آیا تاکنون به استان زیبای آذربایجان غربی سفر کرده‌اید؟ آیا در نظر دارید که در تعطیلات خود سفر به منطقه خوش آب و هوا و طبیعتی بکر را قرار دهید؟ شهرستان سردشت شهرستانی است که تمامی خواسته شما از یک سفر خاطره‌انگیز در مکانی خوش آب و هوا، با جاذبه‌های طبیعی را برآورده می‌کند. این شهرستان که در استان آذربایجان غربی قرار دارد، یکی از شهرستان‌های مرزی بوده که با شمال کشور عراق و اقلیم کردستان همسایه است. به جرئت می‌توان شهرستان سردشت را یکی از زیباترین مناطق ایران دانست. به طوری که اگر عکاسان و طبیعت‌گردان تنها قسمتی از گنجینه طبیعت نهفته در این شهرستان را به نمایش بگذارند، بی شک جمعیت کثیری برای بازدید از آن آذربایجان غربی خواهند آمد. امروز در لحظه آخر می‌خواهیم در مورد شهرستان سردشت و جاذبه‌های تاریخی و طبیعی آن اطلاعاتی را در اختیار شما عزیزان قرار دهیم. از این رو اگر شما نیز علاقه‌مند ایران‌گردی و طبیعت‌گردی هستید بهتر است در ادامه با ما همراه باشید.
معرفی سردشت
شهرستان سردشت اگر چه در جنوب استان آذربایجان غربی قرار دارد، اما اکثریت مردمان آن کرد بوده و به زبان کردی صحبت می‌کنند. آب و هوای سردشت آب و هوای معتدل کوهستانی است که در پوشش گیاهی آن جنگل‌های بسیاری را می‌توان دید. از جمله کوه‌هایی که در شهرستان سردشت وجود دارند عبارتند از:
- هوینه مال
- بلفت
- ترخان
- لندی شیخان
- داشان
شهرستان سردشت را از آن جهت می‌توان شهرستانی با قدمت دانست که بقایای قلعه دوره اشکانی در آن وجود دارد. در مورد علت نام‌گذاری سردشت نیز بسیاری از مردم آن منطقه بر این باور هستند که نام آن از زرتشت گرفته شده و بعدها توسط حمله اعراب به ایران این نام به سردشت تغییر پیدا کرده است. سردشت به خاطر وجود جاذبه‌های طبیعی و تاریخی و آداب و رسوم ویژه‌ای که دارد، هر ساله گردشگران بسیاری را از داخل و خارج از کشور به سمت خود می‌کشاند. همچنین در این منطقه ۳ بازارچه مرزی نیز وجود دارد که کالاهای شهر بانه، مهاباد و پیرانشهر از آنجا تهیه می‌شود.
سردشت کجاست؟
سردشت در جنوب غربی آذربایجان غربی قرار دارد. این شهرستان از شمال و شمال شرق با پیرانشهر و مهاباد، از شرق با بوکان و از جنوب شرق با بانه در استان کردستان همسایه است. وجود ۱۰۰ کیلومتر مرز مشترک با کردستان عراق موجب گشته این شهرستان در جنگ ایران و عراق مورد حمله شیمیایی قرار گیرد.
سردشت در ارتفاعی حدود ۱۴۸۰ متر بالاتر از سطح دریا و در پای کوه گرده‌سور قرار دارد. هم‌مرزی سردشت با بسیاری از شهرهای مرزی عراق و وجود بازارهای مختلف یکی از دلایل سفر به این منطقه برای بسیاری از افراد است.
چگونه به سردشت برویم؟
برای سفر به سردشت، غربی‌ترین نقطه کشور، اگر از تهران حرکت کنید زمانی حدود ۹ الی ۱۰ ساعت در راه خواهید بود. چرا که سردشت در ۷۰۰ کیلومتری شهر تهران قرار داشته و شما برای رسیدن به آن یک روز کامل در راه خواهید بود. از این رو جهت کوتاه‌تر شدن مسیر بهتر است از جنوب استان وارد شوید. برای طی این مسیر باید پس از گذشتن از قزوین و زنجان، وارد بزرگراه سقز- دیواندره شده و از مرز شرقی وارد استان کردستان شوید. پس از وارد شدن به کردستان باید مسیر خود را به سمت شهر بانه و شهر بیکش ادامه دهید تا به قسمت جنوبی آذربایجان غربی برسید. حال از طریق بزرگراه بانه- سردشت می‌توانید خود را به شهرستان سردشت برسانید.
