آیا تا به حال نام سوملا، صومعه‌ای هزار ساله در قلب ترابزون ترکیه، را شنیده‌اید؟ اطلاعی در مورد تاریخچه آن دارید؟ هر کسی که متوجه قدمت هزار ساله این صومه می‌شود، شگفت‌زده خواهد شد و آرزوی دیدن آن را از نزدیک در سر می‌پروراند. صومعه‌ای در بالای صخره‌ها و در میان جنگل‌ها علاوه بر جنبه تاریخی، بی‌شک جاذبه طبیعی و منحصربه‌فردی نیز دارد. گردشگران علاقه‌مند به تاریخ و طبیعت با بازدید از صومعه‌ی سوملا ترکیه به وجد خواهند آمد و تجربه‌ای متفاوت برای آن‌ها رقم خواهد خورد.
آشنایی با صومعه سوملا ترابزون ترکیه
در ترابزون ترکیه جاذبه‌ای دیدنی به نام صومعه‌ی سوملا وجود دارد. از قدیمی‌ترین و تاریخی‌ترین صومعه‌های مسیحیت می‌توان به صومعه سوملا اشاره کرد. صومعه سوملا توسط انبوهی از جنگل‌ها احاطه شده است. این صومعه روی صخره‌هایی پر از شیب به نام کوه‌‌های زیگانا در شهر ترابزون قرار دارد. مردم این صومعه را با نام مریم مقدس می‌شناسند.
معنی لغوی سوملا بر گرفته از لغت میلاس به معنی تاریک یا سیاه است. به علت وجود کوه‌هایی به رنگ سیاه در اطراف این صومعه آن را سوملا نامیدند. با افزودن بخش‌های جدید به این صومعه از قرن ۱۳ میلادی، اهمیّت این صومعه دو چندان شده است. در گذشته دریای سیاه توسط حاکمان ترک به تصرف رسید. همین تصرف سبب به رسمیت شناختن صومعه‌ها همچون بقیه مراکز شد. البته قدیمی‌تر بودن صومعه سوملا نسبت به دیگر معابد مسیحیان از دیگر دلایل اهمیت این صومعه است.
تاریخچه صومعه سوملا
با وجود اینکه تاریخ دقیقی از ساخت این صومعه در دسترس نیست، اما بر اساس تحقیقات انجام شده و وسایل به کارگرفته شده در ساخت سازه، پیش بینی می‌شود که این سازه به یک هزار سال قبل برمی‌گردد. صومعه سوملا توسط مردمان محلی با هدف فرار از حملات دشمن ساخته شده است. در گذشته صومعه سوملا برای کارهای مختلفی مورد استفاده قرار می‌گرفت. البته در سال ۱۹۲۳ این صومعه متروکه شد.
معماری صومعه سوملا
محل قرارگیری این صومعه در بالای صخره‌ها و در میان جنگلی در ترابزون است. این سازه معماری با شکوهی دارد. با وجود اینکه این سازه در طول تاریخ دچار دستکاری و تخریب بسیاری شده است، اما همچنان با صلابت می‌درخشد. این تخریب‌ها تا مدت‌ها ادامه داشت، تا اینکه در سال ۱۹۲۳هر گونه تخریب یا دستکاری روی صومعه سوملا ممنوع شد.
صومعه سوملا ۳۰۰ متر ارتفاع دارد و در ارتفاع ۱۲۰۰ متری قرار گرفته است. صومعه سوملا همچون دیگر صومعه‌ها از قوانین خاصی پیروی می‌کند. از این سری قوانین می‌توان به ساخته شدن صومعه در خارج از شهر و در نزدیکی غار روی صخره اشاره کرد و همه صومعه‌ها این قوانین را رعایت کرده‌اند. انگاری که این سازه به کوه چسبیده است. با بالا رفتن از صخره، این موضوع را کاملا حس خواهید کرد.
بخش های صومعه سوملا
هر صومعه‌ای همچون صومعه سوملا از بخش‌های مختلفی تشکیل می‌شود. این صومعه در اصل دارای دو بخش است. بخش اول شامل عبادتگاه با چشمه‌ای مقدس می‌شود و از سقف این صومعه شاهد چکیدن قطرات سه تایی آب به این نقطه هستید. قسمت داخلی و بیرونی صومعه پر است از نقاشیهایی که با آب‌رنگ کشیده شده و از کتاب انجیل اقتباس گرفته است. بخش بعدی صومعه شامل ۴ طبقه می‌شود. بعد از اینکه به این قسمت وارد شدید، به کمک پلکان‌ها به پایین بروید. در آنجا شاهد اتاق‌های خواب، سالن‌ها، کتابخانه‌ها و انبارها هستید.
