همان طور که همه ما می‌دانیم کشور گرجستان کشوری است که به لحاظ قدمت بسیار غنی بوده و در اکثر نقاط آن نشانی از تاریخ پر بار این کشور دیده می‌شود. یکی از مشهورترین بناهای تاریخی و مذهبی گرجستان، کلیسای متخی بوده که برای مردم گرجستان دارای ارزش و احترام ویژه‌ای است. این کلیسای تاریخی و زیبا در شهر تفلیس قرار دارد و در سالیان متمادی دستخوش حوادث گوناگونی شده اما علی‌رغم تلاش‌ها برای از بین بردن آن، هم اکنون سالم و پا برجا در کنار رود کر قرار گرفته است.
معرفی کلیسای متخی
کلیسای متخی یکی از معروف‌ترین جاذبه‌های باستانی و مذهبی تفلیس است که قدمت آن حدود قرن دوازدهم میلادی برآورد می‌شود. این صومعه در لبه صخره‌ای به همین نام و مشرف به رود کر بنا شده است. به نوعی گفته می‌شود قلعه و اقامتگاه تزارهای گرجستانی به حساب می‌آمد. زمانی که داخل کلیسا می‌شوید یقینا از دیدن آثار زیبا و نقاشی‌های نفیس درون ساختمان لذت خواهید برد. شاید برایتان جالب باشد بدانید که این کلیسا بر روی آرامگاه نخستین شهید کشور گرجستان یعنی سنت شوشانیک بنا شده است.
کلیسای متخی در طول تاریخ، حوادث گوناگونی را به خود دیده است. زمانی مورد حمله مغول‌ها قرار گرفته و روزگاری توسط سربازان نادرشاه ایران تخریب شده و این گونه در دوره‌های مختلف مورد آسیب و بازسازی قرار گرفت. اکنون اگر از کلیسای متخی دیدن فرمایید سازه‌ای مربعی شکل، بلند و آجری مشاهده خواهید کرد که در مرکز آن مناره‌ای گرد با سقفی بلند قرار دارد و به‌طور کلی امروزه از این مجموعه تاریخی، یک صومعه، قلعه و معبدی آجری باقی مانده است. درست در کنار صومعه متخی، یک مجسمه یادبود جدید دیده می‌شود که شمایل شاه واختانگ، پادشاه معروف و سازنده شهر تفلیس بوده که سوار بر یک اسب است.
تاریخچه کلیسا
یکی از پادشاهان گرجستان، دستور ساخت کلیسای معروف متخی را در سال ۱۲۷۲ صادر کرد. ساخت این کلیسا حدود ۱۲ سال به طول انجامید. کلیسای متخی همانند بسیاری از کلیساهای گرجستان در طول سالیان دستخوش تغییرات گوناگون قرار گرفت. به‌طوری که چندین بار به دلایل گوناگون تخریب و دوباره مرمت و بازسازی شد. هم‌اکنون پس از گذشت سالیان سال همچنان استوار و پا برجا مانده و در کنار آن مجسمه شاه واختانگ یکم پادشاه معروف گرجی ایستاده است.
به عقیده برخی از مردم این صومعه، کلیسایی است که در این قسمت از گرجستان ساخته شده و در واقع احتمالا بر روی آرامگاه شخصی مهم و ارزشمند برای گرجستان، بنا شده است. در زمان گذشته، پادشاه واختانگ کاخی مشرف به این کلیسا ساخت تا ضمن اقامت در آن دسترسی راحتی به کلیسا داشته باشد و بتواند به راحتی در آن محل به عبادت بپردازد. این نشان‌دهنده ارزش و اعتبار کلیسای متخی نزد مردمان گذشته گرجستان است.
زمانی که گرجستان تحت استعمار شوروی بود، کلیسای متخی به مکانی نظامی تبدیل شد و عملا ارزش خود را به عنوان محلی مذهبی از دست داد؛ اما شوروی به این بی‌احترامی به دین و اعتقاد مردم گرجستان بسنده نکرد و کار تا جایی پیش رفت که تصمیم گرفته شد این ساختمان به کل تخریب شود. سرانجام با اعتراض‌های سرسختانه چهره‌های گرجی مشهور آن زمان این اتفاق رخ نداد؛ اما بعدها این صومعه به موزه و تئاتر تبدیل شد. بعد از اینکه گرجستان استقلال خود را به دست آورد، دولت قدام به مرمت و بازسازی آن نمود و از آن زمان مجددا به عنوان مکانی مذهبی شناخته شد.
