شهری پررمز و راز با تاریخچه غنی، طبیعتی بکر و آثار تاریخی منحصر به فرد، بهترین توصیفی‌ست که در خصوص خرم آباد می‌توان بیان کرد. شهر خرم آباد شهری در دل دره‌های زاگرس و استان لرستان است که هر چه از آب و هوای خوب و طبیعت بکر این منطقه بگوییم کم گفتیم. این شهر تاریخی سالانه تعداد زیادی گردشگر را به سبب آثار تاریخی و طبیعی که دارد جذب می‌کند. در این بخش می‌خواهیم به بررسی تاریخچه و جاذبه‌های پررمز و راز خرم آباد بپردازیم. اگر دوست دارید قبل از سفر با راز‌های نهفته خرم آباد آشنا شوید، همراه ما باشید.
خرم آباد کجاست؟ بررسی موقعیت جغرافیایی
خرم آباد شهری در استان لرستان، با مساحت 62 کیلومتر مربع در میان دره‌های زاگرس است. بر اساس موقعیت جغرافیایی این شهر، با سفر به آن به خوبی آب و هوای کوهستانی و خنک آن را حس می‌کنید. این شهر از قسمت شمال شرق با شهرستان بروجرد، از شرق با الیگودرز و از جنوب با اندیمشک همسایه بوده و فاصله تهران تا خرم آباد حدود 494 کیلومتر است.
تاریخچه خرم آباد؛ نخستین سکونتگاه های بشر در ایران!
با مشاهده قدمت آثار تاریخی و مراجعه به کتاب‌های تاریخی به خوبی می‌توان دریافت قدمت شهر خرم آباد لرستان طولانی است. گفته می‌شود این شهر 40 تا 50 هزار سال قبل به وجود آمده و اولین سکونتگاه بشر در ایران است.
نام خرم آباد در گذشته، "خایدالو" بوده و به عنوان یکی از شهرهای مهم تمدن ایلام شناخته می‌شد. پس از خرابی این شهر، شهر "شاپور خواست" به دستور شاپور دوم ساسانی روی آن ساخته شد. این شهر در دوران ساسانیان بسیار حائز اهمیت بود و آثار تاریخی مختلف نیز گواه آن است. پس از حمله مغول‌ها در قرن هفتم هجری، این شهر با خاک یکسان شد. به فاصله چند سال، به دلیل موقعیت حغرافیایی، سیاسی و ارتباطی این محل، خرم آباد امروزی ساخته شد. در حال حاضر جمعیت خرم آباد حدود 373.416 نفر است.
خرم آباد؛ شهری با فرهنگ و آداب و رسومی خاص
اکثریت مردم شهر خرم آباد "لر" هستند. خرم آباد مردمی غیور، مهمان‌نواز و مهربان دارد که همه آن‌ها به زبان لری یا بروجردی سخن می‌گویند. دین بیشتر مردم این شهر شیعه است، البته در میان آن‌ها یهودی نیز دیدن می‌شود. در این شهر شاهد اشعار، موسیقی و آثار زیبا و خاص هنری هستیم. گوشه‌ای از فرهنگ و آداب و رسوم مردم این شهر به شرح زیر است:
- مراسم عزاداری: در خرم آباد مراسم عزاداری با گل‌مالی برگزار می‌شود. در حقیقت این رسمی دیرینه است که نزدیکان فرد فوت شده خود را با گل می‌پوشانند.
- مراسم محرم: مراسم عزاداری محرم در این شهر بسیار دیدنی‌ست. این مراسم از هفتم محرم شروع می‌شود و مردها به حمام می‌روند و اصلاح کرده و لباس تمیز به تن می‌کنند. به این مراسم "رسم تراش" گفته می‌شود. در صبح روز عاشورا حوضچه‌ای از گل درست می‌کنند و با برپا کردن آتشی بزرگ، خود را در این حوضچه می‌اندازند و سپس به کمک آتش خشک می‌کنند و در کنار آتش می‌نشینند و مراسم سینهزنی برگزار می‌کنند.
- شب یلدا: در شب یلدا جوانان به پشت‌بام همسایه می‌روند و شالی آویزان می‌کنند و شعری خاص می‌خوانند.