تاریخچه سردشت
اگرچه شهرستان سردشت زیبایی‌های بکر و جذابی دارد، اما در پشت این زیبایی‌ها قصه‌های تلخ بسیاری نهفته است. شهرستان سردشت با وجود تاریخ پر فراز و نشیب خود چنان سرزنده و شاداب است که کمتر کسی به سرگذشت آن پی می‌برد.
از مهم‌ترین حوادث و رخدادهای این شهرستان می‌توان به بمباران شیمیایی که در سال ۱۳۶۶ رویداد اشاره کرد. در این بمباران که ساعت ۴:۳۰ بعد از ظهر هفتم تیر ماه اتفاق افتاد، هفت بمب شیمیایی به این منطقه اصابت کرد. پس از شلیک بمب‌های شیمیایی بسیاری از طبیعت سردشت دچار آسیب شد. همچنین جمعیت زیادی از این شهرستان نیز در این بمباران دچار عوارض شده یا کشته شدند.
جاهای دیدنی سردشت
سردشت به خاطر آبشارهای فصلی و دشت‌های سرسبز خود یکی از بهترین مناطق برای سفرهای تابستانی است. علاوه بر این وجود کوه‌های پوشیده از برف در فصل زمستان این شهرستان را به یکی از بهترین گزینه‌های سفر برای افرادی که اهل اسکی و سفر در برف هستند تبدیل کرده است.
بازدید از طبیعت بکر سردشت
همانگونه که در بالا نیز اشاره کردیم سردشت یکی از شهرستان‌های ایران است که به هیچ عنوان نباید بازدید از طبیعت بکر آن را از دست داد. اگر تا به حال به این شهرستان سفر نکرده‌اید در ادامه ما چند نمونه از جاهای دیدنی سردشت را برای شما بیان می‌نماییم. این گونه شما می‌توانید خود را در دل این شهرستان تصور کنید.
آبشار شلماش
یکی از معروف‌ترین جاذبه‌های طبیعی سردشت آبشار بسیار بلند آن است که مجموعه‌ای از سه آبشار که در فاصله ۲۰۰ متری از یکدیگر قرار دارند، آن را تشکیل داده‌اند. اگر تا به حال به سردشت سفر نکرده‌اید به شما پیشنهاد می‌کنیم که حتما در فصل بهار به این منطقه بروید. چرا که با آب شدن برف کوه‌ها آبشار شلماش به آبشاری پر آب و خروشان تبدیل می‌گردد که دیدن آن خالی از لطف نیست. همچنین در نزدیکی آبشار شما می‌توانید جنگل‌هایی پوشیده از بلوط با برگ‌های تازه و سبز خوش رنگ را نیز مشاهده کنید.
چشمه کانی گراوان
در زبان کردی به چشمه کانی و به آب سخت و سنگین گراوان گفته می‌شود. از این رو کانی گراوان چشمه‌ای است در سردشت که املاح و مواد معدنی زمین را روی خاک می‌آورد. در هر لیتر آب از این چشمه معدنی حدود یک گرم املاح وجود دارد که به مرور زمان بر روی تخته سنگ بزرگی جمع شده و کانی گراوان را تشکیل داده‌اند. از آنجا که آب چشمه کانی گراوان دارای املاح و مواد معدنی بسیاری است، بنابراین آن را برای بسیاری از بیماری‌ها مفید می‌دانند. همین امر موجب گشته تا بسیاری از مسافران برای درمان بیماری‌های پوستی خود به سردشت سفر کرده و از آب چشمه کانی گراوان استفاده نمایند. اگر در فصل بهار به سردشت سفر کنید می‌توانید در کنار تماشای چشمه کانی گراوان، پرآب شدن رود هرمزآباد و سرسبزی طبیعت اطراف آن را نیز مشاهده کنید. اما به یاد داشته باشید که کانی گراوان در زمستان نیز بسیار جذاب و دیدنی می‌شود. چرا که پوشیده شدن این چشمه در زمستان‌های پر برف، آن را به قلعه سفید، مانند آنچه در فیلم‌ها میبینید تبدیل می‌کند. اگر از فاصله دور به سازه طبیعی چشمه گراوان نگاهی بیندازید آن را آبشاری رنگارنگ خواهید دید که شبیه به کوه‌های رنگی آلاداغلار در آذربایجان شرقی است.
