در آذربایجان شرقی، از کلیبر تا رود ارس، طبیعت بکری را پیدا خواهید کرد که هیچ مرزی نمی‌توان برایش متصور شد. این طبیعت ترکیبی از کوهستان‌ها و جنگل های ارسباران است اما بخش جنگل آن، منطقه حفاظت شده محسوب می‌شود. جنگل ارسباران را باید از مهم‌ترین مناطق طبیعتی ایران دانست که هم از نظر طبیعی و هم از نظر سیاسی و تاریخی برای ایران اهمیت دارد. در این مقاله قصد داریم همه چیز را درباره این جنگل که محل قیام بابک خرمدین نیز بوده است، بررسی کنیم. اگر شما هم علاقه‌مند به کسب اطلاعات بیشتر درباره این موضوع هستید؛ با ما تا انتهای این مطلب از وب‌سایت لحظه آخر همراه باشید.
جنگل های ارسباران کجاست؟
جنگل های ارسباران قره‌داغ یا قاراداغ ( به آذری) در یک منطقه کوهستانی در استان آذربایجان شرقی قرار دارد. این منطقه شامل شهرستان‌های اهر، کلیبر، هوراند، آبش احمد، خداافرین، اصلاندوز، ورزقان و هریس می‌شود و به‌طورکلی حدود 16 هزار کیلومتر مربع مساحت دارد. این منطقه از شرق با شهرستان پارس آباد و از جنوب با شهرستان‌های سراب، بستان‌آباد و تبریز همسایه است.
در این منطقه کوهستانی یک بخش جنگلی وجود دارد که یونسکو آن را در سال 1976 به‌عنوان ذخیره‌گاه زیست کره به ثبت رساند. این ذخیره‌گاه در نزدیکی مرز کشور جمهوری آذربایجان با ارمنستان قرار گرفته است. جنگلهای ارسباران به دلیل نزدیکی به منطقه قفقاز از نظر اقلیمی بسیار شبیه به طبیعت این منطقه قفقاز هستند. مرز این جنگل‌ها با کوهستان‌های قفقاز را باید رود ارس دانست.
چگونه خود را به جنگل ارسباران برسانیم؟
شما هم می‌توانید از طریق استان اردبیل و هم از طریق استان آذربایجان شرقی خود به جنگل ارسباران بروید. اگر بخواهید مسیر شمال ارسباران را طی کنید، باید وارد جاده مرزی جلفا به پارس‌آباد شوید و در صورتی که بخواهید مسیر شرقی را طی نمایید، باید خود را به جاده کلیبر - عاشقلو برسانید. البته باید این نکته را بدانید که مسیر اصلی جاده ارسباران، یک مسیر اتوبوس یا تاکسی خور نیست و بیشتر باید آن را برای کوهپیمایی و کمپینگ مناسب دانست. اگر فرصت زیادی برای بازدید از همه جای ارسباران ندارید، توصیه می‌شود جاده عاشقلو به کلیبر را انتخاب کنید تا بتوانید جالب‌ترین بخش‌های جنگلهای ارسباران را از نزدیک ببینید.
بهترین مسیر جنگل وردی در ارسباران
اگر قصد دارید در جنگلهای ارسباران جنگل نوردی کنید، بهترین مسیر جاده کلیبر به عاشقلو است. این جاده در نهایت به جاده مرزی و رود ارس می‌رسد. مسیرهای دیگری که وجود دارد خاکی و با ایمنی پایین هستند. در هر صورت بهتر است این مسیر را به صورت گروهی و با یک لیدر محلی حرفه‌ای طی کنید تا از خطر گم شدن در امان بمانید. بدون داشتن یک لیدر حرفه‌ای ارسباران در دسته جنگل های خطرناک قرار می‌گیرد.
آشنایی با جاهای دیدنی ارسباران؛ از قلعه بابک تا کلیسای آینالو
در جنگل های ارسباران جاذبه‌های طبیعی و تاریخی وجود دارد که مهم‌ترین شناخته شده‌ترین آنها قلعه بابک خرمدین است. در ادامه برخی از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری جنگل ارسباران به شرح زیر است:
قلعه بابک؛ مبارزی که مُثله شد
بابک خرمدین یکی از سرداران آذربایجان بود که در زمان خلافت معتصم عباسی زندگی می‌کرد. او توانست 20 سال در برابر حکومت این خلیفه مبارزه کند. مرکز فرماندهی بابک خرمدین که به قلعه بابک معروف شده است، در جنگل های ارسباران قرار دارد. قلعه بابک بالای یک قله مرتفع قرار دارد که فاصله آن تا شهر کلیبر 3 کیلومتر است. معماری این قلعه بی‌نظیر است و در ذهن گردشگران این سوال را به وجود می‌آورد که چگونه این همه مصالح امروزی را در آن زمان برای ساخت قلعه بالا برده‌اند. قلعه بابک خرمدین در جایی قرار گرفته است که فقط یک راه باریک در انتهای یک دالان در آن وجود دارد و بقیه مسیرهای عبور و مرور به این قلعه را میتوان از داخل آن کنترل کرد. دیوارهای قلعه بابک با وجود اینکه صدها سال از ساخت آن می‌گذرد هنوز هم سالم است.
