فانوس اسکندریه

یکی از عجایب هفتگانه جهان "فانوس اسکندریه" می باشد که به عنوان آخرین سازه در این لیست جا خوش کرده است. فانوس اسکندریه اولین فانوس دریایی دنیا می باشد که توجه بسیاری از جهانگردان را به خود جلب نموده است.

فانوس اسکندریه در اوایل سده سوم قبل از میلاد به دستور فرمانروای وقت مصر در جزیره فاروس و در شهر اسکندریه ساخته شد، البته لازم به ذکر است که بگوییم ساخت فانوسی دریایی با ابعاد چشمگیر از برنامه های اسکندر بود که اَجَل نگذاشت او خود این طرح را اجرایی کند و 23 سال پس از مرگش این فانوس ساخته شد. فانوس اسکندریه ، نمادی از شهر اسکندریه بوده و همچنان نیز در مُهرهای مهم استان اسکندریه تصویری از آن وجود دارد. هدف از ساخت این سازه بی همتا، راهنمایی کشتی های تجاری به سمت بندرگاه اسکندریه مصر بود. افراد زیادی بر این عقیده هستند که علاوه بر راهنمای کشتی ها، فانوس اسکندریه کاربردهای دیگری داشته که مهم ترین آن ها حفاظت از جزیره فاروس بوده، به گونه ای که مراقبان فانوس هنگام مشاهده کشتی های دشمن نور خورشید را به واسطه آینه ای محدب بر روی کشتی متمرکز می کردند و آن را آتش می زدند.

این فانوس زیبا که برخی آن را فاروس اسکندریه نیز می نامند، دارای ویژگی های منحصر به فردی بوده و یکی از بزرگ ترین سازه های دنیا می باشد. ساخت تمامی مراحل فانوس اسکندریه 12 سال به طول انجامید که مدتی قابل توجه می باشد. ارتفاع بلند این فانوس باستانی (120 الی 137 متر) دلیلی برای انتخاب آن به عنوان سومین سازه بلند جهان در طول سال های متوالی بود. محققان در سال 2008 دریافتند که در آن دوره از فانوس اسکندریه به عنوان معیار اندازه گیری (عمودی) استفاده می شده که آن را می توان اولین واحد دقیق اندازه گیری بر روی کره زمین دانست.

موقعیت جغرافیایی فانوس اسکندریه

همان طور که در بالا اشاره کردیم، فانوس اسکندریه در کشور مصر و در جزیره فاروس واقع شده است. شکست داریوش سوم و تصرف سرزمین پارس توسط اسکندر مقدونی، خوشحالی مصریان را به دنبال داشت و سبب شد تا او را فرعون جدید خود  بدانند. گردشگران تور لحظه آخری می توانند به بازدید از فانوس اسکندریه بروند.

معماری و ساخت فانوس اسکندریه

طراحی فانوس اسکندریه که بیشتر شبیه به آسمان خراش بود را معماری ماهر به نام سستراتوس انجام داده است. به هنگام ساخت این بنا، سستراتوس که زحمات فراوانی را برای این سازه متحمل شده بود، درخواست کرد که نامش بر روی فونداسیون حک شود ولی بطلمیوس موافقت نکرد. سستراتوس که فردی باهوش بود در ظاهر قبول کرد ولی کتیبه ای را که نام خودش بر روی آن حک شده بود را در فوندانسیون قرار داد و اسم پادشاه را با روکشی از گچ بر روی آن حک نمود، پس از گذشت سال ها که گچ ها فرو ریخت، نام خود او نمایان شد.

فانوس اسکندریه مزین به مجسمه های زیبایی بود که در بخش هایی از آن به کار رفته بود. برای مثال در 4 گوشه سقف طبقه اول این مجسمه ها دیده می شدند.

هزینه های ساخت فانوس اسکندریه که در 2300 سال پیش انجام شده حدود 800 تالنت (واحد پولی ارزشمند در آن دوره) بوده که در آن زمان رقمی قابل توجه و چشمگیر به حساب می آمد. این سازه از تراش دادن سنگ هایی محکم و استوار بنا شده بود. در ساخت این فانوسِ زیبا سنگ های مرمر، ساروج و سرب داغ به کار رفته است که کاربرد سرب ها در این سازه دلیل اصلی مقاومت آن در برابر امواج دریا بود. نمای خارجی فانوس اسکندریه از سنگ های مرمر سفید رنگ بود که جلوه زیبایی داشت. این جاذبه دیدنی و جذاب، یکی از مهم ترین مکان های گردشگری شهر اسکندریه به حساب می آمد.

به طور کلی فانوس اسکندریه دارای 3 قسمت بود:

پایه سنگی و ساختمان مربعی فانوس اسکندریه

اولین بخشی که در تصاویر قابل مشاهده می باشد، یک پایه سنگی 6 متری بوده که فانوس بر روی آن بنا شد. اما نخستین قسمت اصلی سازه ساختمانی 4 ضلعی بوده که نقش مهمی در حفاظت از دو قسمت دیگر را ایفا می کرد. ارتفاع این ساختمان 73 مترو طول آن 30 متر بود. بازدید کنندگانی که برای بازدید از این جاذبه به اسکندریه می رفتند، در این قسمت می توانستند غذا و خوراکی خریداری کنند.

