آن زمانی که کشتی رافائل برای اولین بار 5 هزار مسافر را جابجا کرد، کسی فکرش را نمی‌کرد که به سرنوشتی تلخ‌تر از کشتی یونانی دچار شود. این تایتانیک ایتالیایی تنها مدت کوتاهی در خدمت ناوگان ایران بود. پس از آن، اتفاقاتی برای این قایق تفریحی افتاد که باعث از کار افتادگی آن شد. اما این کشتی در چه زمانی و به چه نیتی وارد ایران شد؟
تاریخچه کشتی رافائل؛ از ساخت تا همراهی با میکل‌آنژ
رافائل به همراه کشتی خواهر دوقلوی خود، میکل‌آنژ، در سال 1976 به ایران فروخته شد و تا سال 1979 در مسیرهای دریایی خلیج فارس و مدیترانه به جابجایی مسافران ثروتمند می‌پرداخت. ذکر خاطره‌ای از میکل‌آنژ، کشتی خواهر رافائل، خالی از لطف نیست. میکل‌آنژ که در مسیر نیویورک بود، در سال 1978 دچار سانحه شد و به صخره برخورد کرد. خوشبختانه در این حادثه تلفاتی جانی رخ نداد و میکل‌آنژ بعد از تعمیرات اساسی به مسیر خود ادامه داد. داستان رافائل و میکل‌آنژ، یادآور دوران طلایی کشتی‌های تفریحی لوکس و خطرات ناگهانی در دریاست. گرچه رافائل دیگر در میان ما نیست، اما خاطره این غول دریایی و خواهر دوقلویش، میکل‌آنژ، برای همیشه در تاریخ ثبت شده است.
معماری رافائل، تایتانیک دوست داشتنی ایرانی
کشتی رافائل، که به آن "تایتانیک ایران" هم می‌گفتند، شاهکاری از معماری دریایی در زمان خود بود. این کشتی 276 متری، با 13 طبقه و ظاهری باشکوه، همچون قصری مجلل بر روی امواج حرکت می‌کرد. در طراحی داخلی رافائل، از تجمل و ظرافت به نحو احسن استفاده شده بود. کابین‌ها و سوئیت‌های این کشتی، با مبلمان و تزئینات لوکس، فضایی آرام و دلنشین را برای مسافران فراهم می‌کردند. حمام‌های مرمرین ایتالیایی، لوسترهای کریستالی و نقاشی‌های دیواری نفیس، تنها بخشی از زیبایی‌های بی‌نظیر رافائل بودند.
علاوه بر این، رافائل از نظر امکانات رفاهی نیز در سطحی بی‌نظیر قرار داشت. 6 استخر مجزا برای کودکان و بزرگسالان، سالن‌های سینما و تئاتر، زمین‌های ورزشی، تالارهای باشکوه، رستوران‌های مجلل، کافه‌های دنج، فروشگاه‌های متنوع، کتابخانه، مطب پزشک، آرایشگاه، زمین تنیس، زمین بسکتبال، زمین والیبال، زمین فوتبال، زمین گلف، شهربازی، کازینو و ... تنها بخشی از امکانات رفاهی بودند که رافائل را به مقصدی ایده‌آل برای تفریح و سرگرمی تبدیل می‌کردند. معماری رافائل به گونه‌ای بود که حس آرامش و آسایش را به طور کامل به مسافران القا می‌کرد. وسعت و عظمت این کشتی، در کنار طراحی‌های ظریف و هنرمندانه، تجربه‌ای بی‌نظیر از سفر دریایی را برای مسافران رقم می‌زد.
آغاز رافائل از بندر جنوا به بندر بوشهر
کشتی رافائل، در اولین سفر خود به ایران، در 16 سپتامبر 1976 (25 شهریور 1355) بندر جنوا را به مقصد بندر بوشهر ترک کرد. این سفر با حضور مقامات بلندپایه ایتالیایی و ایرانی و همچنین جمعی از خبرنگاران و عکاسان همراه بود. رافائل در این سفر، 5000 مسافر را به همراه داشت که اکثراً از ثروتمندان و افراد مشهور ایتالیا و ایران بودند. این مسافران، با اشتیاق و شور و هیجان، منتظر بودند تا سفری دریایی لوکس و خاطره‌انگیز را در این کشتی مجلل تجربه کنند. سفر رافائل به ایران 17 روز به طول انجامید و در این مدت، این کشتی در بنادر مختلفی مانند ناپل، بارسلونا، مارتسی، جنوا، پیراموس، طرابلس، بنغازی، مُحرمه، دبی و مسقط پهلو گرفت. در هر بندر، مسافران فرصت داشتند تا از جاذبه‌های گردشگری آن منطقه دیدن کنند و با فرهنگ و آداب و رسوم مردم محلی آشنا شوند.
