شهر مشهد را همگی با حرم مطهر و آرامگاه فردوسی می شناسیم و شاید خیلی با آثار و موزه هایی که در این شهر تاریخی و پر جاذبه وجود دارد، آشنا نباشیم. در مشهد روستایی به نام چهار برج وجود دارد که می تواند شما را به فضای تاریخی پهلوانان شاهنامه ببرد و برگی از تاریخ را پیش چشمانتان ورق بزند. امروز قصد داریم شما را به موزه شه لافتی ببریم و آیین های پهلوانی را با هم یاد آوری کنیم. موزه ی شه لافتی دارای 2000 متر مربع مساحت بوده و این موزه بخش های مختلفی همچون: زورخانه، لنگری و مطبخ خانه دارد، اما بیش ترین اشیا و اصلی ترین آن ها در قسمت زورخانه می باشد که شامل: تصاویر، عکس ها و وسایل ورزشی پهلوانان معاصر تا صد سال گذشته است. لنگری در مجاورت گود زورخانه قرار دارد که جایی بوده برای پهلوانان برای اینکه بعد از ورزش به آنجا بروند و نوشیدنی هایی طبیعی همچون اسطوخودوس و ختمی را میل نمایند. با ما همراه باشید تا در سفرهای بعدی خود حتما به این موزه بروید و از دیدنش لذت ببرید.
آشنائی با موزه شه لافتی
در سال 1384 بود که آیین های پهلوانی و زورخانه ای در ایران در فهرست میراث معنوی یونسکو ثبت جهانی شد. در ایران کسی نیست که با این آیین و نماد آشنا نباشد و وقتی نام آن می آید به یاد پهلوانان رستم، سهراب، پوریا و تختی نیفتد. موزه شه لافتی توسط مردشد علی اکبر قاسمی که به پهلوان رستم شهره است و خود او از اعضای یک خانواده ی مرشد و پهلوان می باشد، در سال 1384 کلنگ زنی شد و بعد از دو سال افتتاح و برای بازدید عموم مردم شروع به فعالیت نمود. تمام کارهای این موزه اعم از: طراحی، معماری، نجاری، آهنگری، تزئین و جمع آوری اشیا توسط خود شخص آقای علی اکبر قاسمی صورت گرفت. موزه ی شه لافتی خود را مدیون زحمت های این عزیز می داند و این یل میدان و پهلوان خراسان، کاری را یک تنه انجام داد که از عهده ی چند دستگاه و سازمان بر می آمد. موزه ی شه لافتی در روستای چهار برج بوده و تنها 30 کیلومتر با مشهد فاصله دارد. داخل موزه و روی دیوارهای آن اشعاری در مدح پیامبر و حضرت علی (علیه السلام) نوشته شده که این نشانه ی عشق و علاقه مردان و پهلوانان اهل زورخانه به اهل بیت عصمت و طهارت می باشد.
بخش های مختلف موزه شه لافتی
سر تعظیم فرود آور به هنگام ورود/ چون که جای ادب و رسم جوانمردان است
این شعر را هنگامی که می خواهید وارد زورخانه شوید، خواهید دید که با خطی زیبا چشم نوازی می کند. ورودی این زورخانه درب کوچکی دارد که باید برای وارد شدن خم شده و سپس داخل شوید. در قسمتی دنج از زورخانه و موزه، عیارخانه واقع شده است که مرشد علی اکبر درباره اش این گونه می گوید: «عیارخانه هشت جایگاه دارد. شش جایگاه اصلی و دو جایگاه فرعی. از این بین چهار جایگاه مربوط به پهلوانان چهار دروازه خبوشان، رزان، طابران، مرو و نوچه های آن ها است، دو جایگاه متعلق به سلسله سادات رضوی و علوی و دو ضلع نیز برای نورسته های جویای کار و مرشدان اهل دین و عرفان» . در زمان گذشته پهلوانان به عیارخانه ها رفته و در آن جا به تزکیه نفس و روح می پرداختند و همچنین ورزش هایی که متعلق به زورخانه بود را انجام می دادند. در میان عیارخانه جایگاهی قرار دارد که عیاران فن های خود را بر آن تمرین کرده و نقال ها میهمانان را به شنیدن شاهنامه دعوت می کنند. البته به گفته‌ی مرشد، «عیارخانه جایگاه گلریزان و داد و ستد نیز هست. بعضی همین جا گره از فقرشان باز می شود، بعضی از بختشان و غیره»
اشیای موزه شه لافتی
