تالش، سرزمین سرسبز و درخشان، در غرب گیلان واقع شده است. دومین شهر پر‌جمعیت گیلان، بعد از رشت تالش است که یک مقصد فوق‌العاده برای طبیعت‌گردی و تفریح محسوب می‌شود. تالش هر چیزی که از یک سفر جذاب را بخواهید برای‌تان دارد از جمله جنگل‌های انبوه و سبز، کوه‌های استوار و زیبا، دریا و ساحلی بکر و جذاب.تالش از شمال به آستارا، از شرق به دریای خزر، از غرب به اردبیل و از جنوب به شهرستان رضوانشهر می‌رسد. ییلاق‌های اطراف، کوهستان‌های جنگلی، آبشارهای فراوان و مملو از آب، تالش را به تصویری از بهشت تبدیل می‌کند.
آشنایی کلی با شهر تالش
هشتپر، مرکز شهرستان تالش است که خود به تنهایی جاذبه‌های گردشگری و طبیعی بسیار زیادی دارد.مردمان تالش، قدمتی عظیم میان ساکنان اطراف دریای خزر دارند و به روایت تاریخ، حتی از آریایی‌ها هم قدیمی‌تر هستند. تاریخ شاهد حضور دائمی دلیران تالشی در سپاه کوروش کبیر بوده، که نشان از شجاعت و مهارت مردم این مرز و بوم می‌دهد.زبان محلی مردمان این خطه، تالشی است که بسیار شبیه به زبان پهلوی بوده، البته برخی از افراد به زبان‌های ترکی و آذربایجانی هم مسلط هستند و زبانی رایج میانشان محسوب می‌شود.
جمعیت تالش چقدر است؟
طبق آخرین سرشماری که در کشور عزیزمان صورت گرفته است، جمعیت شهر تالش چیزی در حدود 200 هزار و 649 نفر تخمین زده شده است. نکته قابل ذکر این است که این آمار مربوط به سال 2016 است. به همین جهت به احتمال بالا تعداد جمعیت این شهر زیبای توریستی تغییر یافته است.
در سفر به تالش از کجاها دیدن کنیم؟
تالش یکی از آن جاذبه‌های بکر طبیعی‌ای است که همیشه فکر می‌کردید تنها در اروپا می‌توان چنین مناظری را دید، اما در ایران زیبای ما، تالش چُنان نگینی سبز، همواره می‌درخشد.تالش کوه‌هایی مرتفع و جذاب دارد که ارتفاع چند قله از آن‌ها حتی به سه هزار متر هم می‌رسد. بخش شمال غربی رشته‌کوه البرز، در تالش واقع شده است. پر آب‌ترین رودخانه غرب گیلان، کرگانرود است که کوه‌های تالشی، آب آن را تامین می‌کنند. هر‌چقدر از زیبایی و جذابیت تالش و جاذبه‌های گردشگری‌اش بگوییم، کم گفتیم اما قصد داریم به صورت کوتاه چند مکان دیدنی این سرزمین سبز را معرفی کنیم.
ییلاق سوباتان
ییلاق سوباتان یکی از آن جاذبه‌های طبیعی فوق‌العاده زیبای تالش است که در زبان تالشی سووتون نامیده می‌شود. مردمان این خطه، در فصل‌های بهار، تابستان و اوایل پاییز در این منطقه ساکن هستند و به علت اینکه سوباتان در ارتفاعات 1900 تا 2500 متری از سطح دریا واقع شده در پاییز و زمستان به خاطر برف سنگین و سرمای شدید غیر قابل سکونت می‌شود. در بهار و خصوصا خرداد ماه، سوباتان به بهشتی زمینی تبدیل می‌شود و از این رو گردشگران زیادی را به خود جذب می‌کند.
اگر دوست دارید زندگی و فرهنگ عشایرنشین‌ها و سیاه چادرها، خانه‌های کاهگلی و کلبه‌های چوبی را از نزدیک ببینید و به بهترین شکل ممکن مشاهده کنید، سفر به سوباتان انتخاب مناسبی می باشد.
