دویدن گله‌ای از زیباترین اسب‌ها را در دشت‌هایی تصور کنید که سبزی‌شان انتها ندارد؛ تصویری که در ذهنتان خلق شد، ترکمن صحرا نام دارد. منطقه‌ای در شمال شرقی ایران که از غرب به دریای خزر و از شمال به جمهوری ترکمنستان می‌رسد. ظرفیت‌های طبیعی ترکمن صحرا شامل جنگل، مرتع، کوه و سواحل جلگه‌ای است. در کنار این زیبایی‌های طبیعی، مردمی خونگرم هم در این منطقه زندگی می‌کنند که آداب و رسومی بسیار اصیل و جذاب دارند. این فرهنگ اصیل را باید دلیل جذب شدن بسیاری از گردشگران به دشت ترکمن دانست. در این مقاله قصد داریم همه چیز را درباره ترکمن صحرا بررسی کنیم. اگر شما هم دوست دارید بیشتر درباره این موضوع بدانید؛ با ما تا انتهای این مطلب از وب‌سایت لحظه آخر همراه باشید.
ترکمن صحرا؛ از گلستان تا خراسان شمالی
ترکمن صحرا یک منطقه در شمال شرق ایران است که بخش زیادی از استان‌های گلستان و خراسان شمالی را در بر می‌گیرد. از میان برخی از مهم‌ترین شهرهایی که در این منطقه قرار گرفته می‌توان به بندر ترکمن، گنبد کاووس، آق قلا، کلاله، مراوه تپه، گمیش تپه، سیمین شهر، انبار آلوم و نگین شهر اشاره کرد. این منطقه حدودا 20 هزار کیلومتر وسعت دارد و طبیعت شمال و جنوب آن کاملا متفاوت است.
راه های دسترسی به ترکمن صحرا
مسیرهای مختلفی برای سفر به ترکمن صحرا وجود دارد که براساس مبدا باید یکی را انتخاب کنید. اگر قصد دارید از شمال کشور به این منطقه دسترسی پیدا کنید باید پس از عبور از شهرهای رامسر، تنکابن، نوشهر، محمودآباد، قائم‌شهر، ساری، نکا و بهشهر، وارد استان گلستان شوید و از آنجا راهتان را به بندر ترکمن ادامه دهید.
اما در صورتی که می‌خواهید از سمت شرق ایران به ترکمن صحرا بروید، باید از مشهد به سمت قوچان بروید و در نهایت وارد کلاله شوید. راه دیگر این است که از نیشابور به سبزوار و سپس به شاهرود بروید. از آنجا باید خود را به آزادشهر و بعد به گرگان برسانید.
شما به صورت هوایی هم می‌توانید این سفر را انجام دهید. برای این نوع سفر باید از شهر مبدا به گرگان بلیط بگیرید و از گرگان به ترکمن صحرا بروید. همچنین اگر علاقه‌مند به سفر با قطار هستید، می‌توانید از مسیر ریلی تهران به گرگان استفاده کنید.
بهترین زمان سفر به ترکمن صحرا
ترکمن صحرا را باید یک منطقه کوهستانی دانست که در فصل‌های پاییز و زمستان آب وهوای سردی دارد اما در بهار، تابستان و اوایل پاییز هوا هنوز آنقدر سرد نشده است که گردشگران را اذیت کند. بهترین زمان سفر به ترکمن صحرا را باید بین ماه‌های فروردین تا اردیبهشت دانست. آب و هوای این منطقه در فصل بهار در بهترین حالت خود قرار دارد و طبیعت نیز زیباترین لباس خود را به تن کرده است.
آشنایی با جاذبه های گردشگری ترکمن صحرا
در منطقه ترکمن صحرا جاذبه‌های زیادی برای بازدید وجود دارد. برخی از این دیدنی‌ها آنقدر خارق‌العاده هستند که به شهرت جهانی دست یافته‌اند. در ادامه تعدادی از مهم‌ترین جاذبه های گردشگری ترکمن صحرا را به شما معرفی خواهیم کرد.