پارک جنگلی و دره مکیدی
پس از اینکه از قلعه بابک بازدید کردید، می‌توانید از جاده‌ای که قلعه در آن قرار دارد، به سمت قلعه دره سی بروید و این مسیر را تا جنگل مکیدی ادامه دهید. این جنگل که در روستایی به همین نام واقع شده، بسیار بکر و زیباست و به همین دلیل به یک تفریحگاه مهم در منطقه آذربایجان تبدیل شده است. در این تفریحگاه امکاناتی همچون آلاچیق و آب آشامیدنی برای گردشگران تعبیه شده است. اگر علاقه‌مند به پیدا کردن گیاهان دارویی هستید، حتما باید از این جاذبه دیدن کنید. در این پارک جنگلی انواع گیاهان دارویی همچون بابونه، شیرین بیان و آویشن را می‌توانید پیدا کنید.
منطقه حفاظت شده آینالو
آینالو یکی از مناطق حفاظت شده ارسباران است که در روستایی به همین نام قرار دارد. این نام را در زبان ترکی میتوان آینه معنی کرد. یک عمارت قدیمی در این منطقه وجود دارد که اهالی می‌گویند نام آینالو را به دلیل سقف فلزی این عمارت که مانند یک آینه عمل می‌کند، برای منطقه انتخاب کرده‌اند. آینالو را باید محل تکثیر گوزن‌های بومی نیز دانست که این مسئله جذابیت منطقه را چندین برابر کرده است. همچنین در این منطقه حفاظت شده یک کلیسای قدیمی هم وجود دارد که می‌توانید در طول سفرتان از آن نیز دیدن کنید. برای رسیدن به این کلیسا هیچ جاده‌ای وجود ندارد و برای رسیدن به آن تنها راه پیاده‌روی است. ساختمان این کلیسا سالم است و هنوز میتوان نقش و نگارهای موجود روی آن را دید.
بهترین زمان سفر به جنگل ارسباران
آب و هوای جنگل های ارسباران کوهستانی سرد و خشک است و بنابراین شاید بهتر باشد فصل‌های پاییز و زمستان را برای رفتن به جنگل ارسباران انتخاب نکنید. این منطقه در بهار کمی گرم‌تر می‌شود و طبعت نیز لباس‌های سبز خود را به تن می‌کند اما هنوز در مناطق مرتفع باد شدید می‌وزد. بنابراین میتوان بهترین زمان سفر به جنگل ارسباران را تابستان دانست.
مختصری درباره پوشش گیاهی و جانوری ارسباران
جنگل های ارسباران از آن دسته از جنگل های ایران است که گونه‌های زیستی نادری در آن زندگی می‌کنند. یکی از این حیوانات نادر سیاه خروس نام دارد. این خروس فقط در اطراف رود ارس دیده می‌شود و به دلیل اینکه در معرض انقراض است، شکار آن را ممنوع کرده‌اند. از دیگر حیوانات جنگل های ارسباران که نادر هستند، میتوان به میش مرغ قره قشلاق، اردک سر سفید، کل، بز کوهی، خرس قهوه‌ای و پلنگ اشاره کرد. از دیگر حیواناتی که در این منطقه زندگی می‌کنند میتوان به گراز، کبک، دراج و قرقاول اشاره کرد. از میان گونه‌های گیاهی موجود در این منطقه نیز میتوان به بوته‌های تمشک و زغال اخته، بلوط، سماق، زرشک، انار وحشی، درختان ممرز، توت، چنار و بلوط و سیب وحشی اشاره کرد.
چرا باید از جنگل های ارسباران بازدید کرد؟
در این مطلب درباره جنگل ارسباران صحبت کردیم. مسیر رسیدن به این جنگل، بهترین زمان سفر، جاذبه‌های گردشگری و... را بررسی کردیم. جنگل ارسباران تبریز که یکی از زیباترین جنگلهای ایران به حساب می‌آید را از این جهت باید در لیست بازدیدهای خود قرار دهید که هم با تاریخ آذربایجان و تبریز آشنا شوید، هم نادرترین گونه‌های گیاهی و جانوری را از نزدیک ببینید و هم از طبیعت بکر اطراف ارس لذت ببرید. اگر نکته دیگری درباره این موضوع وجود دارد که در این مقاله بدان اشاره نشد، حتما آن را با ما و دیگر خوانندگان به اشتراک بگذارید تا دیگران هم بهره ببرند. امید است این مطلب برایتان مفید بوده باشد و بتوانید از آن استفاده کنید.