طبیعت بکر ارتفاعات سوباتان از مهم ترین و دیدنی ترین جاذبه طبیعی این نواحی است. اینکه سوباتان طی چندین دهه منطقه گردشگری نمونه می‌شود، کاملا منطقی و معمولی می باشد زیرا واقعا طبیعت فوق‌العاده‌ای دارد.اگر به سوباتان رفتید، نباید غذاهای محلی این ییلاق را از دست دهید، غذاهایی مثل کباب گوسفند، سوجا دیله، پنیر سرخ شده، بره بریان، نان سوجانون و نان کومبه. این غذاها شدیدا لذیذ و خوشمزه بوده و توسط محلی‌ها به فروش می‌رسد.در 36 کیلومتری تالش، 21 کیلومتری جنوب شرقی نئور و 22 کیلومتری ضلع غربی شهر لیسار، سوباتان واقع شده است. برای سفر به این ییلاق طبیعی و جالب باید به سمت شهر تالش و بعد به جاده سوباتان بروید.
پارک جنگلی گیسوم
یکی از اصلی ترین قطب‌های گردشگری استان گیلان، پارک جنگلی گیسوم است که نامش از روستایی با همین نام در نزدیکی تالش گرفته شده است. نزدیک به پانزده سال پیش، با سرمایه گذاری شهرداری تالش، پارک جنگلی گیسوم به یک منطقه گردشگری توریستی تبدیل شد. به علت طبیعت بسیار زیبا و امکانات رفاهی خوب، این پارک یکی از مکان‌های دلپذیر و جذاب برای مسافران و گردشگران است.
جنگل‌های متراکم و قدیمی گیسوم، از مهم ترین خصوصيت آن محسوب می‌شود و تجربه‌ی گردش در آن‌ها برای بازدید کنندگان، فراموش نشدنی خواهد بود. در میان انبوه این جنگل ، می‌توان درختان میوه، همچون الو، ازگیل، انار، و انجیر را هم مشاهده کرد. حیوانات مختلفی مثل آهو، بز کوهی، خرس قهوه‌ای، خرگوش، راسو، روباه، شغال و... هم در این جنگل زندگی می‌کنند. هر چند احتمال دیدنشان به علت ساکنان منطقه بسیار کم است. نقطه مثبت بعدی این پارک جنگلی، امکانات رفاهی فراوان آن است که شرایط را برای مسافران بسیار راحت‌تر و لذت بخش‌تر می‌کند.
امکانات پارک جنگلی گیسوم
امکاناتی نظیره: پارکینگ در داخل محوطه پارک، وسایل بازی برای کودکان، پلاژ، هتل و سوییت‌ها و منازلی برای اسکان مسافرین. پارک جنگلی گیسوم، دارای ساحل هم می‌باشد که برای رسیدن به ساحل دریایی، باید از جاده وسط جنگل رد شد.جاده‌ای که با درختان بلند، سرپوشیده شده و خودش به تنهایی یک تجربه ناب می‌تواند باشد. و بعد دریا و ساحل زیبای خزر هویدا می‌شود و گردش مسافران را به کمال می‌رساند. برای راحتی و دسترسی همگان، در ساحل گیسوم دو منطقه وجود دارد که یکی برای بانوان و دیگری متعلق به آقایان است.این خطه از گیلان، در تمامی فصل‌ها زیبایی منحصر به فرد خود را دارد اما برای لذت بردن بیشتر از این منطقه، اردیبهشت، مهر و آبان زمان بسیار مناسبی برای سفر است.مسیر رفتن به گیسوم ابتدا از تالش می‌گذرد و بعد از طی پنج کیلومتر از "پره سره" در سمت راست جاده، جنگل‌های گیسوم آغاز و سه کیلومتر بعد ساحل زیبای آن پدیدار می‌شود.
