گرگان یک شهر بسیار زیبا و پر جاذبه می باشد، در میان شهرهای شمال ایران و جاذبه های استان مازندران و گیلان پنهان شده است. این شهر که پایتخت جگرکی های ایران و پر از جاذبه های طبیعی جنگل های بکر می باشد، در میان ایرانیان اسم رسم آنچنانی ندارد. این شهر در مرکز استان گلستان و قسمت شمال شرقی کشور قرار دارد که در ادامه مطلب آن را به شما معرفی می کنیم تا بهتر گرگان را بشناسیم.
معرفی شهر گرگان
گرگان به عنوان یکی از زیباترین شهرهای ایران، در قسمت جنوبی استان گلستان قرار دارد و سمت شمال به آق قلا و ترکمن راه دارد، و در قسمت جنوب آن نیز سمنان قرار گرفته است. استان گلستان که از ۹۸ روستا، ۲ بخش مرکزی و ۴ شهر شکل گرفته، مساحتی در حدود ۱۶۱۵.۲ کیلومتر دارد. شهر گرگان از نظر اقلیم طبیعی، دارای سه بخش جلگه‌ای، کوهپایه‌ای و کوهستانی است. این شهر در ابتدا تا سال ۱۳۱۶ به نام استرآباد شناخته می‌شد؛ اما اکنون به نام گرگان که ریشه عربی تحت الفظ جرجان نیز دارد شناخته می‌شود. نام هایی که بر روی این شهر گذاشته شده، یک وجه مشترک دارند، این نام ها از سرسبزی می آیند و به دلیل سرسبز بودن و باد بودن این منطقه، این نام ها بر روی آن گذاشته شده است. استان گلستان تا سال ۱۳۷۶ قسمتی از مازندران به حساب می آمد، اما امروزه این استان مستقل می باشد که در خود شهر گرگان را با تمام جاذبه هایش جای داده است. سرزمینی تاریخی گلستان که با نام ایالات گرگان تا سده هفتم هجری از آن یاد می‌شد، نام‌های دیگری همچون استرآباد(تا سده دهم) و جرجان(در اوایل دوران اسلامی) نیز داشته است. این استان که در سال ۱۳۱۶ به گرگان نامگذاری شد، تا پیش از سال ۱۳۷۶ بخشی از استان مازندران بود که پس از آن به عنوان استانی مستقل با نام گلستان، برگزیده شد. روستا های کنونی استان گلستان به صورت متمرکز و نزدیک به هم در راستای رودها و جاده ها به صورت طولی و در نواحی کوهستانی به صورت پلکانی، بوجود آمده‌اند. این روستا ها از قدمت زیادی برخوردار نبوده و تنها شهر های گنبد کاووس و گرگان در این استان از قدمت دیرینه تاریخی برخوردار هستند، دیگر روستاهای این استان به عنوان روستا شهر بوده و هنگام گسترش روستاهای دیگر بوجود آمده‌اند.
مساحت و جمعیت شهر گرگان
شهر گرگان جمعیتی در حدود ۴۸۰.۵۴۱ نفر را در خود جای داده که از اقوام مختلفی همچون گرگانی‌ها، سیستانی‌ها، سبزواری‌ها، کاشمری‌ها، شاهرودی‌ها، مازندرانی‌ها، بسطامی‌ها، بیارجمندی‌ها، قزاق‌ها، سادات، بلوچ‌ها و ترکمن‌ها شکل گرفته است. این شهر زیبا با جمعیت نیم میلیونی خود، پذیرای گردشگران و مسافران با مهمان نوازی کامل هستند. طبق آمارهایی که از گرگان وجود دارد، بیش از ۴۰ درصد جمعیت این منطقه را شهرنشینان، و ۳۰ درصد این جمعیت را روستانشینان تشکیل می دهند. مساحت این شهر زیبا نیز حدود 1615/2 کیلومترمربع می باشد.
فرهنگ و آداب و رسوم مردم گرگان
از آداب و رسوم خاص و زیبای گرگان می توان به موارد زیر اشاره کرد :
- چهارسنبه سوری : مردم شهر گرگان در آخرین چهارشنبه سال از آن جایی که معتقدند کوزه نو برکت خانه را در سال جدید بیشتر می کند کوزه های قدیمی آب نمک را می شکنند. همچنین مراسم قاشق زنی نیز در این شب برگزار می شود.