بخش میانی فانوس اسکندریه

این برج 8 ضلعی که دارای ارتفاع 35 متری بوده بر روی سکو ساخته شده است. در این قسمت و در ارتفاع 90 متری از سطح دریا بالکنی وجود دارد که مناظر بسیار زیبایی از اطراف را به معرض نمایش می گذارد.

بخش بالایی فانوس اسکندریه

این قسمت فانوس اسکندریه نیز به شکل استوانه بوده و ارتفاع آن 18 متر است. در بالای این استوانه تندیس پوزئیدون را قرار داده بودند. همان گونه که در تصاویر مشاهده می کنید، آتش افروخته فانوس در این قسمت نمایان بوده که سوخت های لازمه را از طریق بالابر به این نقطه انتقال می دادند. تونلی در میانه این فانوس وجود داشت که از زیرزمین تا اتاقِ تاسیسات روشنایی امتداد می یافت و حمل لوازم لازم به آن از طریق بالابر انجام می شد. در اتاق فانوس دریایی آینه ای منحنی شکل و بزرگ وجود داشت که از آن برای انعکاس نور خورشید یا نور آتش استفاده می شد تا کشتیرانان بتوانند با مشاهده آن مسیر درست را پیدا کنند. اما نکته جالب این است، شنیده ها حاکی از آن بوده که نور فانوس تا فاصله 160 کیلومتری نمایان بوده است.

درب ورودی فانوس اسکندریه طاق مرتفعی داشت و حیوانات بارکش به راحتی می توانستند از آن عبور کنند، این بخش در واقع سطحی شیب دار و پلکانی 183 متری بود. کسانی که قصد داشتند به بخش بالایی فانوس بروند، می بایست آن را پشت سر می گذاشتند و وقتی وارد اتاق فانوس دریایی می شدند، چشم اندازِ فوق العاده ای را می توانستند به تماشا بنشینند.

تخریب فانوس اسکندریه

در سال 796 بخش های بالایی فانوس به دلیل فرسایش از بین رفت، در طی سال های 965 الی 1323 رخداد چندین زلزله باعث تخریب بخش هایی از فانوس اسکندریه شد اما سرانجام در سال 1408 میلادی، بر روی بقایای آن ارگ کایتبی بنا شد تا این فانوس برای همیشه از بین برود. امروزه گردشگران تور لحظه آخری می توانند از این معبد بازدید به عمل آورند.

تحقیقات انجام شده پیرامون فانوس اسکندریه

گمانه زنی هایی مبنی بر این که تکه هایی از این فانوس در پی زلزله های رخ داده در درون درا افتاده باشد، سبب شد تا یونسکو در سال 1986 یک تیم تحقیقاتی را برای پیگیری این موضوع راهی جزیره فاروس کند. به دنبال تحقیقات انجام شده تکه سنگ هایی از این سازه در دریای مدیترانه کشف شد. همچنین در سال 1994 یک باستان شناس فرانسوی از سوی دولت مصر مسئولیت یافت که به جستجوی اشیاء ارزشمند در زیر آب بپردازد. او نیز قطعاتی پیدا کرد و به اطلاع مسئولین رساند، نهایتا در سال 1995 این قطعات از درون آب بیرون آورده شد و در بندرگاه به نمایش گذاشته شد تا علاقه مندان از آن ها دیدن کنند. مدت ها بعد و هم زمان با پیشرفت تکنولوژی محققان موفق شدند به واسطه تصاویر ماهواره ای سایر قطعات را از دل آب بیرون آورند. پس از جمع آوری مجموعه ای ارزشمند از قطعات فانوس اسکندریه، دولت مصر بر آن شد که یک پارک زیرآبی را احداث نماید تا علاقه مندان و بازدید کنندگان بتوانند به تماشای آثاری از این فانوس در دل آب بپردازند. پوشش های گیاهی زیبایی نیز در این پارک زیرآبی وجود دارد که جلوه زیبایی به آن بخشیده است. گردشگران تور لحظه آخری می توانند در کنار تماشای این قطعات، از مجسمه ها و گیاهان دریایی نیز بازدید کنند.

همچنین سکه های رومی که از آن زمان به یادگار مانده، تصاویر زیبایی از فانوس اسکندریه را به نمایش گذاشته اند که قابل دید می باشد.

شاید برایتان جالب باشد که بدانید پس از گذشت سالیان دراز، مصری ها قصد دارند این سازه را در همان جزیره فاروس بازسازی کنند. ساخت مجدد این سازه هم اکنون حدود 3 میلیون دلار هزینه به دنبال دارد.

تفریحات فانوس اسکندریه

گردشگران تور لحظه آخری همه روزه بین ساعات 8 صبح تا 5 بعدازظهر می توانند از ارگ کایتبی که در محل فانوس اسکندریه ساخته شده بازدید کنند.

همان گونه که در بالا اشاره کردیم مهم ترین تفریحی که در این مکان وجود دارد غواصی هیجان انگیز در دل آب های مدیترانه و تماشای اجزای به جا مانده از فانوس اسکندریه می باشد.

هزینه بازدید از ارگ کایتبی

هر یک از گردشگران تور لحظه آخری برای بازدید از این ارگ باید 1.87 دلار پرداخت کنند.

آدرس فانوس اسکندریه

 مصر، استان اسکندریه، قسم الگمرک، اصلاح شرق.