مطمئنا اگر تا به حال تجربه پروازهای طولانی مدت را داشته باشید؛ با پدیدهای به نام «جت لگ» یا پرواز زدگی آشنا هستید. این اتفاق در زمانی رخ خواهد داد که شما قصد سفر به کشورهایی را داشته باشید که اختلاف ساعت محسوسی با کشور مبدا شما دارند. لازم به ذکر است بدانید که عوارض جت لگ در بدن هر شخص با شخص دیگر فرق دارد. پس پیشنهاد میکنیم برای اینکه به طور کامل با پدیده پرواز زدگی و عوامل موثر بر آن آشنا شوید، تا انتهای این مقاله از وبلاگ لحظه آخر با ما همراه باشید.
جت لگ چیست؟
بدن هر انسان براساس موقعیت جغرافیایی که در آن حضور دارد؛ یک ساعت مشخص و معینی دارد. به عنوان مثال اگر شما در کلان‌شهر تهران زندگی کنید؛ ساعت بدن شما براساس طلوع و غروب آفتاب شهر تهران تنظیم شده است؛ اما اگر بخواهید به کشور دیگری مانند اسپانیا سفر کنید؛ به دلیل اختلاف زمانی دو منطقه، ساعت بدن شما دچار اختلال میشود. به این اختلال زمانی به وجود آمده در ساعت بدن شما پدیده جت لگ میگویند.
چه اتفاقی پس از جت لگ رخ خواهد داد؟
هر چقدر مسیر سفر شما طولانیتر باشد؛ پرواز زدگی یا جت لک در شما بیشتر خواهد بود. اولین اتفاقی که برای شخص پس از جت لگ یا پرواز زدگی به وجود خواهد آمد تغییر ریتم خواب بدن شما است. برای مثال شما خسته هستید اما نمیتوانید به راحتی بخوابید یا زودتر از همیشه از خواب بیدار خواهید شد.
جت لگ یا جت لک کدام واژه درست است؟
یکی از متداولترین اشتباهاتی که بین افراد صورت میگیرد؛ بیان واژه «جت لک» است. اشخاص به اشتباه کلمه پرواز زدگی یا Jet lag را جت لک تلفظ میکنند.
این موارد نشانه های جت لگ هستند
به هم خوردن سیستم خواب
همان‌طور که در بخش بالا اشاره کردیم، اولین نشانه جت لگ که بسیار مشهود است، بی‌خوابی یا کم خوابی است. هر چقدر مسیر شما طولانیتر باشد این موضوع نیز بیشتر خواهد شد.
عدم تمرکز
گاهی در بین افرادی که عوارض جت لگ در آنها بیشتر نمایان میشود؛ دیده شده که شخص چیزی را خیلی زود فراموش میکند یا حتی به یاد نمیآورده و امکان تمرکز کردن روی یک موضوع را ندارد.
احساس خستگی
یکی دیگر از موارد مشهود پس از جت لک، خستگی مفرد خواهد بود. این حس شبیه چیزی به یک تمرین سخت ورزشی است. در این حالت شما حس میکنید که تمام بدنتان دچار کوفتگی است.
بد اخلاق شدن
این موضوع هم در پروازهای طولانی و بلند مدت بیشتر صدق میکند. یکی از دلایل اصلی بد خلق شدن در حالت جت لگ؛ بسته بودن محیط است.
اختلال گوارشی
یکی دیگر از عوارض جت لگ؛ به وجود آمدن اختلالات گوارشی مانند یبوست، خواهد بود.
تشنج
در موارد بسیار خاص و محدود پیش میآید که شخص پس از پرواز زدگی تشنج کند. تمامی این موارد بستگی به بدن شخص دارد. بهتر است قبل از سفرهای طولانی به یک دکتر عمومی مراجعه کرده و با یک آزمایش ساده از سلامت جسمانی خود مطلع شوید.
مهم ترین عامل موثر بر جت لگ شدن هر فرد چیست؟
موثرترین عامل به وجود آمدن اختلال در ریتم خواب شبانه روزی، هورمون و ساختار معماری خواب هر شخص است. این یعنی، جت لگ در بدن هرکس عوارض خاص خودش را دارد. دوره این پدیده هم کاملا به ساختار و سیستم بدن فرد مربوط خواهد بود. ممکن شما بین یک یا دو روز درگیر پرواز زدگی باشید اما فردی دیگر در همان پرواز تا 10 روز هم درگیر عوارض آن باشد.
