مسجد جامع دزک یکی از شاخص ترین بنا های تاریخی موجود در استان سیستان و بلوچستان می باشد که در این مقاله قصد داریم اطلاعاتی کلی در رابطه با این مسجد در اختیار گردشگران تور چابهار و همچنین کاربران سایت لحظه آخری قرار دهیم بنابراین در ادامه با ما همراه باشید تا مسجد جامع دزک را به شما معرفی کنیم. مسجد جامع دزک در نزدیکی روستای سراوان واقع شده است متأسفانه اطلاعات دقیق در مورد تاریخچه مسجد جامع دزک در چابهار کمی ابهام دارد و تحقیقات علمی کافی انجام نشده است. با این حال، بر اساس شواهد معماری، به نظر میرسد که این مسجد ممکن است به دوران صفویه تعلق داشته باشد. سبک معماری خراسانی که در این مسجد دیده میشود، نشاندهنده تأثیرات معماری اسلامی در اوایل دوران اسلام و به خصوص در خراسان است.در دوران اولیه حکومت اسلامی، مساجد بیشتر به سبک ساده و معماری ساسانی شباهت داشتند. اما در طول زمان، با توسعه مهندسی و هنرهای معماری اسلامی، مساجد با سبکها و نماهاي متنوعی ساخته شدند. خراسان به عنوان زادگاه نمونههای اولیه معماری اسلامی ایران شناخته میشود و تأثیرات مهمی در تکوین سبک معماری دوران عباسیان، طاهریان و امویان داشت.
مسجد دزک کجاست؟
مسجد جامع دزک در قلعه دزک واقع شده و فاصله آن از شهر سراوان حدود 3 کیلومتر به سمت شرق است. این مسجد در استان پهناور سیستان و بلوچستان، ایران قرار دارد. برای دسترسی به این مسجد تاریخی، میتوانید از خودروهای شخصی یا تاکسیهای برون شهری استفاده کنید. برای بازدید از این مسجد تاریخی شما می توانید از خودرو شخصی یا از تاکسیهای بیرون شهری استفاده کنید.
مشخصات مسجد جامع دزک
مسجد جامع دزک با مساحت تقریبی ۹۰۰ متر مربع ساخته شده است. این بنا به شکل مستطیل با ابعاد ۲۵ در ۳۵ متر طراحی شده و دیوارهای آن با عرض یک و نیم متر و ارتفاع ۶ تا ۸ متر بر روی ستونهایی با قطر یک و نیم متر قرار گرفته است. مسجد در منطقهای مرتفع واقع شده و از مرکز شهر سراوان 3 کیلومتر فاصله دارد. این بنا دارای دو شبستان است، یکی در طرف غربی به نام شبستان تابستانی و دیگری در طرف شرقی به نام شبستان زمستانی. همچنین یک چلهخانه در قسمت زیرین حجره دوم ساخته شده است.
- دیوارها و ستونها: دیوارهای مسجد با استفاده از خشت خام ساخته شدهاند. سقف نیز با استفاده از ساقه و تنه درخت خرما پوشیده شده است. ستونهای با قطر یک و نیم متر و ارتفاع ۶ تا ۸ متر در دیوارهای مسجد ایجاد شدهاند.
- در چوبی مسجد: برای ساخت دربها از چوب درخت گز استفاده شده و آخرین در چوبی در سال 1318 هجری قمری با نام دین محمد توسط نجاران ساخته شده و اکنون در بخش انتهای ایوان جنوبی مسجد قرار دارد.
- محراب: در این مسجد، محرابی که از بیرون مشخص نباشد وجود ندارد. اما در جهت قبله و در نزدیکی منبر، یک محراب بسیار کوچک در داخل دیوار کندهکاری شده است.
- چلهخانه: در قسمت جنوب شرقی مسجد و در پشت حجره اول، حجره دوم به نام چلهخانه واقع شده است. این چلهخانه دارای مسیر پلکانی به سمت پایین است و به عمق چهار متر زیرزمین میرسد. در زیر زمین یک اتاق به ابعاد طول ۲ متر، ارتفاع 1.8 متر و عرض 1.5 متر وجود دارد. این اتاق به نام چلهخانه معروف بوده و مکانی برای عبادت و ریاضت نفس میباشد.
باز سازی مسجد دزک در دوران پهلوی
ویران کردن ایوان مسجد و ستون های شرقی :به دلیل نزدیک بودن دیوار ناحیه جنوب شرقی به ترک برداشته و عدم فضای کافی برای برگزاری نماز در فصل زمستان، تصمیم به تخریب بخش شرقی و جنوب شرقی مسجد گرفته شد. به جای این بخشها، یک مسجد زمستانی ایجاد شد و برای تعویض شبستان زمستانی، چند متر دیگری به طول کل مسجد افزوده شد. این تغییرات به دلیل هزینههای بالا و طولانی بودن زمان مرتبط با معماری اصلی مسجد انجام شد. علاوه بر این، این تصمیمات به دلیل عدم رواج و گذشت از عصر معماری قبلی انجام گرفت. همچنین، ضخامت بالای ستونها باعث عدم دید صحیح به سمت منبر شده و نیاز به تغییر در معماری مسجد ایجاد کرد.
نصب درهای آلومینیومی برای ایوان: در اواخر دوران پهلوی به دلیل جلوگیری از باد و سرما، و همچنین جلوگیری از لانه ساختن پرندهها که باعث کثیف شدن صحن میشد، در ایوانهای شبستان تابستانی دربهای بزرگ آلومینیومی نصب شد.