از دیرباز موزه ها، مکانی برای دیدن آثار باستانی که در زمینه های متعدد گردآوری شده اند، بوده است. به این ترتیب می توان موزه ها را به دسته های مختلفی تقسیم کرد. این دسته ها مانند: هنرهای زیبا، هنر کاربردی، صنایع دستی، باستان شناسی، مردم شناسی، قوم شناسی، تاریخ، تاریخ فرهنگی، تاریخ نظامی، علم فناوری، موزه کودکان، نقشه، تاریخ طبیعی، سکه شناسی، گیاه شناسی و... می باشند.
امروز قصد داریم با شما همراه شویم و سری به یکی از موزه های جذاب دنیا که در نیویورک قرار گرفته است، بزنیم. موزه ی گوگنهایم بسیار استقبال کننده دارد و از پروژه های بزرگ شهر به حساب می آید.
آشنایی با موزه گوگنهایم فرانک لوید راید
پروژه ی موزه ی گوگنهام از سال 1943 کلید خورد و در سال 1959 به روی بازدیدکنندگان گشوده شد. طراحی این موزه با فرانک لوید راید بود و 6 سال بعد از فوت او به بهره برداری رسید. فرانک لوید رایت از معروف ترین معمارهای آمریکا بود و بیش از هزار بنا را طراحی کرد و پانصد ساختمان را کامل نمود. موزه ی سلیمان رابرت گوگنهایم در منهتن در کرانه ی شمال شرقی مرکز شهر واقع شده است.
جلال آل احمد که به دیدن موزه رفته بود درباره اش این گونه می گوید:
«موزه ی راحتی بود و دلباز و خسته نکننده و بوی نانگرفته و خلا مدام دم دست و همه چیز به جای خود و مارپیچ و دایره ای در بالا پهن و در پایین باریک شونده، عین دوکی، از راس پهن تر بر زمین و مضافاتش همه با هم جور. مثلا آسانسورش به جای مربع یا مستطیل، نیم دایره بود و قوس مانند و جمعا خوب بود»
برای این که موزه ای به وجود آید که مجموعه ی نفیسی را که رابرت گوگنهایم جمع آوری نموده در آن به نمایش گذاشته شود، نظر خیلی از طراحان اروپایی همچون لوکوربوزیه، والتر گروپیوس و ریچارد نویترا و.. مورد بررسی قرار گرفت و در آخر کار طراحی به لوید رایت رسید و بسیار این طرح مقبول افتاد. سولومون رابرت گوگنهایم که خود موسسه ی گوگنهایم را تاسیس کرده به ایده ی رامپ مارپیچی بسیار علاقه مند شد و تا هنگامی که فوت کرد حمایت گر این طرح بود. تا سال 1956 این پروژه دچار اختلالاتی شد و بالاخره در سال 1959 و تنها 6 ماه بعد از درگذشت رایت افتتاح گردید و مردم به بازدید از آن پرداختند.
زمانی که از فرانک لوید درباره اینکه چرا رامپ را جانشین کف طبقه های مرسوم در چند تراز نموده سوال شد او در جواب گفت: برای بازدید کنندگان موزه، وارد شدن به ساختمانی که در آن به وسیله ی آسانسور به بالاترین نقطه رامپی برسند و به تدریج پیرامون فضایی باز و گسترده پایین بیایند، در حالی که همواره از حق انتخاب تغییر تراز با آسانسور برخوردار بوده و در انتها، پس از بازدید نمایشگاه، خود را در طبقه همکف نزدیک خروجی بیابند بسیار جذاب تر و دلپذیر تر می باشد. اگر چه در بسیاری از موزه های متداول، مسیرها و سیرکولاسیون عمومی در طول گالری ها برای تماشای آن ها و برگشت به نقطه شروع و خروج از بنا تکرار می شوند.
فرانک هدف خود را از این طرح این گونه توصیف کرد که: ساخت یک ارتباط غیر منقطع میان معماری و نقاشی به شکلی که قبلا هیچ وقت در دنیای هنر دیده نشده است. پس نتیجه می گیریم که او به دنبال طرحی بوده که در دنیا بی نظیر باشد.
او در طراحی ساختمان این موزه از فلسفه ی شکل های ارگانیک کمک گرفت و می توان یکی از تشبیهاتی که برای این اثر به کار برد حلزونی شکل بودن آن باشد.
مساحت موزه گوگنهایم نیویورک
موزه ی گوگنهایم به صورتی طراحی شده که در 6 طبقه دیده می شود و حدود 6500 متر مساحت دارد. این موزه ی 6 طبقه ساختاری رمپی را به خود اختصاص داده است و بازدید کنندگان وارد بالاترین نقطه ی آن شده و در آخر بازدید خود را در پایین ترین نقطه و نزدیک در خروج می یابند.
