آیا تا به حال به این فکر کرده اید که اگر ارتباطاتی که الان وجود دارد نبود چه می شد؟ مثلا راه های ارتباطی مانند پست نبود و یا حتی ارتباطاتی همچون تلفن و اینترنت، تصور کنید اگر این ارتباطات امروز وجود نداشته و ما انسان ها برای ارتباط برقرار کردن با دیگران وسیله و یا ابزاری در دسترس نداشتیم، چه اتفاقی رخ می داد؟ قطعا زندگی امروزه مختل شده و دچار مشکلی بسیار جدی می شد، امروز می خواهیم به یکی از موزه های تهران به نام موزه ارتباطات برویم که در آن می توان با سیر تکامل ارتباطات و نحوه ایجاد این فناوری آشنا شد، در این مقاله قصد داریم از ابزار قدیمی که در گذشته به منظور ارتباط برقرار کردن استفاده می شده بازدیدی مجازی داشته باشیم، از موزه ارتباطات، با عنوان موزه پست و تلگراف نیز یاد می شود.
موزه ارتباطات
حال با خود فکر کنید که در گذشته مردمان چگونه بدون وجود ارتباطات زندگی می کرده و روزگار می گذرانده اند؟ انسان در گذشته زمانی که از نبود ارتباطات خسته شد و احساس کمبود کرد به فکر افتاد تا راهی بیابد برای این که از راه دور با خویشاوندان و دوستان خود ارتباط برقرار کند و از حال آنان با خبر شود، پس به این فکر کرد که چگونه می تواند این ایده را عملی کند و تحقق سازد و اینگونه شد که کبوتر نامه بر اولین ایده ای بود که بشر برای ایجاد ارتباط از آن استقبال کرد و این ایده ها رفته رفته پیشرفته شده و تا به امروز رسیده است. در موزه ارتباطات تمامی این ادوات از کبوتر نامه بر گرفته تا ماهواره های امروزی به نمایش گذاشته شده، ابزاری همچون ماشین های تایپ، تلفن های ابتدایی، تمبر ها وغیره که در این محتوا به بررسی برخی از آن ها می پردازیم، موزه ارتباطات امروزه به عنوان یکی از جاهای دیدنی تهران شناخته می شود.
تاریخچه موزه ارتباطات
در عصر پهلوی و در حدود سال های 1311 برای اولین بار ایده ایجاد موزه ای برای نگهداری ادوات و اشیاء مربوط به ارتباطات مطرح شد و در همان سال بخشی از ساختمان وزارتخانه پست برای این منظور به موزه تبدیل شد، آن زمان این وزارتخانه در میدان توپخانه قرار داشت ولی تنها تا سال 1349 برقرار بود و در آن سال تخریب شد.
بعد ها در سال 1369 دوباره موزه ارتباطات در ساختمانی واقع در میدان مشق تهران ایجاد شد که همچنان در همان ساختمان برقرار و میزبان بازدید کنندگان محترم می باشد، نام این موزه در طی این سال ها تغییرات بسیاری داشته است تا به الان که این موزه با عنوان موزه ارتباطات شناخته می شود، در سال 1369 این موزه با نام موزه پست گشایش یافت، سپس در سال 1374 سازمان امور اداری کشور تصویب کرد که نام آن به موزه وزارت پست و تلگراف و تلفن تغییر کند، چهار سال بعد در سال 1378 این موزه نام موزه پست و مخابرات را به خود گرفت و در نهایت در سال 1393 نام آن موزه ارتباطات گذاشته شد و در حال حاضر نیز با همین نام شناخته می شود و در اختیار وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات می باشد.
ساختمان موزه ارتباطات
موزه ارتباطات همانند اکثر موزه های تهران امروزه در یکی از قدیمی ترین و زیبا ترین ساختمان های شهر تهران برقرار است که عمارتی زیبا با نمایی آجری می باشد، این ساختمان در دوران پهلوی و در سال 1307 هجری شمسی به عنوان اداره پست منطقه باغ ملی شروع به ساخت شده که نهایتا در سال 1313 افتتاح شد و شروع به کار کرد، معماری این ساختمان به نوعی تلفیقی می باشد اما بیشتر از سبک رضاخانی در ساخت آن الهام گرفته شده و در کنار آن از سبک های هخامنشی و اسلامی صفوی استفاده شده است به همین سبب از این ساختمان به عنوان یکی از شکیل ترین بناهای شهر تهران یاد می شود، مساحت این بنا به طورکلی حدود 18000 متر مربع می باشد که حدود 6000 متر مربع آن به عنوان موزه ارتباطات فعالیت دارد.
