در دامنه زاگرس شهری زیبا با تاریخی غنی خودنمایی می کند آری درست است اصفهان، این شهر شگفت انگیز یکی دیگر از شهر های باستانی کشور عزیزمان ایران می باشد که بیش از نیمی از تاریخ این سرزمین را در خود جای داده است. در هر نقطه از مرکز شهر اصفهان تاریخ حرفی برای گفتن دارد از دوره های مختلف پیش از اسلام گرفته تا دوران صفویان که این شهر به اوج شکوه خود رسید. جاذبه های تاریخی بسیاری در این شهر قرار گرفته که در این مقاله قصد معرفی و شناخت پل خواجو را داریم.

آنچه در ادامه مطلب خواهید خواند

تاریخچه پل خواجو
مبنا ساخت پل خواجو
ویژگی های ظاهری پل خواجو
کاربردهای پل خواجو
جاذبه های نزدیک به پل خواجو
هتل های نزدیک به پل خواجو
اطلاعات بازدید از پل خواجو

پل خواجو کجاست؟ معرفی + آدرس و عکس

تفاوت هایی میان پل خواجو و دیگر پل های زاینده رود وجود دارد که وجه تمایز این ساز در معماری زیبا و منحصر به فردش نهفته است. این پل علاوه بر اینکه یک اثر تاریخی ارزشمند در کشور به حساب می آید یکی از جاذبه های محبوب گردشگران تور اصفهان نیز محسوب می باشد. اگر قصد سفر به اصفهان را دارید پیشنهاد می کنیم شب های پر شعر و زیبای پل خواجو را از دست ندهید.

تاریخچه پل خواجو

با استناد به نوشته های تاریخی قدمت این پل به دوران پیش از اسلام باز می گردد که در دوران تیموریان مورد بازسازی قرار گرفت. اما شکوه و جلالی که امروزه از پل خواجو شاهد آن هستیم مربوط به دوران صفویه می باشد. در سال 1060 هجری قمری شاه عباس دوم(هفتمین پادشاه صفوی) دستور ساخت پل خواجو و همچنین اقامتگاه کوچکی برای خود و خانواده وی را بر روی پلی مخروبه که مربوط به زمان ترکمان (پل حسن بیک) می شد را صادر کرد. اهداف شاه عباس دوم از ساخت این پل اتصال محل های خواجو، تخت فولاد، راه شیراز و دروازه حسن به یک دیگر بود که بعد ها یعنی در سال 1068 از آن به عنوان سد نیز استفاده شد. مدت ها بعد در سال 1290 باردیگر پل خواجو به دست نصرالله مشیرالدوله (سیاستمدار ایرانی در زمان حکومت ناصرالدین شاه قاجار) بازسازی شد. از دیگر نام هایی که به این پل تا به امروز نسب داده اند می توان به پل شاهی در دوران صفوی و پل بابا رکن الدین به دلیل اینکه مسیری برای رفتن به خانقاه و مقبره بابا رکن الدین( یکی از مشایخ و عارفان بزرگ قرن هشتم) بود اشاره کرد.

مبنا ساخت پل خواجو

پس از تاریخجه پل خواجو بر از کمی نیز از معماری آن بدانیم:

یکی از ویژگی های شگفت انگیز این سازه همانند دیگر بناهای ایرانی معماری فوق العاده آن می باشد که در ادامه بیشتر با آن آشنا خواهیم شد.

معماری دقیق این سازه سبب شده است که پل خواجو همچنان با اقتدار بر قلب شهر اصفهان استوار باشد. شالوده این بنا تاثیر فوق العاده ای در اقتدار آن داشته است

مبنا ساخت پل خواجو

پایه های این سازه بر بستری از جنس سنگ جوش یا کنگلومرا بنا شده است که همین امر در مقاوت و استحکام بنا تاثیر بسیار زیادی داشته است. از دیگر خلاقیت های سازنده این پل در بخش پی ریزی سازه می توان به سنگ فرش کردن مجرای رودخانه در نزدیکی پایه های پل که جلوگیری می کند از فرسایش پایه های پل بوسیله آب اشاره کرد. یکی دیگر از عوامل مقاومت و استحکام این سازه مصالح کاربردی در آن، شکل ظاهری پایه ها(نوک تیز هستند و مانند آب شکن عمل می کنند) و شکل ظاهری سقف معبر(آهنگ و عرقچین) می باشد.