۷۲ اتاق در این صومعه وجود دارد که ۹۶ پله این اتاق‌ها را به بیرون وصل می‌کند. برگزاری مراسم دینی هر ساله در صومعه سوملا در تاریخ ۱۴ آگوست صورت می‌پذیرد. اگر در این تاریخ سفر نمایید، می‌توانید در این مراسم حضور پیدا کنید. کلیسای سنگی، محل‌هایی برای عبادت، اتاق مطالعه، آشپزخانه‌ها، اتاق‌های مهمان، کتابخانه و فواره از دیگر قسمت‌های این صومعه به شمار می‌روند. البته فقط در فصل بهار می‌توانید به فواره دسترسی داشته باشید. زیرا در این فصل آب‌های ذوب شده منطقه از طریق فواره زیبایی‌های شگفت‌انگیزی پدید می‌آورند. همچنین در بخش جلویی بنا شاهد ساختمانی بسیار بلند جهت عبادت راهب‌ها هستید.
دسترسی به صومعه سوملا ترابزون
برای دیدن این صومعه ابتدا به شهر ترابزون سفر کنید. بعد از طی کردن حدوداً ۴۵ کیلومتر، صومعه سوملا را خواهید دید. بدون شک در همان نگاه اول شما را شگفت‌زده خواهد کرد. ابهت و شکوه این صومعه برای هر کسی خیره‌کننده است. هنگامی که در پایین این بنا قرار دارید، برای بالا رفتن و رسیدن به ورودی باید از پلکان باریک و طویل کمک بگیرید. شما در هر روز هفته فرصت بازدید از این صومعه را از ساعت ۹ صبح تا ۷ عصر دارید. بعد از پرداخت هزینه ورودی، در یک الی دو ساعت می‌توانید تجربیات بی‌نظیری را برای خود رقم بزنید.
ویژگی های صومعه سوملا
از ویژگی‌های این صومعه می‌توان به معماری منحصربه‌فرد، کلیسای صخره‌ای، آشپزخانه و... اشاره کرد. در این بنا، فواره‌ای برای جمع آوری آب‌های کوهستان موجود است. بالکنی در این بنای بزرگ وجود دارد که از روی آن می‌توانید از چشم‌اندازهای کوهستانی و بسیار زیبای اطراف لذت ببرید. یکی از این بالکان‌های بنا به راهبان اختصاص داده شده است. از بخش‌های غیر معمول این صومعه سرا می‌توان به نقاشی‌های روی دیوار داخلی و بیرونی اشاره کرد. مفاهیم خاص و ویژه‌ای پشت این نقاشی‌ها نهفته است. نقاشیهایی که از روایت‌های داستان انجیل و حضرت عیسی به چشم می‌خورد.
کلیسای صخره ای سوملا
هنگام بازدید از این صومعه، بدون شک کلیسای صخره‌ای سوملا توجه شما را به خود جلب خواهد کرد. این کلیسای سنگی، ساختمانی شگفت‌آور و خاص دارد. نقاشیهایی با آب رنگ به دیوار داخلی کلیسای صومعه همانند بخش بیرونی آن، زیبایی فراوانی به این مکان می‌بخشد. محراب این کلیسا نیز از آجر ساخته شده است.
ریشه های باستانی صومعه سوملا
راهبان ارتودکس یونانی در سال ۳۸۶ بعد از میلاد مسیح این صومعه را ساختند و به مریم مقدس اختصاص داده شد. در افسانه‌ها گفته شده است که دو راهب یونانی به نام St.Barnabs و خواهر زاده‌اش به نام St. Sophronios شاهد تصویری روی دیوار غار بودند. از این رو تصمیم بر آن شد که صومعه درست در همین نقطه ساخته شود. البته تاریخ‌دانان معتقدند که قدمت سوملا، خیلی بیشتر از این‌ها است.
جاذبه های دیدنی نزدیک به صومعه سوملا
بعد از دیدن صومعه زیبای سوملا، بی‌شک در پی دیگر جاذبه‌های این اطراف می‌گردید. نگران نباشید جاذبه‌های بسیار زیبایی در نزدیکی صومعه سوملا می‌توانید پیدا کنید. قلعه ترابزون، موزه ایاصوفیه، کاخ آتاتورک و... نمونه‌هایی از این جاذبه‌های دیدنی هستند که با طی کردن مسافت نه چندان طولانی می‌توانید به آنجا برسید و از آن‌ها دیدن کنید.
قلعه ترابزون
قلعه ترابزون در فاصله ۴۷.۳ کیلومتری صومعه سوملا قرارگرفته است. از دیوارهای شهر ترابزون، به عنوان قلعه ترابزون یاد می‌شود. این دیوارهای بلند و دفاعی، شهر قدیم ترابزون را به انحصار خود درآورده است. جز بخش شمالی دیوارها در نزدیکی بزرگراه ساحلی، بقیه قسمت‌های دیوار، همچنان پابرجا باقی مانده‌اند. تاریخچه قلعه ترابزون به دوران بیزانس اشاره دارد. این سازه تاریخی و زیبا، دارای سه دژ است. کارشناسان معتقدند که قدمت قسمت بالای آن به سال ۲۰۰۰ پیش از میلاد برمی‌گردد.