در این موزه ی ارزشمند وسایلی همچون: میل های پهلوان حاجی فخار کوره پز، کباده ی پهلوان حاج حسن لواسانی که در حرفه ی ساخت گاری و درشکه مشغول بوده اند، تصاویر پهلوان پنبه، پهلوان مفرد اصفهانی، پهلوان رمضان آهنگر، پهلوان جاوید توسی، پهلوان دامدار، لباده پهلوان توالی، لباس های ورزش کهنه سواران شهر، پهلوان شعبان بی مخ، میل های ورزشی پهلوان رستم که هر کدام از آن ها 75 کیلو می باشند، ضرب زورخانه ، وسایل کاری پهلوانان قصاب مانند میل، کفش، ساطور و شاخ شکن( بیشتر پهلوانان به خاطر قدرت زیادی که داشتند در کشتار خانه فعالیت می کردند) کباده، تخته، ترازو، زنگ ورزشی کود زورخانه و کفش های شاخ گاوی که متعلق به پهلوان محمد علی ادیبی است، وجود دارد. پهلوان علی اکبر، مجموعه دار این موزه می باشد و برای جمع آوری این وسایل چیزی حدود 45 سال به شهرهای متعددی مانند سبزوار، تربت حیدریه، نیشابور، کلات، سرخش ،سمنان، تهران و خوزستان سفر کرد و به جز این وسایل پهلوانی، اشیای دیگری مانند: ابزار آلات آرایشگری، آلات موسیقی، سراجی و کفاشی، اسب سواری، وسایل تزئینی، وسایل حمام، انواع گلم، ظروف سفالی، پوست حیوانات، ترازو، کالسکه، گاو آهن، چرخ های ریسندگی، گهواره، سماور نفتی، انواع چراغ روشنائی، کمان و سپر، باسکول و قپان، وسایل و کوره آهنگری، لباس و کلاه داروغه شهر، جهاز شتر، زیورآلات، وسایل سوارکاری، رادیو و تلویزیون، وسایل علمی و .. را گردآوری نموده و در این موزه به عرصه ی نمایش گذارده است. جالب است بدانید اولین رادیو و تلویزیونی که به شهر مشهد آمد در این موزه وجود دارد و جهت نمایش در معرض دید عموم گذاشته شده اند. پهلوان علی اکبر همه چیز را روی دیوارها و گوشه به گوشه ی زورخانه قرار داده و برای هرکدام توضیحی می دهد مانند: « این موتور دکتر شیخ است، پزشک خیر مشهدی که روحیه پهلوانی داشت... این یکی تنبک جیگ جیگی ننه خانم است و...». دوچرخه ی پهلوان رستم که با آن از مشهد به کربلا نیز رفته است و وسایل مرحوم بابا قدرت هم جزو آثار ارزشمند و دیدنی موزه می باشد. اگر اسکناس های بیست تومنی قدیمی را به یاد داشته باشید پشت آن ها عکس یک تراکتور وجود داشت، در گوشه ای از موزه تراکتوری پارک شده که به گفته ی مرشد این تراکتور همان تراکتور پشت بیست تومنی ها است.
آدرس و دسترسی به موزه شه لافتی
برای بازدید از این موزه ی جالب و دیدنی و هم نشین شدن با پهلوان رستم به شهر توس بروید و سراغ بلوار شاهنامه را بگیرید. از همان اول بلوار تابلویی با عنوان روستای چهار برج نمایان است، پس وارد روستا شده و با پرسیدن آدرس عیارخانه ی لافتی شما را به آن جا راهنمایی خواهند کرد. از هر کسی که سراغ این موزه را بگیرید شما را به محله ی چهار برج و سپس بهار 24 هدایت می کند. اما نکته ای که جالب است این بوده که در یکی از ورودی های روستا تابلویی وجود دارد که روی آن نوشته شده: ورزش خانه آیین های زورخانه ای شه لافتی، طابران توس. این موزه فاصله ی زیادی با جاده ی اصلی ندارد اما راه ناهمواری در پیش دارید که البته مسیر کوتاهی است اما زمانی که به موزه می رسید همگی ناهمواری ها را فراموش می کنید، زیرا احساس می کنید وارد یک زورخانه ای متعلق به 700 سال پیش شده اید و بی دریغ یاد اشعار ناب فردوسی خواهید افتاد. پس از دیدن این موزه به یخبندان طبیعی و خانه اربابی هم سری بزنید و خاطره ای دل انگیز را برای خود رقم زده و تا همیشه آن را با تصاویر باستانی در ذهن مجسم نمائید.