مقبره خالد نبی و گورستان مرموز آن
معروف‌ترین و مهم‌ترین جاذبه ترکمن صحرا، قبرستان خالد نبی و گورستان نزدیک به آن است. برای رسیدن به خالد نبی باید وارد جاده‌های پر پیچ و خم صحرای ترکمن شوید و خود را به کوه گوگجه برسانید. مقبره خالد نبی بر فراز این کوه قرار دارد. اگر همان مسیر را ادامه دهید و به پایین کوه بروید، در دامنه آن گورستان عجیبی را خواهید دید که سنگ قبرهای خاصی دارد. به اعتقاد بسیاری از افراد این سنگ قبرها جنسیت (زن و مرد) مردگان را نشان می‌دهند. اما روایت‌های جالب دیگری هم درباره این سنگ‌ها وجود دارد. برخی معتقدند سنگ‌ها درواقع دشمنان خالد نبی بوده‌اند که خداوند آنها را به سنگ تبدیل کرده است. عده‌ای می‌گویند خالد نبی و یارانش از خدا خواسته‌اند برای اینکه دست دشمن به آنها نرسید، به سنگ تبدیلشان کند. گورستان خالد نبی در حال حاضر یک اثر ملی محسوب میشود اما متأسفانه در سال‌های اخیر برخی افراد آسیب‌های زیادی به آن وارد کرده‌اند. از میان این آسیب‌ها می‌توان به آتش زدن گورستان در چند سال گذشته و شکستن برخی از سنگ قبرها، اشاره کرد.
هزار دره ترکمن صحرا؛ ملاقات با یک پدیده زمین شناسی
یکی دیگر از جاذبه‌های ترکمن صحرا که هنگام سفر به این منطقه به هیچ عنوان نباید فرصت بازدید از آن را از دست بدهید، تپه ماهور هزار دره نام دارد. این دره درواقع یک پدیده زمین‌شناسی است که از سنگ‌های سست و رسوبات ریز تشکیل شده است. به این منطقه به خاطر ناهمواری‌هایی که دارد هزار دره می‌گویند. دلیل ایجاد این ناهمواری‌ها را باید فرسایش زیاد و تراکم بالای آبراهه‌ها دانست.
آبشار کبودوال؛ زیباترین آبشار خزه ای ایران
یکی از زیباترین جاذبه‌های طبیعی در استان گلستان و منطقه ترکمن صحرا، آبشار کبودوال است. آبراه‌های این آبشار خزه‌ای، راه خود را با ظرافت و زیبایی میان آبراه‌های مخملی باز کرده‌اند. مسیر رسیدن به کبودوال یک راه سنگ‌فرش شده و با درجه سختی کم است. در کنار این آبشار امکاناتی همچون آلاچیق، چادر و سکوی استراحت، نمازخانه و سرویس بهداشتی وجود دارد.
مجموعه اسب سواری بندر ترکمن
مردم بندر ترکمن و به‌طورکلی ترکمن صحرا علاقه زیادی به تربیت اسب دارند. اسب‌های اصلی مانند سمند و ترکمن در این منطقه پرورش پیدا می‌کنند و تقریبا همه مردم ترکمن صحرا اسب‌سواران خوبی هستند. در بندر ترکمن یک مجموعه اسب‌سواری وجود دارد که قبل از انقلاب در آن مسابقات اسب‌سواری، همراه با شرط‌بندی روی اسب‌ها برگزار می‌شده است. درحال حاضر برای گردشگران امکان بازدید از این باشگاه وجود دارد. در این بازدید می‌توانید از پیست مسابقات، جایگاه تماشاگران و اسب‌های مختلفی که در این مجموعه نگهداری می‌شوند، دیدن کنید.
برج گنبد قابوس؛ بلندترین برج آجری جهان
حتما نام «قابوس بن وشمگیر» را شنیده‌اید. او چهارمین پادشاه زیاریان بود که به ادیب بودنش شهرت یافته است. گنبد کاووس درواقع آرامگاه این پادشاه خوشنام است. ساخت این برج مربوط به قرن چهارم هجری است و به‌عنوان بلندترین برج آجری جهان شناخته میشود. اگر برای بازدید از برج گنبد قابوس اقدام کردید حتما نگاهی هم به کتیبه‌هایی که در این برج قرار دارند و رویشان با خط کوفی نوشته شده بیندازید.
سایر جاذبه های گردشگری ترکمن صحرا
در این منطقه زیبا جاذبه‌های هم برای بازدید وجود دارد که اگر از تور لیدرها و محلی‌ها بپرسید به شما توصیه می‌کنند حتما از این دیدنی‌ها هم بازدید نمایید. برخی از این جاذبه‌های گردشگری به شرح زیر هستند:
- شهر آق قلا
- سیمین شهر
- گمیش تپه
- تالاب اینچه برون
- گل‌فشان قارنی یاریق
سعی کنید در طول سفرتان به ترکمن صحرا حتما برای بازدید از همه جاذبه‌های این منطقه زمان خالی نمایید زیرا ترکمن صحرا از بسیاری شهرهای ایران دور است و امکان دارد دیگر فرصت بازدید از آن را پیدا کنید.