رودخانه زاب
رودخانه زاب رودخانه‌ای در سردشت است که طولی معادل ۴۰۰ کیلومتر داشته و از رشته کوه‌های زاگرس سرچشمه می‌گیرد. این روخانه را می‌توان یکی از طویل‌ترین رودهای شهرستان سردشت دانست که در مسیر خود از چندین شهر عبور می‌کند. پس از طی مسیری طولانی از ناحیه غربی کشور رودخانه زاب به رود دجله در عراق می‌پیوندد. همچنین این رودخانه چندین سرچشمه دارد که می‌توان آن را در سردشت و دره‌های اطراف مشاهده کرد. از جمله سرچشمه‌های رودخانه زاب عبارتند از:
- رودخانه‌های فردی پردانان
- نستان
- خدرآباد
- کانی زرد
- قازان
- ویسک
منطقه آلان
سردشت از دو بخش مرکزی و وزینه تشکیل شده است که منطقه آلان در بخش مرکزی آن قرار دارد. برای آنکه تصویری از این منطقه داشته باشید، جالب است بدانید که استان آذربایجان حدود ۱۷۴ هزار هکتار جنگل و منطقه سرسبز دارد. بخشی از این قسمت که حدود ۹۰ هزار هکتار می‌شود در بخش جنوب غربی استان و منطقه سردشت قرار گرفته است. منطقه آلان که در شهرستان سردشت قرار گرفته یکی از سرسبزترین نقاطی است که جنگل‌هایی رویایی در دل خود دارد. همچنین در منطقه آلان آبشارها و رودخانه‌های بسیاری وجود دارد. از این رو مسافران در سفر به سردشت می‌توانند در کنار جنگل‌ها، از آبشارها و رودخانه‌های منطقه آلان نیز دیدن کرده و لذت ببرند. چند نمونه از جاذبه‌های دیدنی منطقه آلان به شرح زیر هستند.
- روستای گرویس
- روستای مزرعه
- آبشار رزگه
- روستای بیتوش
آبشار رزگه
آبشار رزگه آبشاری در۱۳ کیلومتری جنوب سردشت است که در منطقه آلان قرار دارد. برای دیدن این آبشار باید خود را به جاده ارتباطی سردشت به رزگه برسانید. حال با عبور از میان جنگل‌هایی در دل کوه‌ها و صخره‌ها قرار دارد به آبشار ۱۱۵۰ متری رزگه خواهید رسید. بهترین زمان برای بازدید از این آبشار فصل بهار است. چرا که خروشان‌تر از دیگر ایام سال بوده و آب و هوای منطقه نیز بسیار معتدل خواهد بود.
غار آهکی روستای درمان آباد
غار آهکی روستای درمان آباد در جنوب شهرستان سردشت قرار داشته و هنوز به طور کامل نیز بهره‌برداری نشده است. این غار که کشف آن به صورت اتفاقی رخ داده در حین عملیاتی که برای انتقال خط گاز ایران به ترکیه انجام می‌شد پیدا شده است. مساحت غار آهکی روستای درمان آباد حدود ۳۱۵ متر بوده و در عمق ۵ متری زمین قرار دارد و تاکنون هیچ گونه آثار تاریخی یا باستانی در آن پیدا نشده است.
روستای زمیران
همانگونه که در بالا نیز اشاره کردیم شهرستان سردشت از روستاهای زیبا و پوشیده و جنگل‌های با طراوت تشکیل شده که روستای زمیران یکی از آن‌ها است. روستای زمیران با طبیعت بکر و دیدنی که دارد یکی از نقاطی است که گردشگران بسیاری برای ثبت لحظات خوش در سفر خود به آنجا سفر می‌کنند.