بخش های مختلف کلیسا
این کلیسای قدیمی، سقفی گنبدی شکل دارد. بر روی گنبد اصلی کلیسا که بلندترین محسوب می‌شود، یک صلیب طلایی رنگ تعبیه شده است. منطقه‌ای که کلیسای متخی در آن قرار دارد یکی از قدیمی‌ترین مناطقی است که مردم تفلیس در آن سکنی گزیده‌اند. این خود باعث شده است که این کلیسا به عنوان مکانی مذهبی و تاریخی مورد توجه بسیاری از مردم بومی و توریست‌های شهر تفلیس قرار بگیرد. ساختمان کلیسا نخست از سنگ‌های تراش خورده کوچک و بزرگ ساخته شده بود. طی زمان‌های طولانی و بازسازی‌ها و مرمت‌های پی در پی، امروزه سنگ‌ها جای خود را به آجرها دادند و اکنون این بنا آجری است.
زیبایی این کلیسا در شب حتی از دور دست شما را مجذوب خود خواهد کرد؛ چرا که این سازه مملو از چراغ‌های تزئینی است و شب هنگام، به مانند گوهری بر فراز صخره می‌درخشد. کلیسا دارای دو دروازه است. یکی از آن‌ها در ضلع شمالی و دیگری در ضلع غربی سازه قرار دارند. کلیسای متخی از یک جهت به رود و از جهتی دیگر به محوطه‌ای سرسبز و مملو از درختان راه دارد. این محوطه در فصل بهار منظره‌ای بسیار تماشایی خواهد داشت. برای ورود به کلیسا باید از این محل زیبا و از میان درختان عبور کنید تا به درب ورودی برسید.
زیبایی‌های فضای داخلی کلیسا نیز از فضای بیرونی آن دست کمی ندارد. دیوارهای داخلی مملو از نقاشی‌های زیبا و ارزشمند هنرمندان گرجی است. حتی سقف کلیسا نیز با نقوش سمبلیک و نقاشی‌هایی از روایات مذهبی زینت داده شده‌اند. پنجره‌ها با صلیب‌هایی دیدنی مزین شده‌اند. این کلیسا دارای یک موزه نیز بوده که در آن اشیای مذهبی و نفیس که به تاریخ گرجستان مربوط هستند، نگهداری می‌شوند. قطعا این موزه به همراه تابلوهای قدیمی و باارزش آن ارزش حداقل یک بار تماشا را دارد. اغلب اشیای زینتی و تزیینات کلیسای متخی در قسمت محراب شرقی دیده می‌شود. توصیه می‌کنیم اگر قصد بازدید از کلیسا را دارید حتما از این بخش دیدن نمایید.
معماری کلیسای متخی
کلیسای متخی در جنوب شهر تفلیس قرار دارد و در کنار رود کورا واقع شده است. همین جایگاه زیبا و منحصربه‌فرد یکی از دلایلی است که این کلیسا چشم‌اندازی زیبا دارد. وقتی که از دوردست این بنای زیبا را مشاهده می‌کنید مانند کارت پستالی فانتزی و نقاشی شده به نظر می‌آید. سقف کلیسای ارتدوکس متخی به شکل گنبد است که بر روی گنبد اصلی که بلندترین گنبد نیز محسوب می‌شود، صلیبی به رنگ طلایی مشخص است که از اکثر نقاط شهر خودنمایی می‌کند.
در قسمتی از شهر تفلیس که این کلیسا در آن قرار گرفته است، یکی از قدیمی‌ترین بخش‌های مسکونی شهر واقع شده که هنوز هم بافت قدیمی خود را حفظ کرده و زیبایی خاصی به محیط بخشیده است. همین عامل باعث شده که این بنا از قدیمی‌ترین بناهای واقع در گرجستان محسوب شود. همچنین مسئولان تلاش می‌کنند که مردم ساکن در آنجا نیز اقدام به تغییر بافت شهر نکنند.
ساخت کلیسای متخی در سال 1284 پایان پذیرفت. این سازه در ابتدای ساخت از سنگ‌های تراش خورده تشکیل شده بود که با گذشت زمان و به علت تخریب‌های زیست محیطی و دولت شوروی که کمر به تخریب آن بسته بودند، تحت مرمت‌های پی در پی قرار گرفت. در طی این سالیان آجرها جای سنگ‌ها را گرفتند و در حال حاضر این بنا از بناهای آجری محسوب می‌شود.
در شب این کلیسا با جلوه ویژه در شهر کاملا مشخص است و از دوردست نظر هر بیننده‌ای را به طرف خود جذب می‌کند؛ زیرا که در اطراف آن از چراغ‌هایی برای تزیین استفاده شده تا زیبایی این سازه هر چه بیشتر نمایان باشد. این بنا را عصرها و حکومت‌های بسیاری به چشم دیده و ناملایمت‌های زیادی را تحمل کرده است، اما همچنان محکم و استوار در کنار مجسمه شاه واختانگ یکم ایستاده و پابرجاست.