آبشار ورزان
یکی دیگر از جاذبه‌های طبیعی تالش، آبشار ورزان یا ورازان است که در منطقه ییلاقی سوباتان قرار دارد.آبشار ورزان در محیطی کوهستانی و خوش آب و هوا وجود دارد و در ارتفاع 1945 متری از سطح دریا واقع شده است.این آبشار در ارتفاع 100 متری به پایین می‌ریزد و در نهایت به رودخانه لیسار منتهی می‌شود. نکته جالب بعدی در مورد این آبشار این است که طی سال‌های زیاد از آب این آبشار جهت تامین آب شرب و کشاورزی آن نواحی مورد استفاده قرار گرفته و می‌گیرد.
این آبشار زیبا، علاوه بر اینکه آبی بسیار گوارا و فراوان را دارا می‌باشد، محیطی طبیعی و سرسبز را هم شامل می‌شود که جذابیت بسیاری برای طبیعت‌گردان و گردشگران دارد. زمان مناسب برای گردش در این آبشار و اطرافش، بهار و تابستان بوده است. برای سفری بی‌دردسر و تجربه‌ای ناب، بهتر است که وسایلی همچون تجهیزات سبک کوهنوردی، کفش مخصوص، آب و خوراکی را به همراه داشته باشید.برای رسیدن به این آبشار زیبا، ابتدا باید به سوباتان و سپس به صورت پیاده باقی مسیر را که حدودا یک ساعت می‌شود در منطقه‌ای کوهستانی ادامه دهید. همین‌طور که برای اقامت در آن نواحی میتوانید از اقامتگاه‌های سوباتان استفاده کنید.
ییلاق شکردشت
یکی دیگر از روستاهای دلنشین اطراف تالش، شکردشت است و به علت خنکی آب و هوا و دشت‌های زیبای گل‌های شقایقش، یک انتخاب مناسب و دلچسب برای سفر محسوب می‌شود. از دیدنی‌های جذاب این ییلاق می‌توان به جنگل‌های زیبای راش و افرا، پوشش گیاهی خاص و زندگی روستایی اشاره کرد که هرکدام می‌تواند تجربه‌ای کم نظیر را برای هر گردشگر، پدید آورد. شکردشت، منطقه‌ای است که در ارتفاع زیادی با سطح دریا قرار دارد و به همین علت توده‌ابرهای طبیعی و جذابی را می‌توان در ارتفاعات آن یافت و زندگی میان ابرها را هم امتحان کرد.
دشت شقایق‌های تالش هم که در نواحی شکردشت قرار گرفته، یکی از بکر‌ترین مکان‌ها برای وقت گذرانی و طبیعت گردی‌ست.
در زمان‌های گذشته، منطقه تالش در زیر سطح دریا واقع شده بوده که با عقب‌نشینی دریا، به مرور کوهستان‌ها و جلگه‌های تالش هم پدید آمد. یکی از اصلی‌ترین ویژگی‌های شکردشت، نزدیکی آن به جنگل می باشد. "عروس تالش" لقب این ناحیه نام گرفته که به علت منظره شگفت‌انگیز آن، در تمامی فصول است.ییلاق شکردشت در مرکز کوه‌های تالش واقع شده و در فاصله‌ای بیست و نه کیلومتری تا خود تالش قرار گرفته است. در حدود دو ساعت رانندگی از تالش به سمت شکردشت، پس از گذر از روستای جنگلی «کیشون بن» و عبور از گردنه زیبای کوهستانی، شکردشت پدیدار خواهد شد.
دریاچه سراگاه
دریاچه سراگاه یکی دیگر از آن جاذبه‌های بکر اطراف تالش بوده که در 10 کیلومتری بخش مرکزی تالش واقع شده است. این دریاچه در نزدیکی روستایی به نام سراگاه قرار گرفته و چشمه‌های اطراف آن، آب دریاچه را تامین می‌کند.این دریاچه دارای طبیعتی خاص و استثنایی‌ست و با کوه‌های جنگلی و شالیزارهای برنج محاصره شده است.البته در حال حاضر از این دریاچه به عنوان استخر پرورش ماهی استفاده می‌شود اما جاذبه گردشگری هم دارا می‌باشد. یکی از شگفتی‌های این دریاچه، پرواز مرغ‌های ماهی‌خوار در اطراف آن است که منظره‌ای فوق‌العاده دارد.دریاچه سراگاه در میان کوه‌های مرکزی تالش واقع شده است و پس از سه کیلومتر پیاده روی سبک، دریاچه‌ی درخشان و زیبا پدیدار می شود.