- مراسم آق آش : در گرگان برای مردانی که به سن 63 سالگی یعنی سن پیامبر می رسند جشن آق آش (غذای سفید) می گیرند و با پخت غذای محلی چگدرمه (برنج و گوشت) این مراسم را جشن می گیرند.
- موسیقی : موسیقی سنتی و محلی ترکمنت یکی از زیباترین موسیقی ایرانی می باشد که بسیار محبوب می باشد. در موسیقی سنتی ترکمن نوازنده را سازنده و خواننده را باخشی می نامند.
زبان و مذهب مردم گرگان
در گذشته زبان مردم این منطقه گرگانی بوده؛ اما امروزه اکثریت مردم به زبان فارسی و با لهجه های متفاوت همچون گرگانی اصیل، مازندرانی، سیستانی و ترکمنی که با یکدیگر ترکیب شده اند، صحبت می کنند. مذهب مردم گرگان به دو دسته تقسیم می شود، اکثریت مردم این منطقه اهل تشیع هستند که به ۶۱ درصد میرسند، و ۳۹ درصد آنها اهل تسنن می باشد. از گروه هایی که اهل تشیع هستند، می‌توان به بومیان منطقه، کردهای کرمانج، سیستانی ها، ترک های آذری و قزلباش اشاره کرد، گروه های اهل تسنن نیز بلوچ ها، ترکمن ها، کرد ها و قزاق ها تشکیل دادند. در گرگان مذهب های کوچکی مانند مسیحیان و صوفیان نیز حضور دارند.
دیدنی های شهر گرگان
گرگان در شمال شرق ایران قرار دارد که جاذبه های زیادی از جمله جنگل، کوه، جلگه، چمنزار ها و دشت ها، رودخانه، دریا، تالاب و زمین کشاورزی را در خود جای داده است. در ادامه این مطلب جاذبه های دیدنی گرگان را به شما معرفی می کنیم تا بیشتر با این شهر توریستی آشنا شوید.
دیوار بزرگ گرگان
دیوار بزرگ گرگان خدمتی حدوداً برابر با قدمت دیوار چین دارد، یک دیوار دفاعی بوده که در کتاب های تاریخی، با نام دیوار بزرگ اسکندر و دیوار سرخ نیز شناخته می شود، که بین اهالی منطقه نیست به مار سرخ شهرت دارد و علت آن آجرهای سرخی می باشد که در قسمت میانی دیوار به کار رفته است. این دیوار که ۲۰۰ کیلومتر طول دارد، در سال ۱۳۸۷ به ثبت ملی رسیده است. کارشناسان بر این باورند که دیوار بزرگ گرگان برای دفاع از کشور در مقابل دشمنان ساخته شده بود.
کاخ موزه گرگان
موزه گرگان جدا از این که یک کاخ سلطنتی بوده، جزو ۱۲ کاخ خانواده پهلوی نیز محسوب می شده و در آن زمان این خانواده از این کاخ برای محل اقامت استفاده می کردند. کاخ موزه گرگان به سبک معماری اروپایی ساخته شده و در منطقه چشم نوازی قرار دارد. این کاخ در میان پارک شهر که نخل های زیادی را در خود جای داده قرار دارد و در گذشته کتابخانه سابق گرگان در این محل بوده است. این عوامل سبب می‌شود تا، مسیر زیبایی را برای بازدید از کاخ موزه گرگان پشت سر بگذارید. زمانی که وارد موزه می شوید، می‌توانید اشیایی که از طرف اروپایی ها اهدا شده، و تندیس های مشاهیر شهر را نظاره گر باشید. این کاخ اولین موزه در شمال کشور می باشد، که یکی از آثار ملی نیز به شمار می رود.
مدرسه عمادیه
مدرسه عمادیه که توسط روح الله حسینی ساخته شده، قدمت آن به دوره شاه اسماعیل صفوی برمی‌گردد و در مرکز شهر گرگان قرار دارد. این مدرسه با ساختاری مستطیل شکل بنا شده که مرمت آن بسیار زیبا و دیدنی می باشد. مدرسه عمادیه با نام‌های مدرسه آقا حسین عمادیه و دروازه نو نیز مشهور است.