جاهای تاریخی سردشت
شهرستان سردشت در کنار جاذبه‌های طبیعی بسیار، جاذبه‌های تاریخی نیز دارد که موجب جلب توجه بسیاری از گردشگران این منطقه شده است.
حمام تاریخی و قدیمی سردشت
یکی از آثار تاریخی شهرستان سردشت حمام قدیمی و تاریخی آن است که به حمام بیستون نیز شناخته می‌شود. این حمام که از دوره قاجار به یادگار مانده، یکی از حمام‌های عمومی شهر بوده که اکنون به یک جاذبه تاریخی و دیدنی تبدیل گشته است. حمام بیستون معماری شبیه به معماری حمام‌های دوره قاجار دارد و در لیست آثار ملی نیز به ثبت رسیده است.
پل قلعه تاسیان سردشت
پل قلعه تاسیان پلی در سردشت است که قدمت آن به سال‌های قبل از اسلام و دوره سامانیان بازمی‌گردد. اکنون از این پل و قلعه آن تنها آثاری به یادگار مانده و بیشتر بنای آن تخریب شده است. در شهرستان سردشت پل و قلعه‌های مربوط به دوره سامانیان به نام ایزدی قهلاتاسیان هستند. پل قلعه تاسیان در مسیر رودخانه زاب قرار دارد که پایه‌های آن به علت صخره بودن بستر رودخانه، پی‌ریزی نشده و مستقیما روی صخره‌ها قرار دارند.
بازار سردشت
اگرچه بسیاری از افراد بازارهای بانه را یکی از بزرگ‌ترین بازارچه‌های مرزی کشور می‌دانند، اما بازار کیله سردشت نیز جزء آن دسته از بازارهای مرزی است که دست کمی از بازار بانه ندارد. در این بازار به خاطر هم‌مرزی با عراق و نداشتن تعرفه گمرک قیمت مناسبی روی کالاها تعیین شده است. از این رو شما می‌توانید برای خرید لوازم خانگی، آشپزخانه و مواد شوینده به بازار کیله سردشت مراجعه کنید. علاوه بر بازارچه مرکزی، مجتمع‌های تجاری بسیاری نیز در شهرستان سردشت وجود دارد که در آن اجناس خارجی مانند ظروف چینی، کالاهای الکترونیکی، لوازم خانگی و انواع شکلات به فروش می‌رسد.
چه زمانی به سردشت سفر کنیم؟
اگر قصد سفر به شهرستان سردشت را دارید به شما پیشنهاد می‌کنیم که برای دیدن جنگل‌های زیبا و سرسبز به همراه آبشارهای خروشان، در فصل بهار و تابستان به آنجا بروید. در این فصل شما می‌توانید با سفر به سردشت خود را مهمان آب و هوای معتدل و جذاب آن نمایید. اما اگر علاقه‌مند به فصل سرما و برف هستید، بهتر است در فصل پاییز و زمستان به سردشت سفر کنید. البته به یاد داشته باشید که در این فصل باید با خود لباس گرم ببرید. چرا که سردشت در فصل پاییز و زمستان سرمایی استخوان سوز دارد و به همراه نداشتن تجهیزات می‌تواند خاطرات بدی را برایتان برجای گذارد.
سوغات سردشت
در سفر به شهرستان سردشت شما از نظر خرید سوغاتی بسیار دستتان باز خواهد بود. چرا که این شهر تنوع بسیاری از نظر سوغاتی دارد. سوغاتی‌های سردشت به دو دسته اصیل و وارداتی تقسیم‌بندی می‌شوند. از این رو اگر می‌خواهید سوغاتی مخصوص به سردشت را برای عزیزانتان تهیه کنید، فراموش نکنید که حتما از انگورهای آن تهیه نمایید. سماق نیز از دیگر سوغاتی‌های خوشمزه و جذاب شهرستان سردشت بوده که کیفیت آن بسیار بالاتر دیگر سماق‌های سطح ایران است.
غذاهای محلی سردشت
سردشت نیز همانند تمامی مناطق ایران غذاهای محلی مختص به خود را دارد که نباید هرگز چشیدن غذاهای محلی و لذیذ این شهرستان را از دست داد.
