کلیسای مسروپ مقدس مشهد

 اواخر پادشاهی مادها به حضور ارامنه در ایران بر می گردد. از زمان ماد ها تا آخر قرن شانزدهم میلادی به طور پراکنده بصورت موقت و دائم از ارمنستان به سمت ایران مهاجرت کردند. قبل از این زمان، به دلیل پراکندگی و پایدار نبودن جمعیت و  ساز و کار و نظام  مشخص وجود نداشت. کم کم با حضور بیشتر ارامنه، باعث شده است نهاد ها و بناهای مخصوص و اجتماعاتی مثل کلیسای مسروپ مقدس مشهد تعریف شود.

کلیسای مسروپ مقدس مشهد تنها کلیسا ثبت ملی ارامنه

بعضی وقت ها به دلیل زیاد بودن ارامنه در این دوران دو مرکز اصلی ارمنی نشین هم کفاف نمی دهد و بعضی از آنها را به شهرهایی مثل اصفهان انتقال داده شدند. با پیشرفت اقتصاد ارامنه در اصفهان و ورود آنها به شغل هایی مثل بازرگانی پایگاه اجتماعی و اقتصادی این گروه در ایران مستحکم تر شد و همین باعث شد که آنها به ساخت مدرسه و کلیساهای بیشتر فکر کنند. البته قابل توجه است که ساخت کلیسای مسروپ مقدس مشهد  به سالها بعد بر می گردد. در قرن سیزدهم میلادی نخستین کوچ دسته جمعی ارامنه به ایران بعد از حمله تاتار ها است.

این افراد در مراغه تبریز زندگی می کردند. مهاجرت های اصلی و نظام مند ارامنه در ایران در قرن هفدهم اتفاق افتاد که تعداد زیاد آنها دلیل سیاسی و تاریخی داشتند و البته این کوچ از جنگ های میان عثمانی و صفوی 7 هزار خانواده ارمنی و 12 کلیسا ثبت شده در تبریز بود. خب تا اینجا فهمیدیم که ارامنه در اکثر شهر ها و مناطق ارمنی نشین ایران مثل آذربایجان جلفای اصفهان و تهران مستقر هستند.و برخی دیگر به دلایل تاریخی بودن در شهر های دیگر نیز اقامت دارند حضور ارامنه در مشهد که باعث شد کلیسای مسروپ مقدس مشهد ساخته شود به دوره نادر شاه افشار بر می گردد. و با تغییر مرکز پایتخت سیاسی ایران به مشهد و با ادامه جنگ با عثمانی ها و ارامنه به منطقه آرارات در جلفای اصفهان کوچ کردند. بعد از آن نادر شاه برخی از ارامنه را به منطقه جلفا مشهد منتقل کرد. این افراد اغلب در بسیاری از کارها مثل جواهرسازی و زرگری و بازرگانی مهارت داشتند.

البته به دلیل مناسب نبودن این شهر برای ارامنه و وجود و ساخت کلیسای ده دی یا کلیسای مسروپ مقدس مشهد بسیاری از آنها مهاجرت کردند. این کلیسا تا اواخر دهه هفتاد پابرجا بود و مناسک در آن اجرا میشد اما با کم شدن جمعیت ارمنی از مشهد کلیسا تعطیل و دچار آسیب شد. در کلیسا تابلوی سوزن دوزی حضرت مریم در حالی که مسیح را بغل کرده است و تعدادی ظروف نقره قدیمی وجود دارند البته این آثار برای امنیت و نگهداری بیشتر به موزه تهران منتقل شدند علاوه بر این ها تعدادی نقاشی اهدایی در کلیسای ده دی وجود دارد که قدمت 30 تا 70 سال دارند.  

سفر به مشهد مقدس یا پایتخت معنوی ایران

تور مشهدتور مشهد از اصفهانتور مشهد از تبریزتور مشهد با قطار

معماری کلیسای مسروپ مقدس مشهد

 از فضای بیرون کلیسا فقط گنبد سفید و سنگی رنگ و سلیبی که در نوک گنبد قرار دارد قابل دید است این کلیسا از بیرون شامل دو گنبد مخروطی مانند و صلیب هایی که روی آنها منبت کاری شده است زیبایی چشمگیری دارد گنبد کوچکتر روی در ورودی قرار دارد و گنبد بزرگ روی تالار اصلی و دور تا دور آن کاشی های سفید با نقش و نگار های زیبا و در قسمت پایینی این نوار قوس های نیم دایره ای شکل این قوس ها 11 عدد هستند که در بین هرکدام پنجره ی کوچکی قرار دارد. تابلویی در سر در کلیسا قرار دارد که در آن به زبان ارمنی تاریخ ساخت این کلیسا هک شده است. کلیسای مسروپ مقدس در ابتدای ساخت سه در ورودی جداگانه داشت اما طی گذشت زمان و گسترش کلیسا و اضافه کردن بخش هایی مثل کتابخانه و خانه کشیش در اطراف کلیسا دو ورودی از آنها بسته شد و تنها درب ورودی غربی باقی ماند. قسمت بیرونی کلیسا از دیواره های آجری تشکیل شده است. یکی از مهم ترین بخش های کلیسا ناقوس آن است. ناقوس این کلیسا به مناسبت جشن های 2500 ساله دوره محمدرضا شاه پهلوی از اصفهان آورده شده و در همان روز نواخته شده است. با توسعه زیر بنای آن حدود 300 متر مربع رسیده است. نقشه این کلیسا به شکل ذوزنقه و در جهت شرق و غرب مستطیلی است البته قابل ذکر است که محراب کلیسا در بخش شرقی آن تعبیه شده.

البته کلیسای ده دی علاوه بر این ها مدرسه ای مخصوص ارامنه دارند به اسم آرین که قسمت شمالی کلیسا طراحی شده بود.این مدرسه دارای 8 کلاس و یه سالن اجتماعات است. ساختمان کلیسا دارای دو طبقه است و محرابی در قسمت شرقی کلیسا البته این مکان زیرزمینی برای خروج رطوبت از درون ساختمان به بیرون دارد. درون سالن اصلی می توانید لوستر های بزرگ زیبا ستون ها و کاشی های کرم رنگ و در چوبی قهوه ای رنگی که به این ساختمان زیبایی بخشیده است.

آدرس کلیسای مسروپ مشهد مقدس

در دوره رضاخان در سال 1941 مشهد به مکانی نیاز داشت تا ادای مناسبات مذهبی خود را برگزار کند به همین دلیل کلیسای مسروپ مقدس مشهد ساخته شد.این کلیسا در خیابان ارگ یا امام خمینی  فعلی در اطراف میدان سوم اسفند ده دی کنونی در قطعه زمینی به مساحت 230 متر در کنار خندق شهر مشهد بنا شد البته که فرایند ساخت این کلیسا حدود سه سال طول کشید.اما اگر شما بخواهید به این مکان بروید ابتدا باید به مشهد، دروازه ارگ، خیابان امام خمینی، فرعی شماره 34، پلاک های 13 و 15 جدیدتر

بازدید از کلیسای مسروپ مقدس مشهد

متاسفانه بازدید از کلیسای مسروپ مقدس مشهد به صورت همگانی و عمومی امکان پذیر نیست و اغلب اوقات درب‌های کلیسا بسته هستند (مگر در ایام خاص نظیر کریسمس). اما برخی از گردشگران اجازه بازدید به صورت خصوصی و فردی را از مسئولین کلیسا دریافت می‌کنند و می‌توانند درحین سفر از این جاذبه هم دیدن کنند.