مسجد جامع گرگان
از بناهای دوره سلجوقی می توان به مسجد گرگان اشاره کرد که به دست معماران ترکمن ساخته شده و در بازار نعلبندان گرگان قرار دارد. از نما های زیبای این مسجد می توان به حیاط مرکزی آن اشاره کرد که به شکل چهار ایوانی و چهار شبستان ساخته شده که از منبت کاری و معماری مردمان آن زمان در این بنا استفاده شده است. در احداث این مسجد، کاشی هفت رنگ و مناره آجری با خط کوفی به کار رفته که مربوط به عصر سلجوقی و تزئینات معماری آن دوره می باشد.
تپه باستانی قلعه خندان
از بناهای دوره ساسانیان می توان به تپه قلعه خندان اشاره کرد که تاریخ آن به دوران بعد از اسلام باز می گردد. برای رفتن به تپه باستانی قلعه خندان می توانید از این آدرس استفاده کنید: گرگان، میدان مازندران، جبهه جنوبی خیابان عدالت. قلعه خندان در تاریخ ۲۰ بهمن ۱۳۶۴ با شمارهٔ ثبت ۱۷۰۱ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.
برج گرگان
برجی اداری و تجاری در میدان بسیج شهر گرگان واقع شده که از این برج به عنوان نماد مدرن شهر گرگان یاد می شود و یکی از معروف ترین برج های گرگان است.از نماد های دیگر این برج به ارتفاع آن نیز می توان اشاره کرد، به عنوان یادمان پیروزی انقلاب ایران در سال 1357 می باشد، و این برج 57 متر ارتفاع دارد که چهار طبقه روی زمین و یک طبقه زیر زمین دارد.
کاخ آقامحمدخان قاجار
این کاخ مربوط به اوایل دوره قاجار است و نخستین کاخ این دوره محسوب می شود. یک از باارزش ترین و قدمت دار ترین آثار تاریخی می‌توان به این عمارت اشاره کرد که به عنوان باقی‌مانده معماری دارالحکومه آقامحمدخان یاد می‌شود. این کاخ در شهر گرگان، خیابان کاخ، روبروی دبیرستان ایرانشهر قرار گرفته و در تاریخ ۱۰ بهمن ۱۳۸۳ با شمارهٔ ثبت ۱۱۲۸۸ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.
آب و هواي گرگان
آب و هوای گرگان به دلیل وجود دریای خزر، جنگل های سرسبز بسیار و کوهستان هایی که در خود جای داده، دارای آب و هوایی معتدل و مدیترانه‌ای می باشد و نسبت به نواحی غربی، گرگان از شدت بارندگی کمتری برخوردار است. این منطقه به دلیل رطوبت هوای که دارد، در تابستان از هوایی گرم و شرجی برخوردار می‌باشد.
سوغات شهر گرگان
گرگان با وجود طبیعت جاذبه‌های گردشگری فراوانی که در خود جای داده، جزو مهم‌ترین مقصدهای گردشگری محسوب می شود و سوغاتی های بسیاری نیز دارد که می توانید آنها را تهیه کنید، این سوغاتی ها را برای شما نام می بریم تا با آنها آشنا شوید.
- حلوا آماج
- نان پادرازی
- نان زنجبیلی
- سرغربیلی
- ابریشم بافی
- قالیچه
- زیورآلات
غذاهای محلی شهر گرگان
در گرگان خوراکی ها و غذا های تازه با تنوع بالا که با مواد غذایی تازه و خوشمزه طبخ می‌دهند را می‌توانید نظاره‌گر باشید. از غذاهای معروف این شهر می‌توان به موارد زیر اشاره کرد :
- کئی ترشک
- ماش پتی خارش
- مرغانه ته چین
- دو آش
- آش گوجه
- اسبه آش
- یا ترشی آش
که تمامی گردشگران را مجذوب خود کرده، اکثر گردشگران، علاوه بر مکان های گردشگری، به دلیل غذا های خوشمزه به گرگان سفر می‌کنند. از سوغاتی های خوش طعم این شهر می‌توان به نان های محلی اشاره کرد که مزه ی متنوعی دارند. بنجی نون و کلوایی، دراز نون تعدادی از بهترین نان های محلی این شهر می‌باشد. از نان های خوشمزه که بگذریم به ترشی های محلی می‌رسم که بخش کوچکی از خوردنی و سوغاتی های شهر گرگان به شمار می رود.
