چهارطاقی بازه هور یک بنای سنگی - گچی است که ساخت آن به قرن سوم میلادی، در اواخر دوره اشکانیان و اوایل دوره ساسانیان نسبت داده می‌شود. این بنا، به‌عنوان یکی از آثار تاریخی و معماری شاخص در ایران، در اطراف مشهد مقدس قرار دارد و هنوز کاربرد اصلی آن به طور دقیق مشخص نیست. برخی محققان معتقدند که این بنا ممکن است آتشکده بوده باشد، در حالی که برخی دیگر بر این باورند که به عنوان کاروانسرا یا مرکز انجام تحقیقات نجومی از آن استفاده می‌شده است. با ما در ادامه این مقاله از وبسایت لحظه آخر همراه باشید تا شما را با جزئیات بیشتر این بنای تاریخی آشنا کنیم.
- مسیر دسترسی؛ چهار طاقی بازه هور کجاست؟
- تاریخچه و معرفی چهار طاقی بازه هور؛ کهن‌ترین گنبد سنگی ایران
- علت نامگذاری چهار طاقی بازه هور؛ طلوع خورشید از شکاف‌های بین چهار طاقی
- معماری چهار طاقی بازه هور؛ یادگاری از ایران باستان
- بهترین زمان بازدید از چهار طاقی بازه هور؛ آب و هوای مناسب
مسیر دسترسی؛ چهار طاقی بازه هور کجاست؟
چهارطاقی بازه هور در استان خراسان رضوی و در فاصله ۷۵ کیلومتری جنوب شرقی شهر مشهد قرار دارد. این مکان روی تپه‌ای با ارتفاع حدود ۱۳ متر بالاتر از سطح جاده و در جانب شرقی راه قدیمی که خراسان را با سیستان و کرمان متصل می‌کند، واقع شده است. یکی از راحت‌ترین راه‌ها برای بازدید از چهار طاقی بازه هور رزرو تور مشهد و کرایه تاکسی برای رسیدن به مقصد می‌باشد. همچنین برای دسترسی به این مکان تاریخی، با خودرو شخصی پس از رسیدن به مشهد باید تا روستای رباط سفید بروید. سپس با راهنمایی بومیان منطقه، مسیر را به سمت چهار طاقی بازه هوره ادامه دهید.
تاریخچه و معرفی چهار طاقی بازه هور؛ کهن‌ترین گنبد سنگی ایران
چهارطاقی بازه هور که قدمتش به حدود ۱۷۰۰ سال پیش بازمی‌گردد، بنایی سنگی – گچی از گذشته‌های خیلی دور به شمار می‌آید. به‌واسطه موقعیت آن در تنگه‌ای مهم، ساخت این بنا احتمالاً با هدف نگهبانی یا ارتباطی انجام شده است. برخی پژوهشگران همچون هرتسفلد، آن را نمونه‌ای اصیل از معماری ساسانی دانسته‌اند؛ در حالی که آرتور پوپ آن را کهن‌ترین گنبد جهان می‌نامد. کاربرد دقیق آن از آتشکده گرفته تا پاسگاه یا مرکزی برای انجام تحقیقات نجومی، همچنان مورد بحث است. به این دلیل می‌گویند آتشکده که بنا با ساختار معماری گنبدی و اتاق‌های اطراف خود شبیه به آتشکده‌های ساسانی است و احتمالاً در دوران ساسانیان برای برگزاری مراسم آیینی آتش‌پرستی استفاده می‌شده، هرچند نبود نشانه‌های مستقیم مانند آتشدان‌ها، این فرضیه را تقویت می‌کند که این مکان کارکرد مذهبی داشته است. اگر می‌گویند کاروانسرا یا پاسگاه، به‌خاطر این است که بنا در مسیر جاده‌های مهم باستانی قرار دارد و احتمالاً به‌عنوان ایستگاهی برای استراحت کاروان‌ها و نگهبانی از این جاده‌ها ساخته شده، همچنین موقعیت استراتژیک آن در تنگه، نشان‌دهنده نقش آن در تأمین امنیت عبور و مرور است. اگر برخی از افراد بر این باورند که در گذشته این مکان برای مقاصد نجومی بوده، به‌خاطر موقعیت خاص آن در جغرافیای منطقه است که احتمالاً به‌عنوان نقطه‌ای برای رصد ستارگان یا استفاده از آن در محاسبات زمانی و تقویمی در دوران ساسانیان کاربرد داشته است. در ادامه می‌توانید تصاویر چهار طاقی بازه هور را مشاهده کنید.