حمام قدیمی آق اولر
در بخش مرکزی تالش، روستای سرسبزی به نام آق اولر واقع شده است. نام‌گذاری این روستا دلیلی جالب دارد. خود کلمه آق اولر به معنای خانه‌های سفید می‌باشد و چون مردمان این خطه با آهک دیوار‌های خانه‌هایشان را سفید می‌کردند، این نام بر روی روستا مانده است.در روستای آق اولر، حمامی قدیمی با همین نام وجود دارد که معماری منحصر به فرد و جذابی را دارا است و به دلایل جغرافیایی بسیار مورد توجه علاقه‌مندان می باشد. این حمام، مانند باقی مکان‌های آن نواحی چشم انداز کم‌نظیری دارد زیرا در روستایی ییلاقی و میان کوه‌هایی سرسبز احاطه شده است. در دوران قاجار به دستور سردار امجد این حمام ساخته شده و در این چند سال اخیر مرمت و بازسازی هم برایش اتفاق افتاده است. در سفر به تالش، گردش در این حمام قدیمی هم می‌تواند تجربه‌ای ناب محسوب شود.
پارک جنگلی سیاه داران
پارک جنگلی سیاه داران در جنوب غربی تالش قرار گرفته‌است. دلیل نام‌گذاری این منطقه وجود بی‌نهایت درختان سیاه (بلوط و آزاد) می‌باشد. طی سال‌های اخیر شهرداری تالش این منطقه را به عنوان مکانی برای تفریح و گذران اوقات فراغت تبدیل کرده‌است.ابتدا در این پارک جنگلی راه و پله‌گذاری انجام شده و بعد تفریحگاهی جذاب با امکانات زیاد ساخته شده. امکاناتی قبیل رستوران , آلاچیق, سرویس بهداشتی و...
سپس در دامنه‌های سرسبز اطراف، طرح سورتمه جنگلی ریلی در دست احداث قرار گرفته که تفریحی بکر و هیجان انگیز برای گردشگران بوده و است. خصوصا که در مسیر عبور سورتمه، حیاط وحشی طبیعی ایجاد شده که حیوانات مختلفی همچون آهو و غزال وحشی را می‌شود در آن محدوده مشاهده کرد.این روزها، پارک جنگلی سیاه داران در فضایی شهری قرار گرفته و یک تفریح‌گاه مناسب محسوب می‌شود.این مکان، همواره میزبان گردشگران و طبیعت‌گردان تالش بوده است.
قلعه سلسال
در جنوب شهر لیسار و 15 کیلومتری شمال شهر تالش، قلعه لیسار یا دژ سلسال قرار گرفته‌است. قلعه سلسال با برج و بارویی استوار و با قدمت بر فراز تپه‌ای به ارتفاع 90 متر واقع شده و برای هر گردشگری دیدار از این قلعه جذاب و جالب است. این قلعه هم مانند دیگر مکان‌های دیدنی تالش، منظره‌ای فوق‌العاده زیبا و چشم‌نواز دارد که از دشت تا ساحل دریا را در بر می‌گیرد.
این دژ مستحکم، در بالای روستای قلعه‌دوش واقع شده و بعضی بر این باور هستند که دلیل نام این روستا همین باشد. زیرا از دور، نمای دژ و روستا طوری‌ست که انگار روستا قلعه را به دوش می‌کشد. طبق گفته‌ها در گذشته سازنده قلعه، فردی حکمران بوده که آن نواحی را تحت سلطنت داشته است. برخی می‌گویند قدمت قلعه و روستا، حتی به 500 سال هم می‌رسد.
