خاورمیانه منطقه ای در غرب آسیا است که از دریای مدیترانه در غرب تا دریای خزر در شرق امتداد دارد. این منطقه شامل کشورهایی مانند ایران، عراق، سوریه، لبنان، اردن، اسرائیل، فلسطین، عربستان سعودی، کویت، قطر، امارات متحده عربی و عمان می شود. خاورمیانه یکی از معروف‌ترین و شناخته شده‌ترین مناطق در قاره آسیا بوده که به دلایل مختلف سیاسی و اقتصادی دارای اهمیت شایانی برای اغلب کشورهای جهان است. این منطقه پر اهمیت از تنگه باب‌المندب در جنوب غربی تا تنگه داردانل در شمال غربی و از شرق تا رشته کوه‌های هیمالیا و بندر کراچی امتداد دارد. البته در خصوص نقشه خاورمیانه و وسعت آن هنوز نیز ابهاماتی وجود داشته و افراد نتوانستند به نظر واحدی در خصوص آن دست یابند و در برخی مواقع ممکن است تعاریف دیگری را از این منطقه بشنوید.
جغرافیای خاور میانه
همانطور که می‌دانید منطقه خاور میانه بخشی از قاره آسیا را شامل می‌شود و این منطقه را به‌طورکلی از نظر جغرافیایی می‌توان به دو بخش تقسیم نمود. بخش اول یا بخش شمالی، کشورهایی همچون ایران، ترکیه و بخش دیگر یا بخش جنوبی کشورهایی همچون شبه جزیره عربستان را در بر می‌گیرد. شاید شما بخش شمالی را با عنوان گره زینتی نیز بشناسید که این عنوان به سبب وجود مرکز آن در محاذات جنوب قفقاز و در برگرفتن آسیای صغیر توسط بخش جنوبی آن است. همچنین در سمت راست این گره، کشور ایران قرار گرفته که جزو کشورهای فلاتی با کوه‌ها و رشته کوه‌های بسیار به‌حساب می‌آید. همچنین کشور ایران شیب عمومی به طرف خاور دارد.
در خصوص جغرافیای کشور عربستان لازم به ذکر است که جغرافیای این منطقه بسیار ساده بوده و می‌توان بیان کرد که تختال عظیمی کل این منطقه را شکل داده است. این کشور در قسمت جنوبی آسیای جنوب غربی واقع شده و در قسمت‌ها و بخش‌هایی از آن که در مجاورت دریای سرخ و دریای مدیترانه قرار دارند، برآمدگی‌هایی از تختال عظیم به چشم می‌خورد. منطقه دیگری که در قاره آسیا وجود دارد، شبه قاره عظیم هند و پاکستان است. در این منطقه رشته کوه‌های بسیار بزرگ و وسیعی به نام‌های سلیمان در شمال باختری، قره قوروم هیمالیا در شمال و اراکان Arakan و یوما yoma سبب جدایی این منطقه از سایر نواحی آسیا خواهند شد.
تاریخ خاورمیانه
تاریخچه نام گذاری منطقه خاور میانه بسیار جالب است، به این صورت که افراد اروپایی و آمریکایی بسته به موقعیت قرار گیری این منطقه نسبت به سایر کشورها و مناطق جهان، نام این منطقه را خاور گذاشتند. این امر به صورتی است که منطقه خاور میانه در شرق واقع شده و خاور نیز به همین معنا است. به طور واضح‌تر می‌توان بیان نمود که افراد اروپایی، این قاره را به عنوان مرکز جهان در نظر گرفته‌اند و به همین ترتیب سایر مناطق زمین را بر اساس نحوه قرار گیری آن‌ها نسبت به قاره اروپا نام گذاری کرده‌اند. این مناطق شامل خاور دور، خاور میانه و خاور نزدیک می‌شوند.
شاید بتوان بیان نمود که اولین اصطلاح خاورمیانه به دولت هند و بریتانیایی بر می‌گردد که در سال ۱۸۵۰ به این نام شهرت یافت. البته در سالیان بعد در حدود سال ۱۹۰۲ میلادی یک افسر نیروی دریایی آمریکا به نام آلفرد تایر ماهان این نام را برای نواحی بین عربستان و هندوستان استفاده کرد. پس از گذشت سال‌ها خبرنگاری به نام والنتین چیرول در روزنامه تایمز تعریف بسیار کامل‌تری را از مناطق خاورمیانه ارائه کرد. البته در طول زمان همیشه اختلاف نظر‌های بسیاری بر سر وسعت و کشورهای موجود در خاورمیانه وجود داشت و افراد بر سر یک نظر واحد اتحاد نداشتند.