دیگر عوامل موثر بر جت لگ شدن
علاوه بر هورمون و ساختار بدن، عوامل دیگری هم بر جت لگ شدن وجود دارد. به عنوان مثال سن هر فرد بر عوارض پرواز زدگی موثر است. یعنی افرادی که مسنتر هستند بیشتر دچار جت لگ میشود و دیرتر هم به ریتم عادی بر خواهند گشت. تعداد دفعات توقف، یکی دیگر از عوامل جت لگ شدن است. هرچقدر نقاط توقف شما در طول مسیرتان بیشتر باشد؛ احتمال پرواز زدگی در شما بیشتر خواهد شد. از دیگر عوامل موثر بر جت لگ شدن:
- استفاده از نوشیدنیهای الکلی
- پر خوری کردن قبل و در حین پرواز
- استفاده نکردن از آب آشامیدنی در حین پرواز
- خوابیدن بیش از حد قبل از پرواز
قانون نانوشته جت لگ؛ هر یک ساعت، یک روز خواهد گذشت
به طور کلی این موضوع هنوز به اثبات نرسیده اما به گفتی بیشتر افرادی که دچار پدیده جت لگ میشوند؛ به ازای هر یک ساعت اخلاف زمانی که مقصدتان با مبدا دارد؛ شما یک روز دچار پرواز زدگی خواهید بود. یعنی اگر مبدا با مقصد 4 ساعت اختلاف زمانی داشته باشد؛ شما حدودا 4 روز دچار عوارض جت لگ خواهید بود.
با دو ساعت مچی سوار هواپیما شوید!
یکی از تکنیکهای جالب افرادی که زیاد به سفرهای طولانی میروند استفاده از تکنیک دو ساعت است. در این روش شما باید یک روز قبل از سفر، ساعت دیگری بروی دست دیگرتان ببندید که با زمان کشور مقصد تنظیم شده باشد. در این روش شما به طور ناخودآگاه خود را با ساعت مقصدتان وقف خواهید داد. روش دو ساعت برای تاجران بسیار کاربردی است؛ چرا که همزمان میتوانند بدانند که در شرکت یا دفتر کار خودشان چه زمانی است و آیا امکان این را دارند که در ساعت مد نظرشان با دفتر ارتباط بگیرند یا خیر. لازم به ذکر است که اگر علاقهای به انداخت دو ساعت به طور همزمان ندارید؛ میتوانید از ویجت ساعت در تلفن همراهتان استفاده کنید.
نوشیدن آب یکی از روش های پیشگیری از جت لگ شدن
درست است که پدیده جت لگ شدن دوره مشخصی دارد و پس از آن دوباره به روتین زندگی خود باز خواهید گشت اما راههایی وجود دارد که به شما کمک میکند یا دچار پرواز زدگی نشوید و یا این اتفاق برای شما خفیفتر رخ دهد. به عنوان مثال در هنگام پرواز میزان آب بدن شما پایین خواهد آمد، پس از همین رو نوشیدن آب آشامیدنی به شما کمک خواهد کرد تا حد زیادی دچار جت لگ نشوید.
داروی ملاتونین؛ بهترین روش جلوگیری از جت لگ؟!
روش دیگری که میتوان برای جلوگیری از جت لگ شدن معرفی کرد؛ خوردن قرص ملاتونین است. این قرص بسیار در بین افرادی که سفرهای طولانی را تجربه میکنند محبوب بوده و عده زیادی آن را بهترین روش برای جلوگیری از پرواز زدگی پیشنهاد میکنند. البته خود ملاتونین هم عوارضی مانند خستگی و بی‌حالی را با خود به همراه دارد.
چند روز قبل از سفر به مقصد، ریتم زندگی خود را تغییر دهید
یکی دیگر از روشهای جالب برای عدم پرواز زدگی؛ تغییر ریتم شبانهروزی خود به زمان مقصد است. برای مثال شما قصد دارید برای هفته آینده با تور به کشور اسپانیا سفر کنید. اختلاف ساعت ایران و اسپانیا دو ساعت نیم است. یعنی اگر در اسپانیا ساعت 10 صبح باشد؛ در ایران ساعت 12:30 ظهر خواهد بود. پس برای اینکه ریتم خوابتان به هم نریزد از یک هفته قبلتر تمرین کنید که دیرتر از خواب بیدار شوید و دیرتر هم بخوابید تا در زمان رسید به این کشور دچار مشکل نشوید.
نکته مهم: اگر از غرب به شرق سفر میکنید باید دقیقا این کار را برعکس انجام دهید؛ یعنی زودتر از خواب بیدار شوید و زودتر هم بخوابید.
سخن پایانی
شاید جت لگ و عوارض آن کمی برای افراد ناخوشایند و نگران کننده باشد اما باید بدانند که این پدیده نیازی به نگرانی ندارد و یک واکنش کاملا طبیعی بدن به تغییرات جغرافیایی و جوی است. راههای زیادی هم به عنوان روشهای پیشگیری از پرواز زدگی وجود دارد که در مطلب بالا به طور کامل و دقیق به آنها اشاره کردیم. در انتها نیز از شما تشکر میکنیم تا اینجای مقاله جت لگ با لحظه آخر همراه بودید.