امکانات موجود در کلیسای متخی
این کلیسا به دلیل اینکه در بالای صخره‌ای بلند واقع شده دارای آب‌وهوای مطبوع و دلنشین است و در اطراف کلیسا به دلیل گردشگرپذیر بودن این بنا، انواع امکانات برای راحتی هر چه بیشتر افراد فراهم شده است. در هنگام رفت یا برگشت از کلیسا از روی پل رود کورا گذر کنید و از طبیعت زیبا و چشم‌نواز لذت ببرید. همچنین می‌توانید سوار تله‌کابین شوید و از ارتفاع بالاتر ناظر این کلیسا باشید. در نزدیکی کلیسا انواع مراکز خرید برای فراهم کردن ضروریات قرار داده شده که هم از دیدن بنا لذت ببرید و هم احتیاجات خود را برطرف کنید. در دوره شوروی این کلیسا به عنوان صحنه تئاتر نیز استفاده شده است اما بعد از استقلال به عنوان کلیسا و محل انجام مناسبات دینی استفاده می شود.
هتل های نزدیک کلیسا
هتل tiflis palace تنها ۵ دقیقه با کلیسای متخی فاصله دارد و امکانات و راحتی بی‌نظیری برای گردشگران فراهم کرده است. البته هتل‌های دیگری نظیر کینگ جورجاسالی و هتل آیوانی نیز از جمله هتل‌هایی هستند که کمی دورتر از هتل tiflis palace قرار گرفته‌اند اما هر کدام مزیت‌های خاصی برای اقامت در خود دارند که باعث می‌شوند سفری به یادماندنی داشته باشید.
رستوران های نزدیک به کلیسا متخی
باید بگوییم در سفر به گرجستان مخصوصا بازدید از این کلیسای مشهور نگران یافتن رستوران مناسب و خوب نباشید. به دلیل اینکه این کلیسا در یک منطقه مسکونی واقع شده و از جمله نقاط دیدنی و گردشگر پذیر از شهر تفلیس محسوب می‌شود، در اطراف آن انواع رستوران‌های محلی و بین‌المللی قرار دارد که با انواع غذاهای لذیذ شما را مهمان آشپزخانه گرجی کرده تا هم از طبیعت لذت برده و هم طعم غذاهای محلی هوش از سرتان ببرد.
دیدنی ها و جاذبه های نزدیک کلیسای متخی
همان طور که گفته شد این کلیسا در کنار رود کورا بر بلندای صخره‌ای زیبا قرار گرفته که از این رو علاقه‌مندان به طبیعت و جاذبه‌های دیدنی، بهتر است گردش از این کلیسا را از دست ندهند. همچنین وجود تله‌کابین در نزدیکی کلیسا باعث شده تا افراد بیش از پیش مقصد سفر دور و نزدیک خود را به این کلیسا قرار دهند. داخل کلیسا با دیوارهای بلند و نقاشی‌های اصیل، قدیمی و گران‌بها می‌تواند نظر شما را به خود جلب کند. تاریخ این کلیسا و نیز معماری بی‌نظیر آن انسان را به سفری در طول تاریخ می‌برد که تجربه‌ای به یاد ماندنی است.
همچنین کلیسا متخی به عنوان موزه نیز آماده ورود گردشگران داخلی و خارجی است تا سرگذشت این کلیسای قدیمی را به شما بازگو کند. محله آبانوتوبانی در نزدیکی محل کلیسا قرار دارد که گردش در این محله نیز خالی از لطف نیست. این محله زیبا در کنار باغ های سرسبز بوتانیکال و قلعه ناریکالا واقع شده و از جمله دیدنی‌های شاخص آن وجود چشمه‌های سولفور در مجاورت آن است.
ساعات و هزینه بازدید از کلیسای متخی
هزینه بازدید از این کلیسا در مواقعی از سال رایگان است و معمولا از ساعت ۹ تا ۱۹ عصر زمان بازدید از این کلیسای زیباست که با توجه به دیدنی‌ها و دیگر جاذبه‌های این منطقه ساعت رفتن به این کلیسا را تنظیم کنید تا هم از طبیعت موجود در اطراف لذت ببرید و هم غروب زیبای خورشید در کنار رودخانه را از دست ندهید.
آدرس کلیسا متخی
این کلیسا در کشور گرجستان و شهر تفلیس ساخته شده است که به صورت اختصار به این صورت نوشته می‌شود.
آدرس: گرجستان، تفلیس، خیابان متخی اول
address: metekhi st, Tbilisi, Georgia
کلام پایانی
کلیسای متخی از معروف‌ترین اماکن مذهبی و تاریخی بوده که به لحاظ قدمت غنی است. با بازدید از این کلیسا در کنار طبیعت زیبای اطراف آن، مسحور زیبایی‌های کلیسا خواهید شد؛ به‌طوری که گویی در تاریخ گرجستان قدم می‌گذارید. کلیسای متخی در یکی از قدیمی‌ترین قسمت‌های شهر تفلیس قرار دارد و رایگان بودن ورودی این کلیسا از جمله ویژگی‌های برتر آن برای بازدید توریست‌ها است.