قلعه ترابزون، تقریبا در مرکز شهر ترابزون و در بالای تپه‌ای در بلندترین نقطه شهر، واقع شده است. در منطقه آراکلی می‌توانید قلعه ترابزون را مشاهده کنید. از سنگ بناهای قدیمی در ساخت این قلعه استفاده شده است. قلعه ترابزون در طول تاریخ کاربردهای بسیاری داشته اما از اصلی‌ترین کاربردهای آن، می‌توان به دیده‌بانی و تشخیص حمله‌های دریایی در زمان سلطان محمد فاتح اشاره کرد. این قلعه از سه دژ بالایی، میانی و پایینی تشکیل شده است.
دژ بالایی
کاربرد این دژ، محافظت از قسمت‌های داخلی است. بناهایی نظیر حمام، قصر و یک برج در نزدیکی این دژ به علت امنیت بالا، وجود دارد. در بالاترین نقطه تپه، این دیوارها جای گرفته‌اند. کتاب‌ها و اسناد زیادی که مربوط به دوران عثمانی هستند، می‌توانید در موزه ترابزون که در نزدیکی این قلعه است ببابید.
دژ میانی
دژ میانی بخش دیگری از قلعه، به فرمان امپراتور الکسیوس دوم، دوران بیزانس بنا شد. این قسمت، از شرایط بهتری نسبت به دیگر قسمت‌های قلعه برخوردار است. دروازه‌های قدیمی، دباغی، کلیسا، مسجد، مسافرخانه و... در این قسمت از دژ به چشم می‌خورد.
دژ پایینی
شروع دیوارهای این بخش از قلعه از بخش‌های غربی تپه است و تا پایین‌ترین بخش تپه ادامه دارد. دژ پایینی از لحاظ طولی، طویل‌ترین بخش قلعه به شمار می‌رود. حمام‌ها، مسجدها، بازارها و محله‌های مسکونی زیادی در این اطراف دیده می‌شود.
موزه ایاصوفیه
این موزه در فاصله ۵۰.۸ کیلومتری صومعه سوملاز واقع شده است. ساخت موزه ایاصوفیه به امپراتوری بیزانس برمی‌گردد. ایاصوفیه علاوه بر جاذبه‌های تاریخی و معماری، داستان‌ها و روایات عجیبی برای گفتن دارد. ظاهر این ساختمان نمی‌تواند خاص بودن این بنا را به شما اثبات کند، اما به محض ورود به داخل بنا، مجذوب نقاشیهایی برگرفته از داستان‌های انجیل روی سقف و دیوارها خواهید شد.
کلمه ایاصوفیه حکمت مقدس معنا می‌شود. شاید برایتان جالب باشد که بدانید که در سال‌های گذشته، این ساختمان در اصل یک کلیسا بوده است. در سال ۱۵۸۴ به عنوان مسجد از آن استفاده می‌شود و امروزه به موزه تغییر کاربری داده است. اگر به سقف این موزه نگاهی بیندازید، کاشی‌کاری‌هایی را با طرح هلال ماه و ستاره می‌ببنید.پ
کاخ آتاتورک
این کاخ تنها ۴۵.۴ کیلومتر با صومعه سوملا فاصله دارد. کاخ آتاتورک در اوایل قرن نوزدهم میلادی به فرمان کنستانتین کابایانیتیس به عنوان عمارت تابستانی ساخته شد. چند سال بعد از ساخت، روس‌ها ان را به تصرف خودشان در آوردند. کنستانتین بر اساس پیمان لوزان این شهر را ترک کرد. در سال ۱۹۲۴، آتاتورک این مکان را بعنوان محل استراحت خود انتخاب کرد. در آن زمان‌ها، مردم شهر این کاخ را به آتاتورک و همسرش، لطیفه خانم، هدیه دادند. بعد از تمامی این اتفاقات، در سال ۱۹۴۳، این کاخ با شکوه به موزه تغییر کاربری داد. هر ساله عموم مردم از سراسر جهان از این آثار تاریخی دیدن می‌کنند.
روی تپه سویوک سو در شهر ترابزون، شاهد یکی از خیره‌کننده‌ترین نمادهای این شهر هستید. چشم‌انداز رویایی این کاخ، در نگاه اول توجه هر گردشگری را به خود جلب می‌کند. در کاخ آتاتورک می‌توانید شاهد مجموعه‌های ناهارخوری، عتیقه فروشی، ظروف کریستال و سایر اشیاء قیمتی و تاریخی باشید. بدنه بنای تاریخی کاخ آتاتورک از سنگ ساخته شده است.
سخن پایانی لحظه آخر
شگفتی معماری را در صومعه سوملا تجربه کنید. از صومعه سوملا در ترکیه می‌توان به عنوان چشم‌نوازترین بناهای تاریخی ترکیه یاد کرد. صومعه سوملا از قدیمی‌ترین کلیساهای تاریخ مسیحیت در منطقه ماچکای ترابزون به شمار می‌رود. صومعه سوملا در تپه Mela و در دره Altindere قرار گرفته است. قدمت بالا، طبیعت و مناظر دل‌انگیز این صومعه، توجه هر گردشگری را به خود معطوف می‌کند.