این بنا تا مدت ها به عنوان اداره پست برقرار بود تا اینکه بعد از انقلاب اسلامی این ساختمان کاربری پیشین خود را از دست داده و تبدیل به موزه ارتباطات شد. این ساختمان دارای سالن های متعددی است که در حال حاضر هر یک از سالن ها متعلق به بخش های مختلف موزه ارتباطات می باشد، در ادامه به بررسی این سالن ها و اشیاء قرار گرفته در آن ها را بررسی می نماییم، ساختمان موزه ارتباطات درست در کنار سر در باغ ملی ایران واقع در خیابان امام خمینی قرار گرفته است.
محوطه مرکزی
هنگامی که داخل ساختمان موزه ارتباطات می شوید در پیش روی شما محوطه ای بزرگ قرار دارد که اولین سالن بازدید این مجموعه می باشد، در این سالن ادوات و اشیائی که در گذشته برای جا به جا کردن نامه ها و دیگر مرسولات استفاده می شده به نمایش گذاشته شده اند، از مهم ترین آن ها می توان ماشین های تایپ، مهر تایید تمبر، درشکه، ماشین سه چرخ، مجسمه امیر کبیر و آثاری دیگر اشاره کرد.
سالن پست
دومین سالنی که در موزه ارتباطات باید از آن بازدید کرد سالن پست می باشد، در این سالن عکس های بسیاری از دوره های مختلف مربوط به پست به نمایش گذاشته شده که با دیدن آن ها می توان به درستی درک کرد که این راه ارتباطی چگونه به وجود آمده تا به شکل امروزی در آمده است. همچنین اشیائی همچون مهرها، صندوق های امانات، دستگاه های باطل کردن تمبر، لباس های فرم کارکنان پست، پاکت های پستی و آثاری از این دست در این سالن در معرض دید عموم قرار گرفته است.
سالن هدایا
در این سالن تمامی آثاری که سران کشورهای دیگر هنگام آمدن به ایران به منظور دیدار های رسمی به مقامات وزارت ارتباطات به عنوان هدیه تقدیم کرده اند در معرض دید عموم قرار گرفته اند که برای بازدید از آن ها می توان به این سالن پا گذاشت و از این هدایای ارزشمند دیدن کرد.
سالن تمبر
اولین بار ایده استفاده از تمبر بر روی نامه ها در سال 1837 میلادی توسط وزیر پست بریتانیا مطرح شد، بر این اساس ارسال نامه به هر نقطه از بریتانیا با هزینه بسیار کمی امکان پذیر می شد و آن هزینه هم با خرید یک تکه کاغذ کوچک به نام تمبر توسط ارسال کننده پرداخت می گردید. اولین تمبر در جزایر بریتانیا ساخته شد که تصویر ملکه ویکتوریا بر روی آن هک شده بود.
در سالن تمبر موزه ارتباطات کلکسیونی از تمبرهای ایران و جهان به نمایش گذاشته شده است که دیدن آن ها می تواند جذابیت زیادی به خصوص برای علاقه مندان داشته باشد به طوری که برخی از افراد در قدیم آلبومی از تمامی تمبرهای موجود برای خود می ساختند از این رو این سالن می تواند برای این افراد بسیار جذاب و دیدنی باشد.
سالن رادیو ها
در سال 1303 اولین رادیو به ایران راه پیدا کرد و کم کم در تمامی خانه ها نیز برده شد و مردمان از وجود این تکنولوژی بسیار خوشنود بودند چرا که اولین وسیله ارتباطی پیشرفته محسوب می شد، به مرور و با گذشت زمان، رادیو ها به اشکال مختلف و پیشرفته تر از قبل به بازار آمدند، در این سالن که سالن رادیو نام گرفته با رادیوهای مختلفی با اشکال متفاوت در معرض دید علاقه مندان قرار گرفته است، این سالن یکی از زیبا ترین سالن های موزه ارتباطات می باشد که تماشای معماری آن نیز در کنار رادیو ها خالی از لطف نیست هر چند هرکه به این سالن پا بگذارد نا خواسته شیفته سبک معماری آن می شود و از این زیبایی خیره می ماند.
سالن مخابرات
در سال 1236 مخابرات برای اولین بار در ایران با نصب خط تلگراف بین عمارت سلطنتی ارگ و باغ لاله زار ایجاد شد، بعد از آن در سال 1238 بین تهران و سلطانیه (اطراف زنجان) این خط ایجاد شد، بعد از دوسال این خط تا تبریز و جلفا ادامه پیدا کرد و بعد از آن به شبکه روسیه پیوست. سالن مخابرات موزه ارتباطات در طبقه دوم این ساختمان قرار گرفته و شامل دو بخش می باشد که آثاری همچون وسایل ارتباطی از مورس تا تلگراف، نمونه سیم های مخابرات، فاکس، دستگاه های تلفن مغناطیسی، تلفن بی سیم، دستگاه های گیرنده و فرستنده، ماکت ماهواره زهره و دیگر اشیاء مربوطه به نمایش گذاشته شده اند.