- نوروز: آیین نوروز در خرم آباد شامل رسم‌های مختلفی مانند الفه، برات، کوسه سوار و دیدوبازدید است. رسم کوسه‌سوار در خصوص پیرزنی به نام ننه پیزه است که اهالی روستا در مورد او روایت‌هایی می‌گویند.
- عروسی: از آیین‌های اصلی عروسی مردم خرم آباد می‌توان به سرنجه، کیخایی، شیربها، سیاهه، دستگیرونی و... اشاره کرد. مراسم سرنجه مراسم انتخاب عروس توسط خانواده داماد است. مراسم خواستگاری نیز به کیخایی شهرت دارد.
- جشن پیکار: این جشن در فصل بهار برگزار شده و مردم به شکار می‌روند و بازی‌های مختلفی در مورد آن برگزار می‌کنند.
- جشن تابستان: در این جشن خانواده و دوستان دور هم جمع می‌شوند و به رقص و پایکوبی با غذاهای خاص تابستانی مانند آب‌لیمو، آب هندوانه و... می‌پردازند.
بخش‌های مختلف خرم آباد؛ معرفی شهر و محله ها
خرم آباد دومین شهرستان بزرگ لرستان شناخته می‌شود و از نظر تقسیمات کشوری شامل بخش مرکز، بیرانوند، پاپی و زاغه است.
دهستان‌های مرکزی | دهستان ازنا سکوند، دهستان ده‌پیر، دهستان ده‌پیر شمالی، دهستان رباط، دهستان کرگاه غربی و دهستان کرگاه شرقی |
دهستان‌های بیرانوند | دهستان بیرانوند شمالی و دهستان بیرانوند جنوبی |
دهستان‌های بخش پاپی | دهستان چم سنگر، دهستان سپید دشت، دهستان کشور، دهستان گریت، دهستان تنگ هفت و دهستان کاکاشرف |
دهستان‌های بخش زاغه | دهستان رازان، دهستان زاغه و دهستان قایدرحمت |
کشاورزی و دامداری؛ 2 رکن اصلی اقتصاد در خرم آباد
خرم آباد به سبب آب و هوای خوب و خاک حاصل‌خیزی که دارد، در دامداری و کشاورزی پیشرو است. این شهر در تولید محصولات کشاورزی مانند گندم، جو، سیب‌زمینی، پسته، گردو و... حرف اول را می‌زند و کشاورزی پایه اصلی اقتصاد مردم این شهر است. در کنار کشاورزی، دامداری نیز رونق زیادی در این شهر دارد.
علاوه بر تمام موارد فوق، زنان خانه‌دار در تولید صنایع دستی این شهر نقش مهمی دارند و با هنر خود قالیچه، گلیم، جاجیم، سفال و... تولید می‌کنند. در نهایت این شهر کوهستانی در زمینه صنعت و تولید لوازم خانگی، قطعات خودرو، لوازم الکترونیکی و... نیز پیشرو است.
آب و هوای خرم آباد معتدل و مدیترانه‌ای است
آب و هوای خرم آباد معتدل مدیترانه‌ای بوده و شهری 4 فصل است. جدول زیر یک دید کلی از آب و هوای خرم آباد در 4 فصل سال به شما می‌دهد.
بهار | |
فروردین: میانگین دمای هوا 4 تا 13 درجه، آب و هوایی بارانی | |
اردیبهشت: میانگین دمای هوا 18 درجه، آب و هوایی بهاری، خنک و دلپذیر | |
| خرداد: دمای هوا 25 درجه، بارش کم و هوایی خنک و معتدل | |
تابستان | تیر: میانگین دمای هوا 2 درجه، بارش خیلی کم |
| مرداد: میانگین دمای هوا 36 درجه، گرم‌ترین ماه سال در خرم آباد | |
| شهریور: میانگین دمای 30 تا 35 درجه با کاهش تقریبی دما | |
پاییز | مهر: میانگین دمای 20 درجه، آب و هوایی نسبتا خنک |
| آبان: میانگین دمای 15 تا 20 درجه، هوایی خنک با بارش | |
| آذر: میانگین دمای 10 تا 13 درجه، آب و هوایی سرد و مرطوب | |
زمستان | دی: افت دما همراه با بارش برف و باران، میانگین دمای 8 درجه |
| بهمن: هوایی سرد و پربارش با میانگین هوای -1 تا 7 درجه | |
| اسفند: افزایش دما، میانگین دمای 9 درجه، بارش‌های ناگهانی |
بهترین زمان سفر به خرم آباد؛ شهری که 4 فصل آن بهشت است
همه فصول برای سفر به خرم آباد زیباست. اگر در فصل بهار به این شهر سفر کنید، هوایی خنک و باران‌های زیبای بهاری نصیب شما می‌شود. پاییز خرم آباد مملو از زیبایی و جنگل‌هایی با درختان رنگارنگ است و زمستان هم هوا سرد و دلپذیر برای فعالیت‌های زمستانی خواهد بود. در نهایت تابستان‌های خرم آباد کمی گرم است؛ اما گرمای هوا سوزناک و زننده نیست.
