حرم امام حسین

حرم امام حسین علیه السلام به عنوان یکی از مهم‌ترین مراکز زیارتی برای شیعیان، مورد توجه افراد زیادی از اقصی نقاط جهان قرار گرفته است. حرم مطهر امام سوم شیعیان به همراه برادر خود در منطقه بین‌الحرمین کربلا در کشور عراق واقع شده و سالانه، مخصوصا در اربعین، شیعیان زیادی برای زیارت به سمت آن روانه می‌شوند. بارگاه امام حسین (ع) چنان آرامش وصف ناپذیری به زائرین خود می‌دهد که شیعیان با آن انس فراوانی گرفته‌اند و حتی برخی از زائرین سالانه به پابوسی ابی عبدالله می‌روند. در ادامه این مقاله جامع به هرآنچه درباره حرم امام حسین (ع) می‌دانیم، از جمله پیشینه و فرایند ساخت مرقد، صحن، گلدسته به همراه عکس همه آنها از خارج و داخل حرم می‌پردازیم. همراه لحظه آخر باشید.

حرم امام حسین (ع) در کدام شهر است؟

آرامگاه اباعبدالله در مرکز شهر کربلا (شهری در 80 کیلومتری نجف و 100 کیلومتری بغداد) قرار گرفته. موقعیت جغرافیایی این شهر در عرض شمالی: 32 درجه و 40 دقیقه و در طول شرقی: 43 درجه و 50 دقیقه است. حرم امام حسین نزد گردشگران تور کربلا از تقدس خاصی برخوردار است.

به کدام شهرهای عراق سفر کنیم؟

تور کربلاتور نجف

داخل حرم امام حسین (ع) و امکانات آن در جدول

داخل حرم امام حسین دارای بخش‌های مختلفی مانند ایوان‌ها، رواق‌ها، درب‌ها و آرامگاه‌ها می‌باشد. شناختن قسمت‌های مختلف به زائران محترم حرم مطهر کمک می‌کند تا همه قسمت‌ها را بازدید و زیارت کنند و مسیرها را شناسایی نمایند. در واقع این بخش خلاصه‌ای از تمام بخش‌هایی است که در ادامه به توضیح هریک از آنها می‌پردازیم.

مشخصات ورودی‌های حرم امام حسین (ع)

حرم امام حسین دارای 10 درب ورودی است که 3 درب در سمت غرب، 2 درب در قسمت شمالی، 3 درب در سمت شرقی و 2 درب در قسمت جنوبی زیارتگاه قرار دارد. لازم به ذکر است که بگوییم بزرگترین درب در بخش جنوبی واقع شده است. در حرم 65 حجره وجود دارد که هر یک در مقابل خود یک ایوان دارد. ایوان طلا در مقابل درب حرم قرار دارد که گردشگران تور کربلا به هنگام ورود، آن را مشاهده می کنند و مسحور زیبایی آن می شوند. این ایوان در دو سوی خود 2 مناره طلا نیز دارد. در بخش شرقی صحن یک مسجد بزرگ هم به چشم می خورد که مربوط به نخستین بنای حرم بوده و در طول سال های گذشته گسترش پیدا کرده است. قتلگاه (مکانی که شِمر در آن سرِ ابی عبدالله را از تن او جدا کرد) در منتهی الیه رواق جنوبی قرار دارد. جدیدترین ضریح فعلی کربلا نیز در سال 1391 توسط ایرانیان ساخته شد. این ضریح زیبا با همت چند تن از شیعیانِ عاشق، در شهر قم ساخته شد که در ساختِ آن از 5 تُن چوب درخت ساج، 2 تُن مس، 4000 کیلوگرم نقره و 118 کیلوگرم طلا استفاده شده و حدودا 12000 کیلوگرم وزن دارد. این ضریح دارای مساحت 34 متر مربعی بوده و 20 باب پنجره دارد و ارتفاع آن کمی بلندتر از ضریح پیشین است.

