شهر زیبا و گرمسیر کرمان جاذبه های تاریخی بسیاری را در خود جای داده است از عبادتگاه زرتشت گنبد جبلیه گرفته تا قلعه ای از قاجار که تسخیر شد حکومت قاجار توسط اقا محمد قاجار در سال 1174 در ایران پایه گذاری شد و حدودا 130 سال ادامه داشت همینکه نامی از قاجار به گوشمان می خورد اولین چیزی که به ذهنمان خطور خواهد کرد قسمت هایی از کشور ایران است که با قرارداد های فضاحتبار این سلسله از ایران جدا شد اما حکومت قاجار مزایایی نیز مانند تاسیس مدرسه دارلفنون امیرکبیر و اعزام اولین دانشجویان ایرانی به اروپا برای ادامه تحصیل در زمینه های پزشکی و مهندسی، شکل گیری پارلمان در ایران و انسجام دوباره سازمان ارتش ایران داشته است. در سال 1264 به دستور "ناصرالدین شاه قاجار" که چهارمین پادشاه دودمان قاجار بود و به پیشنهاد "عبدالحمید میرزا ناصرالدوله" فرمانروای استان کرمان و بلوچستان در سال 1285 یک قلعه نظامی در فهرج سیستان و بلوچستان به منظور آمادگی مستمر نظامی ساخته شد و به نام فرمانروای آن زمان کرمان ناصرالدوله لقب ناصریه را به آن نسبت دادند.
مساحت این بنا 36000 متر مربع است و ساخت آن به معماری "استاد حسین معمار باشی کرمانی" حدود هفت سال به طول انجامید. از مشخصه های ظاهری آن می توان به 9 کوشک نگهبانی، آجرهای تزیینی در قسمت بالایی درب ورودی قلعه و دیوارهای حصار آن با قطر حدودا 4.6 متر و ارتفاع 7 متر اشاره کرد.
این بنا در گذشته دارای بخش های مختلفی مانند هفت حیاط بزرگ، مال بند، شاه نشین، ساخلو یا همان سرباز خانه، اتاقی در زیر ساختمان که دارای حوض بود به اصطلاح همان حوض خانه، حمام، انبار، اصطبل و در کل 150 باب اتاق بوده است.
سرنوشت غم انگیز قلعه ای از قاجار که تسخیر شد:
وقتی که حکومت قاجار نفس های آخرش را می کشید قلعه به دست " دوست محمد خان بازکزایی" تصرف شد و پس از آن عنوان دوست محمد خان را گرفت در نهم آبان 1304 لایحه برکناری احمد شاه قاجار به پارلمان (مجلس) ارائه شد و رضا خان پهلوی را جانشین موقتی حکومت اعلام کردند. با تاج گذاری رضا شاه در تاریخ چهارم اردیبهشت 1305 فرمانروایی ایران به وی سپرده شد. رضا خان پس استوار شدن بر تخت حکومت دستورتصرف قلعه دوست محمد خان را صادر کرد که این فرمان به دست " تیمسار امان الله جهانبانی" فرمانده ارتش نظامی بلوچستان جامه عمل پوشید.
پس از تصرف رضا خان پهلوی عنوان قلعه آرایاشهر را به آن نسبت داد در دوران حکومت پهلوی، از این قلعه زمانی به منظور ژاندارمری و زمانی نیز به عنوان مدرسه استفاده می شد اما پس از انقلاب با فارغ شدن جمهوری اسلامی ایران از دژ به مرور زمان قلعه به چیزی شبیه به یک ویرانه نیمه خراب تبدیل شد که متاسفانه این شرایط در سال 1361 بدتر هم شد و حدود 97 درصد از نمای داخلی دژ تخریب شد و امروزه تنها چهار چوب در و حصار از آن همه جلال و جبروت قلعه برجای مانده است.
لازم به ذکر است که خوشبختانه اقداماتی جهت احیا فضای درون دژ صورت گرفته است و امیدواریم به زودی گردشگران تور کرمان شاهد بازگشت زیبایی های از دست رفته این بنا باشند. مسافران تور کرمان جهت بازدید از این بنای تاریخی کشور عزیزیمان می تواند به آدرس ذیل مراجعه کنند.
آدرس: سیستان بلوچستان، ایرانشهر، قلعه ناصریه