جاهای دیدنی خرم آباد؛ از قلعه فلک‌الافلاک تا غار کلماکره
با سفر به خرم آباد جاهای دیدنی تاریخی و طبیعی در انتظار شماست. این شهر با جاذبه‌های زیبا و دیدنی، سفری به یادماندنی و مفرح را برای شما فراهم می‌کند. مهم‌ترین جاهای دیدنی خرم آباد به شرح زیر است:
- قلعه فلک‌الافلاک: قلعه‌ای باستانی و مستحکم که بر روی تپه‌ای بلند در مرکز شهر واقع شده و نمای زیبایی از خرم‌آباد ارائه می‌دهد.
- دریاچه کیو: دریاچه کیو، دریاچه‌ای طبیعی با آب زلال که برای تفریح و قایق‌سواری بسیار مناسب است.
- آبشار نوژیان: آبشاری زیبا در دل طبیعت که در نزدیکی خرم‌آباد واقع شده و یکی از مرتفع‌ترین آبشارهای ایران است.
- گرداب سنگی: سازه‌ای تاریخی و طبیعی که به منظور جمع‌آوری آب چشمه‌های منطقه ساخته شده است.
- بازار خرم‌آباد: بازاری سنتی که انواع محصولات محلی و صنایع دستی منطقه را به فروش می‌رساند.
- پارک جنگلی شورآب: منطقه‌ای جنگلی و سرسبز که برای پیک‌نیک و گردش‌های خانوادگی بسیار مناسب است.
- پل شاپوری: پلی تاریخی از دوره ساسانیان که یکی از نمونه‌های برجسته معماری پل‌سازی آن دوره است.
- مقبره شجاع‌الدین خورشید: مقبره شجاع‌الدین خورشید، آرامگاهی تاریخی که متعلق به یکی از بزرگان و فرماندهان محلی است.
- چشمه‌های آب گرم: چشمه‌هایی با خواص درمانی که در اطراف شهر قرار دارند و برای تفریح و درمان مناسب‌اند.
- غار کلماکره: غاری باستانی که دارای آثار تاریخی و باستان‌شناسی ارزشمندی است.
- گرداب سنگی: سازه‌ای تاریخی از دوران ساسانی که برای ذخیره و هدایت آب چشمه‌های منطقه استفاده می‌شد.
- مخمل کوه: کوهی با پوشش گیاهی سبز و مخملی که چشم‌انداز زیبایی از طبیعت بکر لرستان را ارائه می‌دهد.
- حمام گپ: حمامی قدیمی با معماری سنتی که به دوره صفویه بازمی‌گردد و امروزه به عنوان موزه مردم‌شناسی استفاده می‌شود.
- آبشار افرینه: آبشاری زیبا در نزدیکی خرم‌آباد که با جریان آب و مناظر طبیعی اطراف، مکان مناسبی برای گردش و تفریح است.
- آبشار آب‌سفید: آبشاری بلند و خروشان در دل طبیعت که به دلیل رنگ سفید آب‌های آن به این نام معروف شده است.
- غار دوشه: غاری باستانی با نقوش صخره‌ای که قدمت آن به دوران ماقبل تاریخ بازمی‌گردد.
- امامزاده زیدبن علی خرم‌آباد: آرامگاهی مقدس و زیارتی که به یکی از نوادگان امام علی (ع) منسوب است و محل تجمع زائران و گردشگران است.