صحن حرم امام حسین (ع) و اطلاعات صحن‌های آن

صحن حرم امام حسین دو طبقه بوده و دیوارهای آن مزین به کاشی‌هایی همسان و زیبا است. همچنین بخش‌هایی از صحن به انبار فرش‌ها تبدیل شده تا در مواقع ضروری بر روی زمین پهن و دوباره جمع گردد. رواق‌های زیادی در صحن واقع شده که از طریق آستانه می‌توانید به آن‌ها دسترسی پیدا کنید. رواق‌ها تا ارتفاع 2 متری مزین به سنگ‌های مرمر هستند و در بخش‌های مختلف آن کاشی‌کاری های قرآنی دیده می‌شود که چشم هر بیننده‌ای را نوازش می‌دهد. تمامی مکان‌های مسقف موجود در حرم با آینه کاری هایی زینت بخشیده شده که هنرِ دستِ ایرانی‌ها است.

مروری بر تاریخچه قبر امام حسین (ع)

امام حسین (ع) که سومین امام شیعیان می‌باشد، در محرم سال 61 هجری قمری برای اظهار مخالفت خود باسیاست‌های ناعادلانه یزید، به مخالفت با آن برخاست. این مخالفت‌ها سرانجام منجر به درگرفتن جنگی در بیابان نینوا میان دوطرف شد. روز دهم محرم همان سال به دنبال رزم‌های صورت گرفته، سیدالشهداء شهید شد و این اتفاق بدترین روز تاریخ را برای شیعیان رقم زد. پس از این که امام حسین (ع) و یارانش در کربلا به شهادت رسیدند، چند روز بعد قبیله بنی‌ اسد جسم آن‌ها را دفن کردند. بنی ‌اسد برای آرامگاه امام حسین نشان‌هایی در نظر گرفتند و درخت سدره‌ای‌ را برای علامت آن نهادند تا بعد‌ها بتوانند با این نشانه آن را بیابند. از همین رو در دوره حکومت بنی‌ امیه، شیعیان به زیارت قبر امام حسین می‌آمدند و قبر کاملا مشخص بود.

حرم امام حسین (ع) از دوران مختار تا امام رضا (ع)

همان طور که پیش از این اشاره کردیم، اولین آرامگاه حسین بن علی را بنی اسد بنا نهاد. پس از آن گفته می‌شود مختار بن ابوعبید ثقفی آن را بسط داده است. البته این بنا که از مصالحی چون گچ و آجر ساخته شده بود، به دستور هارون الرشید (دوره بنی عباس) تخریب شد. در طی این تخریب، بسیاری از منزلگاه های اطراف نیز ویران شد. پس از آن برای نابودی هرگونه علامت، قبر را شخم زدند و درخت سدره را بریدند. اما این عمل با رنجش خاطر شیعیان همراه بود و خشم آن‌ها را برانگیخت.

 پس از گذشت این دوره و زمانی که علی بن موسی یا همان امام رضا (ع) خلافت را به دست گرفت، شیعیان با همت والا دگربار حرم امام حسین را ایجاد کردند. اما چندی نگذشت که این بنا هم به دستور متوکل عباسی در سال 232 قمری ویران شد، به دنبال این اقدام نابخِرَدانه زمین مورد نظر را به طور کلی شخم زدند و آن را تبدیل به کشتزار نمودند.

آخرین بازسازی حرم امام حسین (ع) در دوره خلافت‌ها

آخرین عملیات احیای بنای مرقد امام حسین (در دوره باستان) در سال 367 قمری توسط عضدالدوله دیلمی انجام شد و وی فرمان ساخت کل عتبات عالیات را داد. عملیات بازسازی ساختمان حرم در سال 367 قمری آغاز شد و در سال 371 قمری پایان یافت. طی این مدت 4 ساله حرم حسین بن علی به زیبایی بنا گشت و گنبدی نیز در بالای قبر در نظر گرفته شد. ساختمان اصلی آن با وجود بی‌لطفی های صورت گرفته، ولی همچنان استوار باقی مانده است.