آش دوغ
در سفر به سردشت حتما بطری‌های دوغ بسیاری را در زیر آبشارهای سردشت مشاهده خواهید کرد. جالب است بدانید که شهرستان سردشت دوغ‌ها و آش دوغ‌های بی‌نظیری دارد که باعث می‌شود شما چندین و چند بار آن را تست نمایید. از این رو در سردشت و تمامی مسیرهای منتهی به آن، غرفه‌هایی وجود دارد که مسافران می‌توانند آش دوغ محلی بسیار خوش‌طعمی را از آنجا تهیه کنند.
کباب
اگر جزء آن دسته از افرادی هستید که در دل جنگل، خوردن کباب را به دیگر غذاها ترجیح می‌دهید باید به شما بگوییم که کباب‌های سلطانی سردشت یکی از بهترین غذاهای محلی هستند. از این رو در سفر به سردشت شما می‌توانید از کبابی‌های نزدیک به آبشار کباب‌های سلطانی را تهیه کرده و با سماق‌های معروف شهر، در جنگل‌های سرسبز و زیبا میل کنید. بی شک خوردن این کباب‌ها خاطره‌های فراموش نشدنی از سفر به سردشت را برای شما خواهند ساخت.
کلانه
اگرچه کلانه یکی از غذاهایی است که اصالت آن به شهر کرمانشاه بازمی‌گردد، اما می‌توان آن را در بسیاری از شهرهای کردنشین نیز پیدا کرد. از آنجایی که سردشت نیز یکی از شهرهای کردنشین ایران است شما می‌توانید در کنار آش دوغ، این غذای خوش‌طعم را در غرفه‌های بین‌راهی میل کنید. کلانه غذایی از مخلوط نان، روغن حیوانی و سبزی محلی بوده که ترکیب آن‌ها طعم بهشتی به آن بخشیده است. برای تهیه خمیر کلانه از آرد گندم و در فصل بهار از گیاه کوهی پیچک و پیازچه استفاده می‌شود. اگر در فصل سرما به سردشت رفتید فراموش نکنید که حتما خوردن کلانه داغ به همراه دوغ محلی را در کنار آتش تجربه کنید.
اقامت در سردشت
در سفر به سردشت به هیچ عنوان نگران اقامت خود نباشید، چرا که در این شهرستان اقامتگاه محلی بسیار جذابی برای اسکان مسافران وجود دارد. اقامتگاه خانه گردشگر در روستای بیشاسب قرار داشته و یک خانه قدیمی ۲۰۰ ساله بوده که پس از مرمت و بازسازی به محلی برای اقامت مسافران تبدیل شده است. این بنا که ساختمان آن از سنگ و سقف‌های آن از تیرهای چوبی پوشانده شده است به معنای واقعی شما را به دوران گذشته خواهد برد. در اقامتگاه خانه گردشگری تمامی امکانات لازم برای مسافران اعم از آشپزخانه، سرویس بهداشتی، حمام و مبل در دو طبقه وجود دارد. همچنین ورودی هر یک از طبقات به صورت جداگانه بوده و مسافرانی می‌توانند در حیاط و تراس باصفای آن شب‌ها چای نوشیده و از منظره روستا لذت ببرند. ظرفیت اقامتگاه نیز بین ۶ الی ۱۰ نفر است و برای افرادی که به صورت دسته جمعی و گروهی به سردشت می‌روند گزینه بسیار خوبی خواهد بود. در این اقامتگاه می‌توانید انواع غذاها و دمنوش‌های محلی را سفارش داده و میل نمایید. همچنین بسیاری از اشیای قدیمی روستا نیز توسط کادر خوش ذوق اقامتگاه جمع آوری شده و به شکل موزه کوچک در طبقه همکف وجود دارند.
سخن پایانی
اکنون که در فصل تابستان هستیم یکی از گزینه‌های بسیار خوب و ایده‌آل برای فرار از گرمای تابستان سفر به سردشت خواهد بود. با سفر به شهرستان سردشت شما می‌توانید از جنگل‌های سرسبز و آبشارهای خروشان آن دیدن کرده و اوقات خوش را در منطقه به سر ببرید.