ترکمن صحرا؛ طبیعتی که مانندش را جایی نخواهید دید
با سفر به ترکمن صحرا متوجه خواهید شد که یکی از زیباترین و خاص‌ترین طبیعت‌های دنیا پیش رویتان قرار دارد. اصلا بیشتر گردشگرانی که این نقطه از ایران را به‌عنوان مقصد سفر خود انتخاب می‌کنند؛ جذب طبیعت منحصر به فردش می‌شوند. بخش زیادی از ترکمن صحرا به دلیل وجود رودخانه‌های گرگان و قره سو و همچنین تعدادی رودخانه فصلی پر از سبزه و گل و گیاه است.
شاید برایتان جالب باشد که بدانید پوشش گیاهی جنوب و شمال ترکمن صحرا با هم متفاوت است. جنوب این صحرا که در امتداد جنگل‌های مازندران قرار دارد، پر از درختان پهن برگ است. درحالی که در شمال این منطقه، به‌خاطر بارش کمتر مراتع سبز و بی درخت را خواهید دید. این مراتع برای دامداری و پرورش اسب بسیار مناسب هستند.
فرهنگی که با موسیقی و رقص گره خورده است
یکی از دلایل جذابت ترکمن صحرا، فرهنگ خاصی است که در میان مردم آن رایج است. در این منطقه هنوز می‌توانید سنت‌هایی دیرینه و فرهنگی اصیل و دست نخورده را ببینید. با وجود اینکه اقوام مختلفی از جمله ترک، فارس و کرمانجی در این منطقه زندگی می‌کنند؛ بیشترشان گویش و مذهب یکسانی دارند و به خوبی با هم کنار می‌آیند. موسیقی و رقص، جایگاه ویژه‌ای در فرهنگ ترکمن‌ها دارد. در طول سفرتان به این منطقه نوازندگان گمنام اما بسیار ماهری را خواهید دید که روحتان را با نوای دوتار جلا خواهند دارد. همچنین اگر در یکی از جشن‌های این منطقه شرکت کنید می‌توانید رقص محلی مردم را ببینید و حتی آنها را همراهی کنید.
بازارهای ترکمن صحرا، تجربه متفاوتی از خرید
در سفر به ترکمن صحرا حتما باید زمانی را هم برای خرید کردن کنار بگذارید اگر چه در این مقصد، بازدید از جاذبه‌های گردشگری و طبیعت‌گردی اولویت بیشتری نسبت به خرید کردن برای گردشگران دارد اما باز هم نباید از دیدن بازارهای جذاب این منطقه گذشت. در ادامه برخی از مهم‌ترین این بازارها را به شما معرفی خواهیم کرد.
بندر ترکمن، جایی برای خرید قالیچه و صنایع دستی
بندر ترکمن را باید بهترین نقطه ترکمن صحرا برای خرید صنایع دستی و قالیچه دانست. اگر خود را به تقاطع راه‌آهن گرگان به بندر ترکمن برسانید، تعداد زیادی مغازه پیدا خواهید کرد که همگی قالیچه و صنایع دستی این دیار را به فروش می‌رسانند.
بازار روز، هر روز در یک نقطه از ترکمن صحرا
در منطقه ترکمن صحرا، یک برنامه هفتگی برای بازارهای روز وجود دارد که براساس آن هر روز هفته در یکی از شهرهای این منطقه بازار روز برگزار میشود. براساس این برنامه شنبه‌ها در آزاد شهر و سیمین شهر، یکشنبه‌ها در منطقه کلاله، دوشنبه‌ها در بندر ترکمن، پنجشنبه‌ها در آق‌قلا و جمعه‌ها در شهر گنبد می‌توانید از بازار روز خرید کنید.
گنبد کاووس، بورس زیورآلات ارزان
اگر به دنبال خرید زیورآلاتی از جنس طلا و نقره و به‌طورکلی زیورآلات ارزان هستید، می‌توانید این اجناس را در بازار گنبد کاووس پیدا کنید. بهتر است از خیابان امام خمینی و مغازه‌هایی که در نزدیکی برج گنبد قابوس قرار دارند، دیدن نمایید.
