شهر تاریخی افسوس یکی از بناهای مهم و تاریخی می باشد که در فاصله 70 کیلومتری از شهر ازمیر واقع شده است. قدمت این بنا به حدود 6 هزار سال پیش از میلاد مسیح باز می گردد، یکی از دلایل اهمیتی که این شهر پیدا کرده، اسناد مربوط به مذاهبی مانند مسیحیت می باشد که در آن پیدا شده است. کشف شهر افسوس در اثر کاوش هایی پیرامون معبد آرتمیس اتفاق افتاد، به گونه ای که جان ترتل وود از جانب موزه بریتانیا مسئول تجسس در این معبد شد و در پی این مسئولیت، در سال 1869 پیاده رویی از معبد را کشف کرد، پس از او یک باستان شناس آلمانی در سال 1895 بخش های دیگری از افسوس را از زیر خاک به بیرون آورد. با این وجود باستان شناسان معتقدند که بخش ناچیزی از شهر افسوس را کشف کرده اند و بخش های قابل توجهی هنوز در دل خاک وجود دارد.
شاید دانستن این نکته برای گردشگران تور ترکیه جالب باشد که افسوس با دارا بودن 250 هزار نفر جمعیت، در زمان خود دومین شهر بزرگ دنیا به شمار می رفت. مساحت این شهر بزرگ بوده و بخش های گوناگونی را شامل می شود. نخستین ساکنان این شهر لیدیان و کارانیان بودند. ویرانه های شهر افسوس بزرگترین مجموعه به جا مانده رومی ها در ترکیه محسوب می شود.
گذر زمان سبب شده تا بخش هایی از این شهر مورد تخریب قرار گیرد ولی با این وجود جذابیت های بی شمار افسوس سبب گشته که تعداد زیادی از گردشگران تور ازمیر از این بنا بازدید کنند. علاوه بر سازه های قدیمی و آثار به جا مانده از آن ها، در نقاط مختلف شهر فضای سبز دل انگیزی وجود دارد که زیبایی های آن را دوچندان نموده است. چشم انداز زیبایی که از این شهر رو به دریا، قابل تماشا می باشد برای گردشگران تور ازمیر بسیار جالب است. در قسمتی از شهر افسوس، فضایی پلکانی وجود دارد که آمفی تئاتر آن بوده و به نظر می رسد برای اهداف خاصی آن را ساخته اند. شنیده ها حاکی از آن است که "اصحاب کهف" که نزد مسلمانان و مسیحیان مقدس هستند، در این منطقه زیست می کرده اند.
برخی از جاذبه های مهمی که در شهر تاریخی افسوس وجود دارد عبارت اند از:
*معبد آرتمیس در شهر افسوس
آرتمیس یکی از عظیم ترین معابد جهان بوده که تقریبا 3 هزار سال پیش به فرمان سرزئوس به طور کامل از سنگ مرمر ساخته شده و در این شهر قرار دارد. معماری این سازه ارزشمند به عهده کریستوفرون و پسرش بود و زیبایی های بی حد و اندازه این معبد سبب جلب توجه توریست های تور ازمیر گشته است. این معبد متعلق به فرقه آرتمیس بوده و به پیشرفت های بزرگی که این فرقه در زمان خود داشته، کمک های شایانی کرده است. این بنا به شکل مستطیل بوده و در معماری آن طرح هایی از یونان باستان قابل مشاهده می باشد، در داخل آن نیز مجسمه هایی وجود دارد که نشان از طرز تفکر فرقه آرتمیس است. مهم ترین بخش معبد آرتمیس ستون های فراوانی بوده که با طرح یونانی دور تا دور معبد قرار گرفته و جلوه خاصی به آن بخشیده است. معبد آرتمیس تا کنون 3 بار ویران گشته و مجدد مورد بازسازی قرار گرفت. ساعات بازدید از این معبد چشم نواز از 8 الی 19 می باشد و گردشگران تور ازمیر در این بازه زمانی می توانند به تماشای بخش های مختلف آن بپردازند.
*ورزشگاه ودیوس و استادیوم
این ورزشگاه در بخش غربی افسوس، بر روی تپه ای شیب دار واقع شده است. بخشی از ورزشگاه به استادیوم اختصاص داشت که هنوز هم تکه سنگ هایی که جایگاه نشستن هواداران بوده به چشم می خورد. بخشی از ورزشگاه هم مختص سالن کشتی بوده که به شکل یک ساختمان چهار گوش قابل مشاهد می باشد.
*میدان ورلانوس
این میدان در فاصله نزدیکی از ورزشگاه قرار دارد که ورزشکاران به تمرین در آن می پرداختند. همچنین حمام هایی در اطراف میدان قرار دارد که قدمت آن ها به بعد از قرن دوم میلاد باز می گردد.
*تئاتر
یکی از مهم ترین بخش های شهر افسوس را تئاتر یا آمفی تئاتر آن تشکیل می دهد که نزد گردشگران تور ازمیر محبوبیت زیادی پیدا کرده است. ساخت این بخش از افسوس در عصر کلادیوس آغاز شد و در عصر تراجان پایان یافت. این آمفی تئاتر گنجایش 25 هزار تماشاگر را دارد.
*کلیسای مریم مقدس
کلیسای مریم مقدس تقریبا 100 متر از ورزشگاه فاصله دارد و وسعت آن 260 متر می باشد.
*آرکادیان
آرکادیان نام خیابانی است که در بندر قدیمی افسوس قرار دارد و شرق این شهر را به تئاتر متصل می کند.
*کتابخانه سلسیوس
در قسمتی از شهر، بنایی 2 طبقه و زیبا قرار گرفته که کتابخانه بوده است. این بنا در واقع یک ساختمان 3 طبقه بوده که از سنگ مرمر رنگی ساخته شده بود و بعد از تخریب، به شکل کنونی بنا گشت.
به طور کلی می توان گفت گشت و گذار در بزرگترین مجموعه به جا مانده رومی ها در ترکیه خاطراتی فراموش نشدنی را برای گردشگران تور ازمیر به دنبال دارد.
آدرس: ترکیه/ ازمیر/ استان سلجوک/ منطقه ایونیا
