اگر به دنبال یک مکان مذهبی محبوب در تهران هستید به امامزاده صالح بروید. حرم امام زاده صالح بیش از یک مکان مذهبی و دیدنی در پایتخت کشور است و روزانه هزاران نفر از سراسر ایران به این مکان مذهبی می‌روند و عبادتگاه امن آن‌ها محسوب می‌شود. این مکان تاریخی و مذهبی با قدمت طولانی که دارد آرامگاه حضرت صالح، نخستین پسر امام موسی کاظم است. بافت فرهنگی این مکان زیبا شامل آداب و رسومات مذهبی، مراسم‌های خاص و بازارهای محلی و قدیمی است که چشم هر بیننده‌ای را معطوف خود می‌کند. در ادامه قصد داریم این امامزاده محبوب را بررسی کنیم و در مورد ویژگی‌های مختلف آن صحبتی داشته باشیم. برای آشنایی بیشتر همراه ما باشید.
امامزاده صالح کجاست ؟ آرامگاه اولین فرزند امام موسی کاظم
امامزاده صالح در انتهای خیابان ولیعصر تهران واقع در ضلع جنوب شرقی میدان تجریش واقع شده است. بر اساس روایت‌های تاریخی مختلفی که موجود است گفته شده امامزاده صالح فرزند ارشد امام موضی کاظم و برادر امام رضا است. در حقیقت پس از آنکه امام رضا (ع) حضرت صالح را جانشین خود معرفی کرد، این حضرت از عراق راهی ایران شد و در ایام سفر در نزدیکی شمیران و تجریش به شهادت رسید و در حال حاضر پیکر او در کنار چنار امامزاده صالح در باغ جنت گلشن دفن شده است. از آن زمان تاکنون ایرانی‌ها برای این مکان مقدس احترام خاصی قائل هستند و به عنوان یک امامزاده محبوب شناخته می‌شود.
تاریخچه امامزاده صالح؛ بنایی مربوط به سال 700 هجری قمری
امامزاده صالح یکی از قدیمی‌ترین بناهای شهر تهران محسوب می‌شود و بر اساس روایت‌های گفته شده این بنا در دوره ایلخانی و در سال 700 ه.ق ساخته شده است؛ البته در این باره اطلاعات دقیقی در دسترس نیست. با این حال در تاریخ آمده که در سال 1210 یکی از فرزندان فتحعلی شاه قاجار این بنا را بازسازی کرده است. در طی اقدامات بازسازی گنبد امامزاده توسط هلاکو کاشی‌کاری شده و درب آن نیز از ضلع جنوبی به ضلع غربی انتقال یافت. بعدها برادر هلاکو نیز مسجد، حسینیه و صحن شمالی امام زاده صالح را ساخت.
وقتی ایوان ورودی حرم و لوح مستطیلی خشتی آن را مشاهده می‌کنید نام فتحعلی شاه روی آن خودنمایی می‌کند. ضریح مشبک و نقره‌فام حرم توسط میرزا سعید خان که وزیر امور خارجه در دوره قاجار بود ساخته شده است. پس از دوره قاجار امامزاد دست‌نخورده باقی ماند؛ اما در سال 1338 حسن فداکار که یک خیر بود با بودجه شخصی اقدام به بازسازی گنبد کرد. پس از آن نیز در سال 1368 گنبد به کل تخریب و بازسازی شد.
گنبد آبی فیروزه ای؛ معرف معماری بنای امامزاده صالح
اولین چیزی که با مشاهده امامزاده صالح به چشم می‌خورد رنگ آبی فروزه‌ای کاشی‌کاری‌های گنبد است. اگرچه رنگ و طرح‌های مختلفی در ساخت این امامزاده بکار رفته؛ اما مهم‌ترین آن‌ها فیروزه‌ای است. دیوارهای ضخیم و طاق و طرح‌های چهارگوشه بیانگر سبک معماری قرن هفت و هشت است و به طور کلی ترکیبی از سبک سنتی و باستانی ایرانی را به رخ می‌کشد. در ضلع شمالی شاهد ایوان ورودی و 3 روان هستیم. جالب است بدانید صحن حرم در ابتدا قبرستان بود که بعد از گذشت چند سال تدفین در این محل ممنوع شد و آثار قبرهای قدیمی از بین رفت.
امکانات امامزاده صالح تجریش
خوشبختانه در این امامزاده امکانات کافی برای زائران وجود دارد. در ادامه بخش‌ها و امکانات مختلف این مکان مقدس را بررسی می‌کنیم:
- سرویس بهداشتی: سرویس بهداشتی امامزاده صالح درست در پشت حرم قرار داشته و برای دسترسی باید به سمت پشت آرامگاه بروید و از پله‌ها عبور کنید تا تابلوی راهنما را ببینید.
- حیاط: حیاط امامزاده صالح با معماری زیبا و ابعادی بزرگ دیدنی‌های زیادی را در خود جای داده که در ابتدا مقبره 5 شهید گمنام را مشاهده می‌کنید. کبوترهای حرم با پرواز خود صحنه‌ای زیبا را ایجاد کرده‌اند. یکی از رسوم زائران نذر گندم است که به کبوترها غذا می‌دهند.