در سفر به ترکمن صحرا چه بخوریم؟
ترکمن صحرا غذاهای محلی بسیار خوشمزه‌ای دارد که حتما باید در طول سفرتان امتحانشان کنید. اگر شب را در یک اقامتگاه بومی بمانید، می‌توانید این غذاهای محلی را از همان جا تهیه کنید. البته امکان میل کردن غذاهای محلی در رستوران‌های استان گلستان نیز وجود دارد. از میان محبوب‌ترین غذاهای محلی منطقه ترکمن صحرا می‌توان به چکدرمه، قاتلاما، باسترمه، خورش ساک و ماش پلو اشاره کرد.
گلیم، قدیمی ترین سوغات ترکمن صحرا
مردم هنرمند ترکمن صحرا، سوغات و صنایع دستی بسیار زیبایی دارند که گلیم و قالی یکی از قدیمی‌ترین آنهاست. این منطقه قالی‌های مخصوص به خود را دارد که طرح و رنگ به کار رفته در آنها را در هیچ جای دیگر ایران پیدا نخواهید کرد. به جز گلیم و قالی، مردم ترکمن صحرا صنایع دستی دیگری مانند سوزن‌دوزی، زیورآلات و صنایع چوبی نیز دارند. از میان سوغات خوراکی این منطقه نیز می‌توان به محصولات لبنی و نان و شیرینی مثل بورک و عسل طبیعی اشاره کرد.
در سفر به ترکمن صحرا چه وسایلی با خود ببریم؟
وسایل ضروری برای سفر به ترکمن صحرا بسته به فصل سفرتان می‌تواند متفاوت باشید. در صورتی که در بهار، پاییز و زمستان راهی این منطقه شده‌اید؛ حتما باید با خود لباس گرم ببرید. اگر قصد دارید از جاذبه‌های طبیعی این منطقه دیدن کنید، باید کفش مناسب برای کوهنوردی و پیاده‌روی، کلاه آفتاب‌گیر، کیسه زباله و لباس مناسب همراه خود داشته باشید.
اقامت در ترکمن صحرا؛ از کمپینگ تا اقامتگاه بومگردی
در طول سفر به ترکمن صحرا گزینه‌های زیادی برای اقامت پیش روی شما قرار دارد که انتخاب مناسب‌ترینشان به بودجه و سبک سفرتان وابسته است. اگر اقامتگاه لوکس و راحت می‌خواهید بهتر است یکی از هتل‌های بندر ترکمن یا گنبد کاووس را رزرو کنید. اما در صورتی که می‌خواهید بیشتر با فرهنگ و سبک زندگی مردم محلی آشنا شوید، اقامتگاه‌های بومگردی در همه شهرهای این منطقه از جمله بندر ترکمن، کلاله، آق‌قلا و هزار دره گزینه‌های مناسبی به نظر می‌رسند. برای ماجراجویان هم چادر زدن در خالد نبی یا آبشار کبودوال بهترین انتخاب است. برخی از بهترین هتل‌ها و اقامتگاه‌های بومگردی ترکمن صحرا به شرح زیر هستند:
- هتل ستاره ترکمن در بندر ترکمن
- هتل قابوس در گنبد کاووس
- مجتمع گردشگری وارنا در گنبد کاووس
- اقامتگاه بومگردی اوغوز خان در گنبد کاووس
- اقامتگاه بومگردی ایشان دده در گنبد کاووس
- اقامتگاه بوم گردی هزار دره در خالد نبی
- اقامتگاه بوم گردی ترکمن اولکام در کلاله
- بومگردی زرین در گنبد کاووس
شما می‌توانید برای هر بخش از سفرتان یکی از این اقامتگاه‌ها را انتخاب کنید تا هم فاصله کمی با جاذبه‌های گردشگری داشته باشید و هم اقامت راحت و آشنایی با فرهنگ ترکمن را با هم تجربه کنید.
چرا باید به ترکمن صحرا سفر کنیم؟
در این مقاله درباره ترکمن صحرا صحبت کردیم. به بررسی آداب و رسوم، بهترین زمان سفر، جاذبه‌های گردشگری؛ سوغات و... درباره این منطقه زیبا پرداختیم. دلایل زیادی برای سفر به ترکمن صحرا وجود دارد که از میان آنها می‌توان به طبیعت بکر و خاص، جاذبه‌های تاریخی منحصر به فرد و فرهنگ غنی و جذاب اشاره کرد. اگر نکته دیگری درباره این موضوع هست که در این مطلب به آن اشاره نشد و یا اگر تجربه سفر به ترکمن صحرا را دارید؛ حتما اطلاعات و تجربیات خود را با ما و دیگر خوانندگان به اشتراک بگذارید تا دیگران هم بهره ببرند.