سوغات و صنایع دستی خرم آباد؛ هنر دست مردم محلی
اصلی‌ترین سوغات خرم آباد، صنایع دستی تولیدشده توسط ذهن خلاق و دستان هنرمند مردم این شهر است. ورشوسازی، جاجیم، گیوه‌دوزی، نمدبافی، قالی‌بافی، خراطی، ماشته‌بافی و... مهم‌ترین صنایع دستی این شهر محسوب می‌شود. البته سوغات این شهر فقط به صنایع دستی خلاصه نمی‌شود و از جمله مهم‌ترین سوغات می‌توان به شیرینی محلی، کاک، انواع حلوا، عسل، روغن حیوانی، سمنو، کلوچه، نان چزنک رغو و برساق و... اشاره کرد.
برای خرید سوغات به بهترین مراکز و بازارهای سنتی خرم آباد بروید
خرم آباد مراکز خرید و بازارهای سنتی متنوعی دارد. بازارهای سنتی این شهر نمادی از فرهنگ و تاریخ دیرینه مردم است. بازار سنتی این شهر مربوط به سال 1301 شمسی بوده و توسط میرزا رضا ساخته شده است. از دیگر مراکز خرید این شهر می‌توان به بازار روز، بازارهای هفتگی (در روزهای دوشنبه، سه شنبه و جمعه)، مجتمع تجاری کیو، پاساژ کسری، پاساژ آرش، مرکز خرید الماس شهر و... اشاره کرد.
غذاهای محلی خرم آباد را در سفر امتحان کنید
در سفر به خرم آباد به هیچ وجه لذت چشیدن غذاهای محلی را از دست ندهید. غذاهای سنتی خرم آباد، بخشی از فرهنگ مردم این شهر است که بسیار خوشمزه و مقوی‌اند. از جمله مهم‌ترین غذاهای این شهر شامل موارد زیر است:
- کباب بروجرد
- آش شله ماش دورود
- آش گوشت
- آش ترخینه
- شامی کوو
- آش پرتله
- آش ورکوا
- خورش سیب درختی
بهترین رستوران‌های محلی خرم آباد
غذاهای محلی را هر جایی تست نکنید! پیشنهاد می‌کنیم برای چشیدن غذاهای خوشمزه خرم آباد به بهترین رستوران‌های محلی این شهر بروید. جدول زیر اطلاعاتی کلی در خصوص بهترین رستوران‌های این شهر در اختیار شما قرار می‌دهد.
نام رستوران | ساعت کاری | شماره تماس | آدرس |
رستوران زعفران طلایی | 11 صبح تا 11 شب | ۰۶۶۳۳۳۵۴۱۷۷ | خرم آباد، خیابان انقلاب، جنب پارک صخره‌ای، رستوران زعفران طلایی |
رستوران یلدا | 10:30 تا 11 صبح | ۳۲۲۳۴۴۱۷-۰۶۶ | خرم‌آباد، خیابان امام خمینی، خیابان طالقانی شرقی، نرسیده به میدان استانداری، رستوران یلدا |
رستوران مجلل مجموعه تاریخی حمام گپ | از ۱۱ صبح تا ۲۳ شب | ۳۳۳۳۹۹۹۹-۰۶۶ | خرم‌آباد، خیابان حافظ، میدان گپ، مجموعه تاریخی حمام گپ |
رستوران سراب کیو | ساعت سرو صبحانه: ۷:۳۰ تا ۹:۳۰ صبح ساعت سرو ناهار و شام: ۱۲ بعدازظهر تا ۲۲:۳۰ شب | ۳۳۲۲۵۶۷۲ ۰۶۶ | خرم‌آباد، بلوار جام جم، هتل جهانگردی، رستوران سراب کیو |
چگونه به خرم آباد برویم؟ راه‌های دسترسی به این شهر زیبای لرستان
برای رفتن به خرم آباد می‌توانید از مسیر زمینی و هوایی استفاده کنید. برای رفتن به این شهر از راه زمینی باید از تهران به سمت اتوبان تهران - قم بروید و سپس به اراک برسید. پس از گذر از بروجرد و دورود به خرم آباد می‌رسید. این مسیر از تهران حدود 6 ساعت زمان می‌برد. اگر تجربه سفر به این شهر زیبا را داشتید، در بخش ثبت دیدگاه تجربه خود را با ما به اشتراک بگذارید.