مرز ها
۱۸ کشور جزو منطقه خاورمیانه هستند و از بین این ۱۸ کشور، ۱۳ کشور، از جمله کشورهای عربی به‌حساب می‌آیند. همچنین در خصوص پر جمعیت‌ترین کشورهایی که در این منطقه قرار دارند می‌توان به کشورهایی همچون مصر، ایران و ترکیه اشاره کرد. همچنین کشور عربستان صعودی نیز وسیع‌ترین و پهناور‌ترین کشوری به‌حساب می‌آید که در منطقه خاور میانه واقع شده است.
برخی از کشورهای غربی منطقه خاورمیانه که شامل الجزایر، تونس، لیبی، سودان و مراکش می‌شوند، با این که در مناطق غربی واقع شده‌اند اما به علت شباهت و وابستگی بسیار زیاد فرهنگی و تاریخی، جزو منطقه خاور میانه به‌حساب می‌آیند. به‌علاوه کشورهایی همچون آفریقایی، موریتانی و سومالی بر خلاف تصور عام جزو خاور میانه نبوده اما پیوند‌های بسیاری با این منطقه دارند.
کشورها با پرچم ها و زبان رسمی
کشورهای بسیاری در نواحی خاورمیانه وجود دارند که هر کدام از آن‌ها زبان ویژه و مخصوص به خود داشته و پرچم هر یک از آن‌ها متفاوت است. البته لازم به ذکر بوده که زبان برخی از این کشورها مشابه و یا یکسان با دیگری است. کشورهایی که در منطقه خاورمیانه قرار دارند به شرح زیر هستند:
- ایران با زبان رسمی فارسی
- کویت با زبان رسمی عربی
- قطر با زبان رسمی عربی
- سوریه با زبان رسمی عربی و کوردی
- اسرائیل با زبان رسمی عبری
- عراق با زبان رسمی عربی و کوردی
- لبنان با زبان رسمی عربی
- عربستان صعودی با زبان رسمی عربی
- دولت فلسطین با زبان رسمی عربی
- ترکیه با زبان رسمی ترکی و کوردی
- عمان با زبان رسمی عربی
- بحرین با زبان رسمی عربی
- یمن با زبان رسمی عربی
- اردن با زبان رسمی عربی
- امارات متحده عربی با زبان رسمی عربی
- مصر با زبان رسمی عربی
بنابراین از جمله زبان‌های رسمی که افراد این کشورها برای صحبت کردن انتخاب می‌کنند، می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
- زبان کوردی
- زبان عربی
- زبان انگلیسی
- زبان ترکی استانبولی
- زبان فارسی
- زبان عبری
- زبان یونانی
نقشه خاور میانه از ۱۹۱۰ تا ۲۰۱۰
نقشه خاورمیانه از گذشته تاکنون
بر اساس موقعیت قرارگیری مناطق مختلف کره زمین نسبت به مناطق قاره اروپا، به هر یک از مناطق زمین نامی تعلق گرفته است. خاور میانه منطقه‌ای در میان شرق اروپا بوده که کشورهای بسیاری همچون ایران، عراق، عربستان، لبنان و... را شامل می‌شود. این منطقه از نظر سیاسی و اقتصادی بسیار حائز اهمیت است. تاریخ خاورمیانه تاریخ غنی و پر فراز و نشیبی است که به هزاران سال پیش باز می گردد. این منطقه شاهد ظهور و سقوط بسیاری از تمدن ها بوده است، از جمله تمدن های سومری، اکدی، بابلی، آشوری، هخامنشی، یونانی، رومی، اسلامی، عثمانی و مدرن.آینده خاورمیانه نامشخص است. آینده خاورمیانه نامشخص است. این منطقه با چالش های زیادی روبرو است، اما همچنین پتانسیل زیادی برای پیشرفت دارد. خاورمیانه منطقه ای با تنوع فرهنگی و مذهبی است که می تواند منبع صلح و ثبات در جهان باشد.
سمیه 1402/10/25