حضور رافائل در بنادر مختلف، با استقبال پرشور مردم روبرو شد. بسیاری از مردم برای تماشای این کشتی غول‌پیکر و مجلل به اسکله‌ها می‌آمدند و با اشتیاق، عکس‌هایی از آن به یادگار می‌گرفتند. اولین سفر رافائل به ایران، نه تنها نقطه عطفی در تاریخ این کشتی بود، بلکه نمادی از روابط دوستانه و همکاری بین دو کشور ایتالیا و ایران نیز به شمار می‌رفت. این سفر، آغازگر دورانی جدید برای رافائل بود و راه را برای سفرهای دریایی متعدد این کشتی به خلیج فارس و مدیترانه هموار کرد. متاسفانه، رافائل در سال 1979 در پی وقوع آتش‌سوزی در خلیج فارس غرق شد و به اعماق دریا فرو رفت. با این وجود، خاطره اولین سفر این کشتی مجلل به ایران، برای همیشه در تاریخ ثبت شده است.
امکانات تفریحی رافائل؛ یک کشتی کروز تمام عیار
کشتی رافائل در زمان ساخت خود یکی از بهترین کروزهای تفریحی در سراسر جهان بود. به همین دلیل هم امکانات متعددی را درون خود جای داده بود. از جمله این امکانات می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- 750 کابین: در این کشتی حدود 750 کابین وجود داشت که مسافران می‌توانستند در آن‌ها اقامت داشته باشند. در هر کابین حمام‌هایی با سنگ مرمر ایتالیایی قرار گرفته بود.
- استخر، زمین‌های ورزشی و پارک آبی: حدود 6 استخر در انواع مختلف داخل این کشتی کروز تعبیه شده بود که مسافران خردسال و بزرگسال امکان استفاده از آن‌ها را داشتند.
- سالن‌های سینما و تئاتر: این کشتی تفریحی از وجود تعدادی سالن سینما و تئاتر هم برای به نمایش گذاشتن برنامه‌ها و فیلم‌ها استفاده کنید.
- رستوران‌ها، سالن‌های کنفرانس و تالارها: این کشتی عظیم‌الجثه بخش‌هایی مانند رستوران و تالار هم داشت که مسافران می‌توانستند جشن‌ها و مراسمات مختلف را در این کشتی‌ها برگزار کنند.
به غیر از موارد ذکر شده، کشتی تفریحی رافائل امکانات دیگری را هم داشت. به طور مثال می‌توان به وجود فروشگاه، کتابخانه، کلینیک و بانک اشاره کرد.
صدام، عامل ناکامی رافائل در آب‌های ایران
کشتی رافاعل از سال 1977 تا سال 1983 در خدمت ناوگان دریایی ایران بود. اما دلیل خروج این کشتی از عرصه‌ی خدمت، از کار افتادگی یا قدیمی شدن آن بعد از حدود 18 سال فعالیت مستمر نبود. بلکه دلیل اصلی این موضوع، اصابت دو موشک عراقی در جریان جنگ تحمیلی به این کشتی تفریحی بود. کشتی رافائل در سال 1362 پس از برخورد موشکهای عراقی با یدک‌کش به سمت ساحل جابجا شد. اما در آنجا نیز مورد اصابت موشکهای عراقی قرار گرفت. کشتی رافائل تا سال 1384 به عنوان یک مخابرات داخلی مورد استفاده قرار می‌گیرد و پس از ان به طور کامل بقایای آن هم غرق شد.
کشتی رافائل کجاست و چگونه آن را ببینیم؟
کشتی رافائل در حال حاضر در زیر آب و در عمق 7 متری دریا و در فاصله 2 کیلومتری نیروگاه اتمی بوشهر قرار دارد. بدنه این کشتی عظیم الجثه در سال 1396 برش زده شد و بخش‌های سالم آن به فروش رسید. متاسفانه به دلیل موقعیت مکانی و شرایط فعلی، امکان بازدید از بقایای کشتی رافائل برای عموم مردم وجود ندارد. غواصان حرفه‌ای با مجوزهای لازم می‌توانند به محل غرق شدن کشتی بروند و از بقایای آن دیدن کنند. با این حال، اگر به تاریخ و سرنوشت کشتی رافائل علاقه‌مند هستید، می‌توانید از موزه تاریخ باستان خلیج فارس در بوشهر دیدن کنید. در این موزه، نمایشگاهی به کشتی رافائل اختصاص داده شده است که شامل عکس‌ها، فیلم‌ها و ماکت‌هایی از این کشتی می‌شود.