قلعه سلسال هم از اتفاقات طبیعی و گذران زمان در امان نبوده و متاسفانه بخشی از دیوار‌های خارجی آن تخریب شده است. ابعاد این قلعه به طور متوسط 40 در 50 متر مربع بوده و درون آن ارگ، اقامتگاه فرمانروا، آب انبار و شبکه آبرسانی وجود داشته است. در میان طبیعت‌گردی و سفر به تالش، بازدید از قلعه سلسال هم می‌تواند تجربه‌ای جدید باشد.
حمام مریان
یکی دیگر از بناهای دوره‌ی قاجاریه حمام قدیمی مریان می‌باشد که به دستور سردار امجد به منظور استفاده برای خاندانش ساخته شده بوده است. معماری آلمانی، کار ساخت این حمام را بر روی زمینی شیب دار اجرا کرده، و در سال 1382 حمام مریان به عنوان اثری با ارزش در فهرست آثار ملی ثبت شده است.بنای حمام قدیمی مریان به شکل مربع بوده و سقف آن به صورت گنبدی قرار گرفته است. برای ساخت این حمام، مصالح مختلفی به کار رفته، به طور مثال می‌توان به گچ، سنگ، خشت و ملاط اشاره کرد. متاسفانه بسیاری از نقاشی‌های دیوار و کاشی‌کاری‌های تزئینی این بنا دزدیده شده اما با تلاش میراث فرهنگی در این چند سال اخیر مرمت و بازسازی شده است. این بناها اندیشه و نوع تفکر گذشتگان بوده که برای ما بدین صورت به یادگار مانده است. حمام قدیمی مریان یک مکان دیدنی و جذاب برای علاقه مندان به تاریخ بوده است و بازدید از آن می‌تواند لذت بخش باشد.
غار سوباتان
در شمال شرقی گیلان، روستایی ییلاقی به نام سوباتان واقع شده است. اسم این روستا از دو واژه ترکی گرفته شده که سو به معنای آب و باتان به معنای محل فرو رفتن می‌باشد. گنج خانه، نام دیگر این غار است. این غار بین صخره‌های به ارتفاع 5 تا 15 متر قرار گرفته و عرض این دیواره صخره‌ای حدود 200 متر می باشد. این غار محلی ساده برای عبور ندارد و بیشتر برای غارنوردان مناسب است زیرا دهانه غار سوباتان باریک است و برای تجربه‌ای لذت بخش بهتر است که به همراهی یک راهنما پا به این گردش بگذارید.
غار سوباتان دارای 6 متر عرض و 40 متر طول است و به اعتقاد برخی از محلی‌ها گنج خانه گفته می‌شود و دلیلش هم این است که آن‌ها باور دارند که گنجی درون غار پنهان شده می‌باشد.
مثل همیشه، بهار فصلی مناسب برای بازدید از غار سوباتان است اما در باقی فصل‌ها هم می‌توان از طبیعت بکر و جذاب آن نواحی لذت برد.در میان روزمرگی‌ها و مشکلات زندگی، سفر به چنین فضاهای طبیعی و نابی می‌تواند حال و احساسات هرکسی را تحت تاثیر قرار داده و بسیار لذت‌بخش و مفید باشد. تالش و جاذبه‌های گردشگری‌اش، یکی از آن مکان‌های مناسب برای رهایی از زندگی شهری و پرمشغله افراد است و شدیدا پیشنهاد می‌شود در مواقع خستگی از دنیای پردردسر امروزی، سفر و گردش در این سرزمین ارزشمند را از یاد نبرید.
سوغات تالش چیست؟
تالش نیز مانند دیگر شهرهای شمالی کشور عزیزمان دارای سوغات مخصوص است که از جمله مهم ترین آن ها می توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- دستباف پشمی
- گلیم بافی
- شال بافی
- سفال‌گری
- مرواربافی
- پنیر سیاهمزگی
- عسل تالش
- مرکبات تالش