در آتش سوزی سال 407 قمری بر اثر افتادن شمع، بخش قابل توجهی از تزئینات داخلی این زیارتگاه مقدس آسیب دید ولی خوشبختانه به دلیل عدم استفاده از چوب در ساختمان اصلی آرامگاه و ستون‌ها، مهم‌ترین قسمت‌های این بنا سالم باقی ماند. در واقع بنای اصلی حرم که هم اکنون مشاهده می‌شود، از آثار به جا مانده معماری آل بویه بوده که از تعرض مغولان نیز مصون مانده است. نکته اصلی اینجاست که آل بویه خاندانی شیعه ایرانی بودند که مجددا این بنا را سرپا کردند.

نقش ایرانی‌ها در حفظ حریم حرم امام حسین (ع)

از آن زمان تاکنون بازسازی‌ها و تعمیرات بی‌شماری در حرم امام حسین صورت گرفته و ایجاد تزئیناتی در بخش‌های مختلف آن، جلوه‌‌ای بی‌نظیر را به آن بخشیده است. بخش ایوان طلای حرم که زیبای بی‌حد و اندازه آن توجه گردشگران تور کربلا را به خود جلب نموده، توسط دولت جلایریان بنا شده است. بعدها بخش صندوق و ضریح فولادی به واسطه پادشاهان صفوی ساخته شد و آن‌ها آرامگاه را نیز توسعه دادند. در زمان عثمانی‌ها یک کاروانسرا در جوار مرقد ساخته شد که سبب رفاه حال مسافران شد. بخش عظیمی از تزئینات ضریح، مربوط به دوره پادشاهی نادرشاه (سال 1135 قمری) است. همچنین در دوره قاجار گنبد ضریح با پوششی از طلا مجددا ساخته شد و جلوه بسیار زیبایی پیدا کرد.

تمامی این فرآیند نشان از احترام ایرانی‌ها و سلسله‌های شیعی پارسی نسبت به حرم امام حسین (ع) داشت. اما این روند با حمله‌های مجدد وهابی‌ها و اعراب تندرو به عراق و به خصوص حرم امام حسین (ع)، این بنا مجددا به بازسازی نیاز پیدا کرد.

فتحعلی شاه قاجار بنای حرم را بازسازی کرد!

در سال 1216 قمری فردی به عبدالعزیز بن محمد وهابی از دودمان سعودی در طی حملهای‌ بی‌رحمانه به کربلا رفت و کشتار بزرگی که به راه انداخت. وی بارگاه امام حسین را تخریب و اموال با ارزش آن را به یغما برد. این حمله به تلافی حملات عراقی‌ها به کاروان حجاج مکه انجام شد. اما پس از گذشت 2 سال مرقد جدیدی به فرمان فتحعلی شاه قاجار احداث شد. پس از این مرمت، هیچ کار جدیدی روی حرم امام حسین (ع) تا سال 1389 انجام نشد. آخرین تعمیراتی که در این حرم صورت گرفته، در بخش ایوان طلا و ستون‌ها (قرار دادن ستون های مرمرین به جای ستون های چوبی) بوده که در سال 1389 قمری به واسطه حاج قنبر رحیمی انجام شده است.

معماری گنبد امام حسین (ع)

بنا بر اسناد تاریخی و شواهد موجود، گنبدی که اکنون بر فراز قبر مطهر حضرت سیدالشهدا (ع) قرار دارد و ستون‌های پیرامون ضریح مطهر که گنبد روی آن‌ها قرار گرفته است، در دوران حکومت جلایریان و در قرن هشتم هجری بنا شده و بیش از ۷۰۰ سال قدمت دارد که البته بارها در طول تاریخ، از سوی شیعیان و ارادتمندان، بازسازی، تعمیر و تزئین گردیده است. گنبد کنونی مرقد امام حسین (ع) دومین گنبد بنا شده است و گنبد اول که در میان عموم به قبه حسینی مشهور است، زیر آن محفوظ مانده است.

