اولین تصویر تمام رنگی از تلسکوپ فضایی «جیمزوب» که توسط ناسا و رییس جمهور کشور آمریکا «جو بایدن» در روز دوشنبه، 12 جولای سال 2022 منتشر و رونمایی شد. تا به امروز این عکس عمیقترین، واضحترین و دقیقترین عکسی میباشد که از کیهان در تاریخ ثبت شده است. اسم این عکس را اولین میدان عمق وب گذاشتند. این عکس جهان ما را چند صد میلیون سال بعد از انفجار بزرگ در جهان را نشان میدهد. دقیقا زمانی که کهکشانها شروع به شکلگیری کردند و این نور ستارگان با تخمین سن جهان، تقریبا 13.5 میلیارد سال طول کشید تا به ما سفر کند و به تلسکوپ فضایی جیمزوب رسید، تا از کشش گرانشی فضا-زمان خوشه کهکشانی SMACS0723 عبور کند و نور را به ما برسند. ما در صد سال پیش فکر میکردیم که فقط یک کهکشان وجود دارد، اما الان میدانیم که تعداد آنها بسیار بیشتر از چیزی است که ما فکرش را میکنیم. با توجه به چیزی که جیمز وب قرار است از این پس ببیند و ثبت کند، کار دانشمندان برای پاسخ به سوالات را راحت میکند.
عملکرد تلسکوب جیمز وب
ساخت این تلسکوپ حدود 30 سال طول کشید و تقریبا 10 میلیارد دلار برای ساخت آن هزینه صرف شده است. تلسکوب فضایی جیمزوب از بهترین و پیشرفتهترین تکنولوژیهای فضایی بعد از تلسکوب هابل میباشد که میتواند در زمینه اخترشناسی کشفیات دقیق و عمیقی پیدا کند. این تلسکوپ برای ثبت تصویر از بخشهای الکترومقناطیسی کیهان که با چشم مقدور نیستیم ببینیم، از کمرههای مادون قرمز حرارتی استفاده کند. حتی جالب است بدانید که با این تکنولوژی ستارهشناسان میتوانند فراتر از ابرهای غبار را ببینند. مجموعه تصویرهای ثبت شده توسط تلسکوپ جیمز وب شامل عکسهایی از سهابی حلقه جنوبی (انجیسی ۳۱۳۲)، سهابی شاهتخته (انجیسی ۳۳۷۲)، دو ابر میانستارهای بزرگ که ستارهها را تشکیل میدهند، و دو خوشه کهکشان به نامهای (SMACS 0723) و پنجگانه استفان میشود.
عکسی که تلسکوپ جیمز وب ثبت کرده چقدر از جهان را شامل میشود؟
به گفته مدیر ناسا بیل نلسون (Bill Nelson) اگر یک دانه شن را روی انگشتتان بگیرید، نسبت آن دانه به کل دستتان میشود نسبت این عکس به کل جهان. پس این هنوز یک تلاش کوچک از این تلسکوپ بسیار قدرتمند است. مدیر ناسا «بیل نلسون» در کنفرانس مطبوعاتی گفت: «ما به سیزده و نیم میلیارد سال پیش باز میگردیم، و از جایی که میدانیم کیهان 13.8 میلیارد سال سن دارد تقریبا به آغاز آن نگاه میکنیم. این تلسکوپ به قدری قوی و پیشرفته است که میتواند تشخیص دهد سیارهای قابل زندگی میباشد یا نه؟ به دلیل چگالی زیاد و تعداد زیاد کهکشانها، سیارهها و ستارهها موجود در تصویر گرفته شده توسط تلسکوپ جیمزوب، این تنها یک برش کوچک از آسمان شب میباشد.»
تفاوت تلسکوپ جیمز وب و تلسکوپهای پیشین
تلسکوپ فضایی هابل برای ثبت عکسهای کیهان و کهکشانها، بهترین و قدرتمندترین تلسکوپ برای این کار بود. مجموعه میدانهای تصویری عمیق و بزرگ آن نشان میدهد که چه طور چند صد میلیون سال بعد از انفجار بزرگ کهکشان و ستارههای درخشان قبلا در جهان با هم ترکیب شدهاند. اما برای بررسی دقیقتر و بهتر این موضوع دانشمندان به تلسکوپ بزرگتر و بهتری احتیاج داشتند که نور کمترین اجرام را ببیند و فرکانسهای فرو سرخ میانی را که دورترین نوری که در اثر انبساط کیهان به آن منتقل میشود را تشخیص دهد. در این میان دانشمندان و پژوهشگران جیمز وب را طراحی کردند. قطر آیینه جیمز وب 6.6 متر عرض دارد، اما قطر آیینه در تلسکوپ هابل 2.4 متر عرض داشت. این به معنای آن است که جیمزوب نسبت به هابل، میتواند اجرامی که 100 برابر کمتر نور از خود منتشر میکنند را ببیند و عکس آنها را ثبت کند. جیمز وب میتواند کیهان را در فرکانس فروسرخ اسکن کند و به کهکشانهایی که فقط 200 میلیون سال بعد از انفجار تولید شدهاند نگاه کند.
تلسکوپ هابل چندیدن هفته زمان برده است تا بتواند تصویری از کیهان را ثبت کند، اما با تلسکوپ قدرتمند جیمزوب توانستهاند فقط در 12 ساعت و 30 دقیقه عکسی از همان منطقه از کیهان را ثبت کنند. به عکس زیر دقت کنید، عکس سمت چپ مربوط به تلسکوپ هابل میباشد و عکس سمت راست به تلسکوپ جیمز وب مربوط است. حتی میتوانید تفاوت را در این دو عکس متوجه شوید.
سخن پایانی
خوشبختانه شفافیت در عکس گرفته شده با تلسکوپ جیمزوب بسیار خبر خوبی برای این جهان است و نشاندهنده خبرهای خوشی از علم نجوم و اخترشناسی در آینده میباشد. جیمزوب دنیا را خیلی قشنگتر و واضحتر از قبل به ما نشان میدهد.