علت نامگذاری چهار طاقی بازه هور؛ طلوع خورشید از شکاف‌های بین چهار طاقی
نام چهار طاقی بازه هور از قرن‌ها پیش برای این سازه استفاده شده و نسل‌های گذشته مناطق اطراف نیز از این عنوان برای آن استفاده کرده‌اند. در فارسی باستان «بازه» به معنی شکاف و «هور» به معنی خورشید است و گفته شده که دلیل این نامگذاری می‌تواند این باشد که از شکاف‌های بین چهار طاقی می‌توانید طلوع خورشید را نظاره کنید. بنابراین صرفا به خاطر نام این چهارطاقی نمی‌توان به طور قطعی گفت که ما با یک آتشکده یا یک سازه اختر شناسی روبه رو هستیم. در کاووش‌های متعدد هیچ اثری از آتشدان در چهار طاقی بازه هور یا اطرافش کشف نشده است ولی بسیاری از بومیان آن را به عنوان یک آتشکده قدیمی برای پرستش خدایان زرتشتی می‌شناسند.
معماری چهار طاقی بازه هور؛ یادگاری از ایران باستان
چهارطاق بازه هور از چهارگوش با پوشش گنبدی ساخته شده و 4 پایه اصلی آن، قوس‌هایی را به هم متصل می‌کند که در بالای آن گنبد گوشواره‌ای شکل می‌گیرد. هر ضلع بنا درگاه‌هایی به عنوان ورودی دارد و ورودی اصلی در ضلع غربی قرار دارد. فضای داخلی چهارطاقی، به‌ویژه در سطح فوقانی، شواهدی از استفاده از چوب در کنج بنا برای ساخت گوشواره گنبدی به‌نمایش می‌گذارد. این بنا به‌عنوان هسته مرکزی مجموعه‌ای از معماری‌ها به شمار می‌آید که در طرفین شمال و جنوب آن، الحاقاتی مانند راهرو و ایوان دیده می‌شود.
بهترین زمان بازدید از چهار طاقی بازه هور؛ آب و هوای مناسب
بهترین زمان بازدید از چهار طاقی بازه هور مشهد، بهار و پاییز است. در بهار، هوا معتدل و دل‌چسب بوده و طبیعت اطراف، جلوه‌ای خاص به این مکان تاریخی می‌بخشد. در پاییز نیز هوای خنک و رنگ‌های گرم طبیعت، فضایی آرامش‌بخش و دل‌انگیز برای گردشگران فراهم می‌کند.
چهار طاقی بازه هور؛ قدیمی‌ترین سازه گنبدی جهان!
چهار طاقی بازه هوره یک بنای تاریخی خاص و زیبا از گذشته‌های دور است که همچنان به عنوان یکی از شگفتی‌های معماری ایران شناخته می‌شود. این بنا با قدمتی حدود ۱۷۰۰ سال، در موقعیتی استراتژیک قرار دارد و کاربردهای مختلفی از جمله آتشکده، کاروانسرا یا حتی مرکز نجومی به آن نسبت داده شده است. معماری آن نمایانگر ویژگی‌های برجسته معماری ساسانی است و بازدید از آن در بهار و پاییز با هوای دل‌انگیز و طبیعت زیبا، تجربه‌ای فراموش‌نشدنی را رقم می‌زند. اگر هوای زیارت امام رضا (ع) به سرتان زده و خواهان تجربه لحظاتی خاص هستید، همین حالا با رزرو تور مشهد از لحظه آخر، بهترین لحظات را برای خود رقم بزنید.