- ورودی و محوطه امامزاده: از دیگر بخش‌های امامزاده صالح دو رواق اختصاصی برای خانم‌ها و دو رواق برای آقایان است که هر 4 تای آن‌ها آیینه‌کاری شده‌اند. بقعه امامزاده نیز در ابتدا فضایی کوچک بود که در حال حاضر توسعه یافته و 50 متر است. این بنا قدیمی‌ترین بخش امامزاده است و متریال آن را نقره و چوب تشکیل می‌دهد. ضریح امامزاده نیز از نقره و چوب است و زیبایی چشم‌گیری دارد.
جاهای دیدنی اطراف امامزاده صالح؛ یک تیر و چند نشان
اگر به بازدید از امامزاده صالح تهران بروید می‌توانید از جاذبه‌های اطراف آن نیز دیدن کرده و لذت ببرید. مهم‌ترین جاذبه‌هایی که اطراف این آرامگاه وجود دارد به شرح زیر است:
- بازار تجریش: بازار تجریش دقیقا کنار امامزاده صالح قرار داشته و با دو ورودی اصلی از امامزاده به آن متصل می‌شود. این بازار یک بازار قدیمی و سنتی و معروف در تهران است که غرفه‌های متعددی داشته و دارای کالاهای مختلف، میوه و تره بار، مسجد و حسینیه همراه با رستوران‌های متعدد است.
- مراکز خرید تجریش: بعد از زیارت می‌توانید به مراکز خرید تجریش بروید و بازارگردی و خرید لذت‍‌بخشی را تجربه نمایید. پاساژ قائم و مرکز خرید ارگ با امکانات متنوع مانند کافه و رستوران، فود کورت، آمفی‌تئلاتر و... از جمله مهم‌ترین مراکز خرید تجریش هستند.
- کاخ سعدآباد: آیا کسی وجود دارد که کاخ زیبای سعدآباد را نشناسد؟ این مکان گردشگری محبوب که از دوره پهلوی به جا مانده است در حال حاضر یکی از موزه‌های زیبای ایران است که بیانگر فرهنگ و تاریخ معاصر ایران بوده و 2 کیلومتر تا امامزاده صالح فاصله دارد. این کاخ دارای دو درب است که یکی از آن‌ها به سمت امامزاده و دیگری به سمت میدان دربند است.
- باغ فردوس و خیابان ولیعصر: زیبایی خیابان ولیعصر تهران و باغ فردوس از هیچکس پوشیده نخواهند ماند. خیابان ولیعصر با درختان تومند و قدیمی خود و آب و هوای بکری که دارد، روح و روان انسان را نوازش می‌کند. به باغ فردوس در خیابان ولیعصر هم بروید و از موزه سینمای ایران دیدن کنید.
نذر نمک امامزاده صالح؛ معروف به حاجت‌روایی
تاریخچه نذر نمک مربوط به زمان قدیم است که در تجریش برف زیادی باریده بود و انباشته شدن آن روی هم یخ‌بندان عجیبی ایجاد کرده بود. به همین علت زائران همراه خود نمک می‌آوردند و آن را روی برف‌ها می‌ریختند تا آب شود. این مسئله به مرور تبدیل به یک رسم شد و امروزه بسیاری از مردم برای حل مشکلات خود نمک نذر می‌کنند.
کهن‌ترین چنار ایران در امامزاده صالح قرار داشت
امامزاده صالح سال‌های طولانی دارای یک چنار بسیار قدیمی و تنومند بود که بر اساس روایت‌های تاریخی برخی از استادان مکتب کلاس‌های خود را زیر سایه این چنار برگزار می‌کردند. شاخه‌های این درخت به قدری تنومند و زیبا بود که هر یک از آن‌ها بخش زیادی از حیاط را پوشش می‌داد. بعدها این درخت پیر در لیست میراث فرهنگی ایران به ثبت رسید. پس از خشک شدن قنات تجریش بخشی از این چنار آسیب دید و به دنبال آن سیل تجریش این مسئله را تشدید کرد. پس از سیل تجریش، طرح‌هایی برنامه‌ریزی شد که چنار در مسیر آن بود و سازمان میراث فرهنگی دستور قطع آن را صادر کرد.
چگونه به امامزاده صالح برویم؟ آدرس و مسیر دسترسی
آدرس امامزاده صالح: تهران، میدان تجریش، حرم امامزاده صالح
به منظور دسترسی به امامزاده صالح راه‌های مختلفی وجود دارد. به منظور رفتن به این امامزاده می‌توانید از ماشین شخصی، تاکسی، BRT و مترو استفاده کنید.
- مترو: برای رفتن به امامزاده صالح با مترو باید سوار خط 1 شده و در آخرین ایستگاه که ایستگاه میدان تجریش است پیاده شوید. در این ایستگاه از خروجی جنوبی وارد خیابان شهرداری شده و پس از کمی پیاده‌روی به امامزاده برسید.
- اتوبوس BRT: سوار بر بی‌آرتی تهران شوید که به میدان تجریش می‌روند و پس از پیاده شدن به سمت ضلع جنوب غربی بروید.
امامزاده صالح؛ مأمن محبوب و آرامش‌بخش تهران
امامزاده صالح همان مقصد زیارتیست که برای تهرانی‌ها و مردم سایر شهرهای ایران محبوب و آرامش‌بخش است. جدا از آن جاذبه‌های اطراف این زیارتگاه مانند بازار تجریش، خیابان ولیعصر، کاخ سعدآباد و... گزینه‌ای عالی برای تفریح و خرید است. برای دسترسی به این امامزاده می‌توانید از بی آر تی و مترو استفاده کنید و مدتی را به خلوت بپردازید.