البته دو اصل تقارن و تناسبی که در ساخت پل خواجو بکاربرده شده است نیز بر مقامت و زیبایی این اثر چنان بی تاثیر نبوده.

ویژگی های ظاهری پل خواجو

بنا بر احتمالات این پل به مرور زمان تغیراتی را تجربه کرده به همین منظور ارقام و اعداد مختلفی برای طول، عرض و چشمه های این پل جود دارد اما امروزه پل خواجو را با 150 متر طول، 14 متر عرض و 26 چشمه معرفی می کنند. جنس پل و هم چنین معبر آن از سنگ و آجر است و دارای ارتفاعی حدود 5 متر می باشد.

به طور کلی این سازه دارای 4 طبقه، حدود 11 پله سنگی که سبب اتصال پل و دهانه رودخانه است و 51 حجره با ابعاد مختلف در هر دو سمت گذرگاه داخلی می باشد.

کاربردهای پل خواجو

سقف پل خواجو

کاربردهای پل خواجو

این پل سبب اتصال دو سر رود زاینده رود و محله های مختلفی مانند دروازه حسن خواجو، ، راه شیراز و تخت فولاد که پیش تر به ان اشاره کرده بودیم.

به دلیل مزایایی بسیاری که وجود داشت از جمله جان گرفتن آب چاه های پیرامون رودخانه، تامین قوا برای حرکت آسیاب های بادی، اشباع کردن آب زمین های کشاورزی، ذخیره آب برای روز های کم آب و زیبایی های طبیعی و تفریحات آبی در گذشته از پل خواجو به عنوان سد نیز استفاده می شد.

در رو بخش شرقی و غربی پل دو ساختمان مزین شده به هنر نقاشی و کاشی کاری می باشد که زمانی اقامتگاه موقت شاه صفوی و خانواده اش بوده است. البته در مواردی هم جایگاه حکمرانان و بزرگانی بوده که برای تماشای مسابقات شنا و قایقرانی به پل خواجو می آمدند.

امروزه نیز به عنوان یکی از محبوب ترین جاذبه های گردشگری و زیبایی های تاریخی اصفهان محسوب می شود هم چنین محل برگزاری برخی از جشن ها وفستیوال ها مانند جشن نوروز به همراه برنامه نور و صدا می باشد.

جالب است که درمورد پل خواجو بدانید:

در مرمت و بازسازی این پل (سال 1388) تعدادی سنگ قبر پیکرتراشی شده و قدیمی پیدا شد که برخی از آنان به موزه سنگ (تخت فولاد) منتقل شد برخی دیگر نیز طی کنشهای بازسازی از بین رفت.

هنگامی که از پایین به پل خواجو نگاه کنید البته در یک زوایه خاص (39 درجه به نسبت افق) رواق ها، دیوار ها و نشیمن گاه ها مانند یک شمع است که اشک های چکیده شده از آن نیز به تصویر کشیده شده است.

هنگامی که از بالا به این سازه نگاه کنید با تصویر عقابی با بال های باز رو به رو خواهید شد که قصد پرواز بر فراز زاینده رود را دارد.

برعکس بیش از نیمی از سازه های دیگر که آب سبب تخریب آن می شود شالوده این پل برای استحکام بیشتر به آب نیاز دارد.

در قسمت شمالی پل خواجو یک قبله نما با ظاهری شبیه به خورشید قرار گرفته است.

برخی از اعلائم نا معلوم نیز در بخش پایینی پل خواجو وجود دارد که از صاحب دست خط و معانی آن اطلاعات درستی در دست نیست تنها فرضیه هایی به این مبنا که ممکن است الفبای یونایی باشد یا اینکه مربوط به سنگ تراش های زمان صفوی جهت دریافت مزدشان باشد وجود دارد اما درستی هیچ یک از آن ها تایید نشده است.

دو ساختمان مزین شده به هنر نقاشی و کاشی کاری