سالن لمینیت تمبر
از دیگر سالن های موزه ارتباطات می توان به سالن لمینیت تمبر اشاره کرد که در طبقه همکف این موزه واقع شده است، همانطور که از نام این سالن پیداست در این سالن لمینیت های تمبر به چشم می خورد، تمبر های یاد بودی که اهمیت تاریخی دارند و سران دولت و مسئولان بر روی آن ها به رسم یادبود امضا زده اند، این تمبر ها به سبب اهمیت بسیاری که داشته و دارند لمینیت شده و در این سالن به نمایش گذاشته شده اند.
سالن کنفرانس
از دیگر سالن هایی که در موزه ارتباطات ایجاد گردیده سالن کنفرانس می باشد که همانطور که از نام آن پیداست در آن کنفرانس ها و گردهمایی های نه چندان بزرگ برگزار می گردد، گفتنی است این فضا با تابلو ها و مجسمه های چوب سوز تزئین شده که جلوه بسیار زیبایی به سالن بخشیده است.
نگارخانه دائمی چاپار
این سالن در موزه ارتباطات نیز معماری زیبا و خیره کننده ای دارد و با ورود به آن چشم ها را به سوی خود جلب می کند، در این سالن آثار هنری نظیر خوشنویسی های زیبا به نمایش در آمده است که تماشای آن ها شما را محو این هنر ظریف می کند.
نگار خانه هنری
این سالن به عنوان یک سالن موقت در موزه ارتباطات استفاده می شود و به منظور برگزاری نمایشگاه های موقت ایجاد شده است، همچنین در این سالن کارهای هنری متعدد و متفاوتی نیز تا به الان انجام شده و می شود.
سالن نمایش عکس های وزرای ارتباطات
در طبقه اول سالنی وجود دارد که در آن مجموعه ای از عکس هایی از وزرای پست و تلگراف و تلفن به نمایش گذاشته شده است که با دیدن آن ها می توانید با وزرا و سران این وزارتخانه از گذشته تا به امروز آشنا شوید.
سالن کنفرانس و تمبر اصل
در این سالن شورای عالی تمبر کنفرانس برگزار می کرده اند و در آن گردهمایی ها، سخنرانی ها و جلسات تشریفاتی نیز برقرار می شده، این بخش با مساحتی حدود 500 متر مربع و ظرفیت 200 نفر در طبقه دوم واقع شده است، همچنین در این بخش تمبرهای مربوط به بعد از انقلاب اسلامی نیز به نمایش گذاشته شده است.
امکانات موزه ارتباطات
موزه ارتباطات برای رفاه حال بازدید کنندگان امکانات خوبی را در نظر گرفته است، امکاناتی همچون کتابخانه، سیستم روشنایی هوشمند، پست بانک و دفتر پستی در این موزه جای گرفته است.
علاقه مندان به این موزه می توانند با استفاده از تور تهران و یا تور داخلی در کنار بازدید از موزه از تمامی جاذبه های گردشگری تهران دیدن کنند و از تفریحات تهران نیز لذت ببرند. در نزدیکی این موزه موزه هایی همچون موزه عبرت، و موزه ملی ملک نیز قرار داد که می توانید از آن ها هم دیدن فرمایید.
زمان بازدید موزه ارتباطات
ساعات کاری موزه ارتباطات شنبه تا چهارشنبه از ساعت 8 الی 16 می باشد و تعطیلات رسمی و پنج شنبه ها و جمعه ها تعطیل است.
هزینه بازدید موزه ارتباطات
هزینه بازدید از موزه ارتباطات برای تمامی بازدید کنندگان 1000 تومان است و برای کودکان زیر 7 سال و خانواده شهدا و جانبازان و دارندگان کارت منزلت رایگان می باشد.
آدرس و دسترسی موزه ارتباطات
میدان امام خمینی، خیابان امام خمینی، جنب سر در باغ ملی، موزه ارتباطات.
برای رفتن به این موزه از ماشین شخصی نیز می توان استفاده کرد اما موزه در محدوده طرح قرار دارد و رفتن با وسیله ماشین کمی دشوار است اما با وسیله نقلیه بسیار آسان است، با استفاده از مترو می توانید در ایستگاه امام خمینی پیاده شده و به راحتی خود را به موزه ارتباطات برسانید.
حکمت الله حکمی 1403/04/15