گنبد کنونی حرم از نظر تاریخی و فرهنگی، یک میراث ارزشمند هنر ایرانی و اسلامی مربوط به عصر صفویه محسوب می‌شود از این رو طرح ترفیع گنبد به‌گونه‌ای تعریف شده که سازه قدیمی تخریب نشده و گنبد جدید روی آن نصب شود. به این ترتیب حرم امام حسین، تنها حرم مقدسی است که همزمان دارای 3 گنبد خواهد بود و گنبد تازه بر روی این گنبد با خشت‌های طلای کهن خود، قرار داده می‌شود. 3 گنبد شدن حرم به این معنی نیست که حرم دارای 3 گنبد مجزا می‌شود، بلکه همان‌گونه که اکنون دو گنبد بر روی هم سوار هستند، گنبد جدید نیز روی آنها سوار می‌شود تا ارتفاع آن افزایش یابد.

طرح ترفیع گنبد امام حسین (ع)

یکی از مواردی که زائران حرم مطهر امام حسین (ع) را در سال‌های اخیر آزرده خاطر کرده است نبود دید مناسب به گنبد حرم مطهر است. چند سالی است که به‌ دلیل ساخت و سازهای توسعه‌ای اطراف حرم، دید زائران به گنبد مطهر کاهش یافته است به‌گونه‌ای که از فاصله 50 متری حرم امکان مشاهده آن وجود ندارد. لذا طرح ترفیع گنبد امام حسین (ع) تصویب و در حال اجراست.

ستاد بازسازی عتبات عالیات در حال اجرای پروژه فنی و مهندسی است که با اتمام آن، گنبد مطلای جدیدی با ارتفاع 21 متر روی حرم مطهر امام حسین (ع) نصب خواهد شد. بدین ترتیب گنبد موجود، به عنوان تاریخ و اثر کهن با خشت‌های طلای نزدیک به یکصد و هشتاد سال پیش، در جای خود همچنان باقی ماند. گنبد تازه در کربلا حرم امام حسین (ع)، دارای حدود پانزده هزار خشت طلا است که این خشت‌ها در اندازه‌های مختلف ساخته شد. این خشت‌ها پس از انتقال به کربلا، در کارگاه ویژه آبکاری طلا، لایه‌ای از طلا بر روی آن قرار داده می‌شود.

چه کسانی در حرم امام حسین دفن شده اند؟

در پاسخ به سوال داخل ضریح امام حسین چه کسانی دفن هستند؟ باید بگوییم که افزون بر مقبره باشکوه حضرت امام حسین (ع)، قبور دیگر شهدای کربلا هم چند قدم آن سوتر قرار دارد. همچنین حضرت علی اصغر بر روی سینه امام حسین و  حضرت علی اکبر در پایین پای ایشان دفن شده‌اند. همان طور که اطلاع دارید در بخش شمال شرقی حرم، حرم عباس ابن علی قرار دارد که مابین دو حرم را "بین الحرمین" می‌نامند.

تربت کربلا چیست؟

تربت کربلا که نزد دوستداران امام حسین (ع) ارزش والایی دارد، به غبار یا خاکی گفته می‌شود که در اطراف قبر این امام است. معمولا از تربت برای ایجاد مُهر و تسبیح بهره می‌برند.

عکس حرم امام حسین (ع)

در پایان تعدادی از عکس‌های حرم امام حسین را برای شما آورده‌ایم تا بتوانید این یک تور مجازی کربلا را در این حرم داشته باشید.

نقش حرم امام حسین (ع) در اجماع مسلمین کنار یکدیگر

در ایام اربعین حسینی جمعیتی شگرف برای زیارت و پابوسی اباعبدالله، با تور کربلا به سمت این شهر راهی می‌شوند که البته سیل عظیمی از آن‌ها بنا به نذر و ارادت ویژه‌ای که به امام حسین دارند به صورت پیاده این مسیر را می‌پیمایند. شکوه اربعین حسینی اگر قصد سفر به شهر کربلا و زیارت حرم امام حسین (ع) را دارید بد نیست سری به مقاله بهترین زمان سفر به کربلا بزنید و سفری لذت بخش تر به این شهر زیارتی داشته باشید.

سایت و تلفن حرم امام حسین (ع)

آدرس وب سایت حرم: https://imamhussain.org/persian

شماره تماس حرم: 9647801950850+