معماری موزه گوگنهایم
در معماری این موزه از طراحی مارپیچ استفاده شده و می توان عواملی را که باعث خاص بودن موزه است، ویژگی هایی همچون رمپی مارپیچ، آسانسورهای نیم دایره ای، طراحی فرمی ارگانیک و تندیس گونه و طراحی نمای منحنی دانست.
شکل سیال موزه همچون زیگورات معکوسی می باشد که مساحت آن از پایین به سوی بالا افزایش یافته است. زیبایی این موزه را نمای بتنی سفید و ساده و همچنین پنجره های یک دست و نورگیر سقفی، که نور را به شکل عالی به داخل موزه هدایت می کند چند برابر نموده است.
موزه از 6 طبقه بدون جدا کردن سقف به صورت رمپی با طول 400 متر و یک لابی بزرگ تشکیل شده است. افرادی که برای بازدید به این موزه می آیند ابتدا به بالاترین نقطه رفته و سپس با یک شیب بسیار ملایم به سمت پایین هدایت می شوند و در آخر به نزدیک درب خروجی موزه خواهند رسید. البته اگر بخواهند می توانند به وسیله ی آسانسور به طبقه همکف بروند. سیرکولاسیون گالری ها، به وجود آوردن یک فضای دلنشین و جداسازی فضاها از عوامل مهم در طراحی موزه است.
شکل اسپیرال این موزه گرچه با بافتی که شهر نیویورک دارد مطابقت ندارد اما اکنون جزو جاذبه های توریستی این شهر به حساب می آید. این موزه در سال 2013 چیزی حدود 1میلیون و 200 هزار نفر بازدید کننده داشت.
این موزه در بیرون ساختمان، همچون یک روبان سفید جلوه می کند و خیلی ساده است. بنای اصلی موزه از بتن ساخته شده و هزینه ی کمی بابت آن شده گرچه نمایی که رایت پیشنهاد داده بود یک بنای قرمز با روکش سنگ بود. نمای خارجی موزه به شکل زیبایی صیقلی می باشد و در حال حاضر از 12 دیوار مارپیچ شکل گرفته است.
اما داخل این موزه در بالاترین قسمت رمپ زمانی که وارد محیطی با سقف کوتاه می شوید و رو به جلو می روید، ناگهان خود را در ساختمانی گنبد دار خواهید یافت که چشمتان حتما سمت بالا را کاوش خواهد کرد. این موزه از 70 بخش برای نمایش آثار هنری شکل گرفته است.
آثار هنری و نقاشی ها معمولا پنهان بوده و پیش از رسیدن به آن ها فضای ساختمان را مشاهده می کنید و این محیط را قلب موزه ی گوگنهایم می نامند.
برای ساختن این موزه از 700 متر مکعب بتن و 700 تن فولاد ساختمانی به کار گرفته شده است. از زمانی که موزه افتتاح شد تا به اکنون بارها مرمت شده و آخرین بازسازیش متعلق به سال های 2005 تا 2008 بود که رفع ترک ها، مجهز کردن سیستم ها و مشکلاتی که در خارج از ساختمان بود مورد بررسی و تعمیر قرار گرفت.
این معماری باشکوه آخرین یادگار رایت بود که طولانی ترین کار دوران حرفه ای او بود و از فرم و فضای بسیار جذابی برخوردار است.
مهم ترین آثار موزه گوگنهایم
سولومون گوگنهایم دارای یک خانواده ی ثروتمند بود، از سال 1890 در سی سالگی شروع به جمع آوری آثار هنرمندی قدیمی و نفیس کرد و با گذشت زمان جز مجموعه داران مطرح شناخته شد. در سال 1926 بود که با Hilla von Rebay آشنا شد و در طی این دوستی او را با هنر آوانگارد اروپا آشنا کرد.
گوگنهایم پس از مدتی علاقه مند به آثار واسیلی کاندینسکی شد و آثار او را در آپارتمان خود تبدیل به نمایشگاه نمود. در همین حین بود که نمایشگاهش رشد پیدا کرد و او از لوید رایت خواست موزه ای را برایش طراحی کند.
آثار نقاشی افرادی همچون: فرانتس مارک، ژان متزینگر، فرنان لژه، الکساندر آرکیپنکو، ارنست لودویگ کیرشنر، آمادئو مودیلیانی، تئو وان دوسبرگ و پاول کله نیز در این موزه وجود دارد که همگی جز آثار بی نظیر و ناب این افراد می باشند.
ساعات و هزینه بازدید از موزه گوگنهایم
این موزه همه ی روزهای هفته به جز سه شنبه و چهارشنبه در ساعات 11 صبح تا 6 عصر فعال بوده و باید برای بازدید از آن بلیط تهیه کنید. البته کودکان زیر 12 سال می توانند رایگان از این موزه دیدن کنند. اگر در روز شنبه قصد دیدن از موزه را داشتید از ساعت 5 تا 8 بازدید از آن رایگان می باشد. سعی کنید در این روز به موقع برسید زیرا افراد زیادی در صف هستند و می خواهند از این فرصت استفاده نمایند.
