وجود ندارند‌. گفته می‌شود در گذشته خان‌های محلی برای تنبیه دشمنان یا مردم روستا پس از بستن سنگی به پای‌شان، آن‌ها را در این گودال عمیق رها می‌کردند. به همین دلیل، به آن زندان برنجه می‌گویند.

طبیعت سرسبز چمن گول؛ برکه‌ای در دل نیزارهای شناور

از دیگر جاذبه‌های دیدنی نزدیک تخت سلیمان می‌توان به چمن ‌‌گول اشاره کرد که در ۳ کیلومتری شرق این مجموعه قرار دارد. برای بازدید از این منطقه باید مسیر کوهنوردی را درپیش بگیرید و به سمت قله حرکت کنید. سپس، برکه‌ای را خواهید دید که در اصل یک باتلاق است و عمقی حدود ۸ الی ۱۵ متری دارد. در این منطقه نیزارهای زیادی به چشم می‌خورند که گاهی ارتفاع آن‌ها به ۲ متر نیز می‌رسد.

بهترین زمان سفر به تخت سلیمان

در هر فصلی می‌توان از تخت سلیمان دیدن کرد، اما بهترین زمان بازدید از آن فصل بهار است. از اوایل اردیبهشت تا اواخر خرداد آب‌وهوای تخت سلیمان در بهترین حالت قرار دارد و مناظر سرسبز، دیدنی می‌شوند. البته، برخی از افراد بازدید از این منطقه را در فصل پاییز ترجیح می‌دهد؛ به این دلیل که برگ‌های نارنجی و قرمز مناظر جذابی را به وجود می‌آورند. با این حال، باتوجه به هواشناسی تخت سلیمان، به دلیل امکان بارش و برف و یخبندان در این منطقه، بهترین زمان بازدید از آن فصول گرم است.

اقامت در تخت سلیمان

از مهم‌ترین نکاتی که باید در مورد اقامت در این مجموعه تاریخی بدانید این است که هیچ هتلی در اینجا وجود ندارد و باید در اقامتگاه‌های شهرهای اطراف اتاقی را رزرو کنید. نزدیک‌ترین شهر به این مجموعه تاریخی تکاب است و می‌توانید بین هتل‌های این شهر، گزینه مدنظر خود را باتوجه به سلیقه و بودجه‌تان انتخاب نمایید.

بازدید از تخت سلیمان و سفر به مرموزترین جاذبه تاریخی کشور

اگر می‌خواهید بدانید تخت سلیمان تکاب کجاست، باید گفت که این جاذبه در جنوب ‌شرقی آذربایجان غربی واقع شده و یکی از زیباترین آثار تاریخی دوره ساسانیان محسوب می‌شود. از جاذبه‌های نزدیک آن می‌توان به زندان سلیمان و ایوان خسرو اشاره کرد. معماری خاص این ایوان و افسانه‌هایی که مردم محلی در مورد زندانی کردن دیوها شرح می‌دهند، شما را شگفت‌زده خواهند کرد. با این حال، اقامتگاهی در این مجموعه وجود نداشته و باید در هتل‌های تکاب اقامت کنید.